Opinie: ‘Als je Nederlanders vraagt naar de Europese verkiezingen, zeggen ze dat Joost Klein moet winnen’

Over een maand vinden de Europese verkiezingen plaats. Van 6 tot 9 juni kunnen meer dan vierhonderd miljoen Euro­peanen naar de stembus om de nieuwe leden van het Europees Parlement te kiezen. Toch lijkt het gesprek over deze verkiezingen maar moeizaam op gang te komen, ook in Nederland.

Al jaren klaagt men terecht over het gebrek aan democratische betrokkenheid rond de Euro­pese Unie. Het is daarom hoog tijd dat de EU en onze volksvertegenwoordigers zichtbaarder worden in het publieke debat, en dan met name in de nationale media.

De afgelopen jaren wordt er in nationale kranten, radio en podcasts steeds serieuzer gerapporteerd over het reilen en zeilen van de Europese Unie. Dit geldt echter nog niet voor de landelijke televisie, daar is nauwelijks een Europarlementariër, laat staan een Eurocommissaris te zien. Zelfs niet in de aanloop naar de Europese verkiezingen. En dat terwijl zij een enorme invloed hebben op de Nederlandse besluitvorming en wetten.

Op dit moment blijven met name de talkshows hun pijlen richten op de kabinetsformatie die ironisch genoeg bol staat van Europese vraagstukken als stikstof en landbouw, migratie en internationale veiligheid. Het is hét gesprek in de kranten en talkshows. Elk woord – of teken op X – van de betrokken politici wordt onder een vergrootglas gelegd.

Vicieuze cirkel

De Europese verkiezingen hebben tot nu toe het nakijken. Bij de meeste redacties van talkshows leeft kennelijk de gedachte dat mensen Europa maar ver weg vinden. Een redacteur van een prominente talkshow stelde bij navraag dat ze wel een paar debatten wilde organiseren, maar dan wel met de nationale partijleiders. Zo blijft het een vicieuze cirkel, waarbij Europarlementariërs niet bij het grote publiek bekend zullen wórden, omdat ze niet bekend zíjn.

Dat hoor je terug op straat en zie je terug in de cijfers. Als je mensen vraagt naar de komende verkiezingen voor het Europees Parlement geven mensen vooral het antwoord dat de Nederlandse Joost Klein (de Songfestivaldeelnemer) absoluut moet winnen.

De Europese volksvertegenwoordigers zijn totaal onbekend: volgens een peiling van onderzoeksbureau Ipsos I&O is van de 29 Nederlandse Europarlementariërs Bas Eickhout de bekendste, ook al kent slechts 11 procent hem. En dat terwijl hij al sinds 2009 in Brussel rondloopt en nota bene spitzenkandidaat is voor de De Groenen.

De kennis in Nederland over de EU staat er überhaupt niet goed voor. Uit de laatste Eurobarometer blijkt dat 51 procent van de Nederlanders denkt goed geïnformeerd te zijn over Europa. Dat blijkt een grove zelfoverschatting te zijn. Qua kennis over de EU bungelen we namelijk helemaal onderaan het lijstje. Zelfs inwoners van kandidaat-lidstaten als Servië en Bosnië-Herzegovina weten ironisch genoeg meer over de EU.

Meer Brussel in Hilversum

De onbekendheid en het gebrek aan kennis over de EU valt grotendeels te verklaren door de geringe mate van zichtbaarheid van de EU in het publieke debat. Met name in de nationale media. Brussel zal daarom meer naar Hilversum gehaald moeten worden: nodig die Europarlementariërs uit in talkshows om over hun werk te vertellen. Ook zal de mate van ondersteuning voor de nationale media in Brussel moeten worden verbeterd. Inmiddels heeft onderzoeksplatform Follow the Money zelfs meer journalisten in Brussel dan de NOS.

Op 5 juni staan bij de NOS de Europese lijsttrekkers tegenover elkaar voor een debat. Het is een goed begin, nu de talkshows nog.

Morgen is het de Dag van Europa waarbij het begin van het Europese project wordt gevierd. Het is een mooi moment om, mede met het oog op de naderende verkiezingen, de zichtbaarheid van de EU structureel te vergroten. Willen we de democratische betrokkenheid en de legitimiteit van de Europese Unie wezenlijk verbeteren, dan zullen we de gezichten van de instituties in de huiskamers moeten zien te krijgen.