Commentaar: kabinet blundert met energierekening

Toen in december enkele prijsvergelijkers waarschuwden voor een hogere energierekening, was staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) er als de kippen bij die voorspelling onderuit te halen. Het zou zo’n vaart allemaal niet lopen, er was sprake van bangmakerij, vond de bewindsvrouw.

De beide prijsvergelijkers, Pricewise.nl en Gaslicht.com, zaten met hun inschatting van 300 euro extra, dicht bij de cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek eind vorige week publiceerde. Huishoudens gaan volgens de nationale statistici dit jaar zelfs 334 euro meer betalen voor energie. Niks bangmakerij, maar een meer dan terechte waarschuwing dat deze rekening, die elke burger in de portemonnee voelt, fors oploopt.

Het is in minister Eric Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) te prijzen dat hij dinsdag in de Tweede Kamer een boetekleedje aantrok. Zijn ministerie heeft verkeerde, in de zin van verouderde, gegevens gebruikt om de energierekening voor 2019 in kaart te brengen. ‘We zijn te stellig’ geweest, erkende de bewindsman deemoedig.

Die erkenning neemt niet weg dat het kwaad is geschied. Vooral uit de bewoordingen van de coalitiepartijen bleek hoe diep de boosheid en frustratie zit. ‘Ongelooflijke stommiteit’, zei Carla Dik van de ChristenUnie; ‘niet acceptabel’, luidde het oordeel van Agnes Mulder (CDA), over de verkeerde inschatting van het ministerie. Het slaat een deuk in het vertrouwen in de overheid. En dat op het moment dat de rekenmeesters bezig zijn de effecten van de klimaatmaatregelen door te rekenen. Maatregelen die de burger zonder enige twijfel geld gaan kosten. Alle vaak gebruikte woorden en beloften dat de overgang van fossiele energie naar schone energie ‘haalbaar en betaalbaar’ moet zijn, krijgen na deze zware blunder een extra lading.

Het zal het kabinet moeite kosten, dat geschonden vertrouwen te herstellen. Toch is dat waar kabinet en coalitie nu volop op moeten inzetten. Daarvoor zijn een paar dingen nodig. Zo kan er serieus gedacht worden aan financiële compensatie voor de hogere energierekening. Dat moment kan volgende maand al zijn, wanneer het Centraal Planbureau met een actuele doorrekening van de koopkrachtcijfers komt. Koopkrachtreparatie kan dan geboden zijn.

Zeker zo belangrijk is dat het kabinet met een eerlijk en aansprekend verhaal komt als maatregelen uit het klimaatakkoord worden uitgevoerd. Een verhaal waarin het kabinet burgers meeneemt in de energietransitie. Daarbij hoort dat de overheid de burgers een wenkend perspectief biedt, en zeker niet onnodig op kosten jaagt.