Direct naar artikelinhoud
Liveblog Nationale Dodenherdenking

Teruglezen | Dodenherdenking 2024: rustig tijdens herdenkingen in Amsterdam en op de Dam, één man aangehouden

De Nationale Dodenherdenking vond zaterdagavond plaats op de Dam. Ook op vijftig andere plekken in de stad werden herdenkingen gehouden. Lees hier terug hoe de Dodenherdenking in Amsterdam verliep.

Verder lezen: 

* Nieuws Speech burgemeester Halsema: ‘Laten wij een zacht gemoed hebben voor al die mensen die de wond van oorlog elke dag voelen’

Live

  1. Liveblog gesloten

    Dit liveblog is gesloten. Lees hieronder terug hoe Dodenherdenking 2024 in Amsterdam is verlopen.

  2. Regen zorgde voor lage opkomst op de Dam

    Dat er tijdens de Nationale Herdenking zaterdagavond maar 4000 bezoekers naar de Dam kwamen, terwijl er plaats was voor maximaal 10.000, heeft volgens het Nationaal Comité 4 en 5 mei mogelijk met het slechte weer te maken gehad. 

    Rond 20.00 uur was regen voorspeld in Amsterdam. "Wij houden het echt op het weer. We hebben geen signalen van een mogelijke boycot ontvangen en gaan ervan uit dat het weer voor mensen doorslaggevend is geweest om thuis te blijven," zegt een woordvoerder van het Comité tegen het ANP.

    Wie de Nationale Herdenking op de Dam wilde bezoeken, moest zich dit jaar vooraf aanmelden. "Tot het laatste moment waren alle toegangsbewijzen vergeven. Er kwamen annuleringen binnen, maar er werden ook meteen weer nieuwe reserveringen gemaakt," zegt de woordvoerder. Bezoekers werd alleen om een voor-, achternaam en e-mailadres gevraagd. De organisatie van de herdenking kan op basis van die informatie geen conclusies trekken over de redenen waarom meer dan de helft van de mensen met een toegangsbewijs niet op kwam dagen, zegt de woordvoerder.

    Bij de Nationale Herdenking op de Dam waren ongeveer 4000 mensen aanwezig.Beeld ANP / EPA
  3. Dodenherdenking zonder problemen op het spoor en de weg

    Zowel op het spoor als op de weg is de Dodenherdenking zaterdagavond probleemloos verlopen. Een woordvoerder van de NS zegt dat het om 20.00 uur net zo verliep als tijdens eerdere jaren; treinen stonden stil en op stations bleef het twee minuten stil.

    Volgens een woordvoerder van Rijkswaterstaat 'was het om 20.00 uur erg rustig op de weg'. Veel weggebruikers stopten voor de dodenherdenking op een parkeerplaats. "Maar we kunnen niet uitsluiten dat er iemand op de vluchtstrook heeft gestaan." Rijkswaterstaat riep de afgelopen dagen op veilig te herdenken op een parkeerplaats, en niet op de vluchtstrook te stoppen.

    Ook het vliegverkeer hield zaterdag net als tijdens voorgaande jaren rekening met de verschillende dodenherdenkingen. Tussen 20.00 en 20.03 uur werd op Nederlandse luchthavens niet getaxied of geland, zegt een woordvoerder van de Luchtverkeersleiding Nederland. Ook golden er beperkingen in het luchtruim boven de Dam in de uren rondom de Nationale Herdenking.

  4. Paraplu's weer mee naar huis

    Mensen die tijdens de Nationale Herdenking op de Dam stonden, moesten bij aanvang paraplu's achterlaten. Deze waren niet toegestaan tijdens de herdenking. Na afloop worden ze weer meegenomen.

  5. Kaffiyehs op Plein '40-'45 werden gedragen door ondernemers

    De kaffiyehs op Plein '40-'45 werden gedragen door een groep ondernemers van de markt op het plein. Zij hebben ook een krans gelegd: voor alle oorlogsslachtoffers, staat daarop. “Wij vonden het belangrijk dat alle pijn hier gezien en gerespecteerd wordt,” zegt Abdeslam Belfqih. “We hebben gekeken wat past binnen het protocol en wilden bewust niet provocerend overkomen. Ons doel was om stil te staan bij alle onschuldige oorlogsslachtoffers.” De marktkooplui noemen de actie geslaagd. “Het was een prachtige, respectvolle herdenking. We hebben laten zien dat dat op deze manier wel degelijk kan.”

  6. Korte reactie burgemeester Halsema

    "De burgemeester kijkt terug op een waardige herdenking, voor overlevenden, nabestaanden en alle andere aanwezigen," aldus een woordvoerder van burgemeester Femke Halsema.

  7. Rustige herdenking op Plein '40-'45

    In het glazen huis op Plein '40-'45, waar aanwezigen napraten over de herdenking, is de sfeer ontspannen. De gebiedsmakelaar en politie bedanken iedereen voor ‘een waardige herdenking’. “Het was hartstikke rustig op het plein,” zegt de politie. “We hebben kort wat jongeren aangesproken, maar verder is er geen onvertogen woord gevallen. Dankzij jullie allemaal. Op naar volgend jaar!”

  8. Schreeuwer bij herdenking Sloterplas

    Bij de Sloterplas werd tijdens de twee minuten stilte van een afstand door iemand even geschreeuwd, zonder dat dat tot veel commotie leidde. Volgens Martje Postma, voorzitter van het Comité 4 en 5 mei Amsterdam Osdorp, zijn er mensen naartoe gegaan. “Meer kan ik er niet over zeggen.” Het is onduidelijk of er iemand is aangehouden. De schreeuwer bevond zich op een paar honderd meter van de herdenkingsplek, nabij de Meervaart.

    Volgens een handhaver bij de Sloterplas kwam de schreeuw vanuit een groepje jongeren op het Osdorpplein die zich vervolgens uit de voeten maakten.

  9. 'Spannend die twee minuten'

    Carla Postema en Jos Leseman waren op de Dam: "Het was spannend die twee minuten. Ik voelde het wel. Gaat het nog gebeuren of niet. Het was stil en het is fijn dat dat gelukt. En het lukte ook nog te herdenken."

  10. Meerdere mensen op Dam keren Bosma de rug toe tijdens kranslegging

    De linkse activist Frank van der Linde heeft zich samen met een aantal anderen in een stil protest op de Dam omgedraaid tijdens de kranslegging van PVV'er en Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma. Op beelden van een ANP-persfotograaf is te zien dat Van der Linde Bosma de rug toekeert als die een krans legt.

    Van der Linde had zijn actie vooraf aangekondigd en werd toegelaten op de Dam, liet hij weten. De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zei eerder deze week bij Nieuwsuur dat het stille protest van Van der Linde niet te voorkomen is en dat er niets aan te doen is. "Ik hoop dat de activist de waardigheid van het moment en ritueel zal respecteren," zei Halsema erover.

  11. 'Jammer dat er zo weinig mensen zijn op de Dam'

    Marco Ilbrink was ook aanwezig op de Dam vanavond. Dat er weinig mensen waren viel hem op. "Het was mooi maar alleen jammer dat er zo weinig mensen zijn op de Dam. En jammer dat we niet stoppen met oorlogvoeren. Fijn dat het rustig bleef. Ik zag dat de politie iemand wegvoerde. Je merkte het amper."

  12. Speech burgemeester Halsema: ‘Laten wij een zacht gemoed hebben voor al die mensen die de wond van oorlog elke dag voelen’

    Burgemeester Femke Halsema sprak zaterdagavond bij de Nationale Dodenherdenking op de Dam. Ze had het over ‘wonden die nooit helen’ en noemde Virrie Cohen, die als verpleegster in de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg honderden Joodse kinderen redde. Lees hier haar volledige speech. Lees hier verder.

  13. Eerste mensen verlaten de Dam

    De eerste aanwezigen verlaten de Dam. Ze haasten zich, het begint weer harder te regenen. Een tweetal dat niet met naam genoemd wil worden, stond er voor de tiende keer en vond het net als andere jaren ‘indrukwekkend’. “Ik stond er uit respect voor de vrijheid. Zeker nu, nu dat helemaal niet overal een gegeven is.” De genomen maatregelen veranderden voor hen niets aan de sfeer, ook waren ze niet bang voor ongeregeldheden. “Dat vond ik wat opgeklopt. Daar laat ik me niet door opwinden.”

  14. Rustige herdenking op Plein '40-'45

    Op Plein '40-'45 is de herdenking rustig verlopen. Er waren zeker 200 aanwezigen, die doodstil bleven tijdens de twee minuten. Na afloop werd het Wilhelmus, gespeeld door het vrijheidscarillon, zachtjes meegezongen. Een tiental aanwezigen droeg rood-witte kaffiyehs.

  15. Man aangehouden op de Dam vlak voor stiltemoment

    Een man is aangehouden vlak voor de twee minuten stilte op de Dam. Hij riep tijdens zijn aanhouding iets over de 'genocide in Oeganda'. De politie bevestigt de aanhouding. De man zou volgens een woordvoerder vlak voor het stiltemoment een spandoek tevoorschijn hebben gehaald, waarna hij aangehouden is.

    Twitter bericht wordt geladen...

  16. VVD-raadslid Kune Burgers waarschuwt voor oprukkend antisemitisme

    Bij de Sloterplas, waar normaliter 600 tot 700 mensen aanwezig zijn, zijn er nu zo’n 200. Namens het presidium van de gemeenteraad sprak VVD-raadslid Kune Burgers. Hij bracht de collaboratie in herinnering en waarschuwde voor het oprukkende antisemitisme, ook in Amsterdam.

  17. Stadsdeelbestuurder Nazmi Türkkol: 'Vrijheid is nooit af'

    Stadsdeelbestuurder Nazmi Türkkol houdt een toespraak op Plein '40-'45 in Amsterdam-Nieuw-West waarin hij oproept tot gesprek. “Nieuw-West wordt gekenmerkt door diversiteit,” zegt hij. “Een diverse groep mensen staat hier vandaag stil bij onze gedeelde geschiedenis.”

    En: “Iedereen koestert eigen gedachten en emoties over het verleden en heden. Dat overbruggen we door met elkaar in gesprek te gaan en te blijven, ook al is het ongemakkelijk. Vrijheid is nooit af."

  18. Holocaustoverlevende Salo Muller spreekt bij de herdenking op de Apollolaan

    De drukbezochte herdenking op de Apollolaan begint met het voorlezen van de namen van de 29 slachtoffers die hier in oktober 1944 zonder vorm van proces zijn gefusilleerd. Scholieren lezen gedichten voor.

    Stadsdeelvoorzitter Bart Vink van Zuid legt een krans namens de gemeente. Daarna is het woord aan de voornaamste spreker: Holocaustoverlevende Salo Muller, gewezen fysiotherapeut van Ajax en strijder tegen vervoerders die aan het wegvoeren van Joden verdienden. Muller steekt een fel betoog af tegen het oplaaiende antisemitisme.

  19. Maar 4000 mensen op de Dam bij Nationale Herdenking

    Bij de Nationale Herdenking op de Dam zijn 4000 mensen aanwezig, meldt het Comité 4 en 5 mei een kwartier voor het begin van de dodenherdenking. Dat is inclusief de genodigden die voorafgaand in de Nieuwe Kerk aanwezig waren.

    Er waren op de Dam maximaal 10.000 toeschouwers welkom die via een website moesten reserveren. In eerdere jaren was dat aantal twee keer zo hoog.

  20. Rapper Appa aangehouden: hij zou opruiende berichten hebben gepost over Dodenherdenking

    De 41-jarige man die zaterdagochtend in Amsterdam werd aangehouden omdat hij opruiende berichten op sociale media zou hebben geplaatst over de Nationale Dodenherdenking op de Dam, is Rachid El Ghazaoui, beter bekend als rapper Appa. Hij zou hebben opgeroepen te schreeuwen tijdens de twee minuten stilte. Lees hier verder.

  21. Half uur voor Nationale Herdenking 2000 mensen op de Dam

    Om 19.30 uur, een half uur voor het begin van de Nationale Herdenking, zijn er zo'n 2000 toeschouwers op de Dam, meldt het Comité 4 en 5 mei. Bezoekers moesten zich vooraf aanmelden en er zijn 10.000 mensen welkom. Eerdere jaren waren er zo'n 20.000 mensen op de Dam.

    Bezoekers zijn tot 19.45 uur welkom. Het Comité 4 en 5 mei gaat ervan uit dat het aantal toeschouwers op de Dam nog wel verder oploopt.

  22. Rijendik aan mensen bij herdenking op de Apollolaan

    Op de Apollolaan wachten de bezoekers inmiddels rijendik op het begin van de herdenking. Er liggen volop kransen en bloemstukken op het monument. Het was even droog, maar de paraplu’s gaan weer de lucht in.

  23. Rustig bij de herdenking aan de Sloterplas

    Vooralsnog niet meer dan enkele tientallen mensen bij de herdenking aan de Sloterplas, waar het orkest Groot Excelsior is begonnen. “Vorig jaar waren er rond deze tijd al honderden mensen,” zegt vrijwilliger Joke.

  24. 4 mei-lezing in Nieuwe Kerk door Dido Michielsen

    Na korte getuigenissen van nabestaanden, wordt de 4 mei-lezing in de Nieuwe Kerk verzorgd door schrijver Dido Michielsen. Ter nagedachtenis aan haar vader, oud-KNIL-militair, roept ze op om juist nu barmhartig te zijn. "Herdenkingen zijn de ogenblikken waarop oorlogen kunnen stoppen. Twee minuten barmhartigheid als begin, een zachte oefening voor dagelijks gebruik."

  25. Orkest zit droog bij de herdenking bij de Sloterplas

    In Osdorp, bij de Sloterplas, zit het orkest dat straks gaat spelen droog in een tent. Ook hier begint het herdenkingsprogramma om half acht. In de andere tent schuilen de eerste aanwezigen, onder wie Katerina Duijts. Ze is een vaste bezoeker van de Dodenherdenking. “Om acht uur wordt het droog, je moet erin geloven," zegt ze.

    Bij de Sloterplas zit het orkest dat straks gaat spelen droog in een tent.
  26. Nog redelijk rustig op de Dam

    Op de Dam is het nog redelijk rustig. Er staan nog een hoop mensen in de rij om gefouilleerd te worden en het plein te betreden, maar het lijkt er sterk op dat niet alle 10.000 mensen die gereserveerd hebben vanavond ook zullen komen.

    De Dam voorafgaand aan de Nationale Dodenherdenking.Beeld REMKO DE WAAL/ANP
  27. Eerste mensen aanwezig op de Apollolaan in Amsterdam-Zuid

    Op de Apollolaan in Amsterdam-Zuid hadden de eerste vier bezoekers zich geïnstalleerd, een uur voordat de herdenking bij het oorlogsmonument begint (vanaf 19.30 uur). Zij zijn gaan schuilen voor de bui. De politie en handhavers blijven op hun posten.

    Apollolaan in Amsterdam-Zuid .
  28. Meerdere mensen met doorverkochte QR-codes tegengehouden

    Meerdere mensen zijn vanavond op de Dam tegengehouden met doorverkochte QR-codes. Dat zegt een politieagent. Op Marktplaats werden de gratis reserveringen voor de Nationale Dodenherdenking aangeboden. Het doorverkoopplatform verwijderde de advertenties direct, maar er lijken er dus toch enkele doorverkocht te zijn. 

  29. Paar honderd mensen bij stille tocht door voormalige Joodse buurt

    De zon schijnt nog fel terwijl de eerste regendruppels vallen voor het stadhuis. Daar hebben een paar honderd mensen zich verzameld voor de stille tocht die om 18.00 uur vertrekt en door de voormalige Joodse buurt loopt. Rond 19.00 uur komt de stoet naar verwachting aan bij de Dam voor de herdenking.

    Twitter bericht wordt geladen...

    Edwin Halvers (59) wilde in eerste instantie, voor het eerst in zeven jaar, niet bij de herdenking aanwezig zijn. Zijn vrouw Helma (58) haalde hem over. “Ik vind dat je door alles wat er nu gebeurt júíst moet gaan,” zegt ze. “Je moet niet zwichten voor angst.”

     De twee zijn er elk jaar bij omdat ‘een heel deel van mijn familie in de oorlog is weggevaagd’, vertelt Edwin. “Het is een groot geluk dat wij er zijn. Uit respect lopen we elk jaar dit stuk.”

    Het stel hoopt dat het vandaag rustig blijft en dat de aandacht gevestigd blijft op de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Edwin: “Hoe de Palestijnen worden behandeld is verschrikkelijk. Maar dat is niet waar het vandaag over gaat.”

    Voor Patrice Louw (57) is het de eerste keer dat ze meeloopt met de stille tocht. "Vorig jaar waren we te laat en kwamen we de Dam voor de herdenking niet meer op,” zegt ze. “We hoorden dat er dit jaar nog plekken waren voor mensen die met de stille tocht meeliepen. Dus hebben we ons aangemeld.” 

    Vrijdagavond was ze aanwezig bij de repetitie van het Bevrijdingsdagconcert. “Daar voelden we de spanning bij de organisatie en de politie.” Zelf voelen zij en haar partner die spanning niet. “Dit is nu vast een van de veiligste plekken in Nederland.”

    Na toespraken van Andrée van Es (voorzitter Amsterdams 4 en 5 mei comité) en Michael Servaes (directeur van Oxfam Novib) vertrok de stoet. Servaes sprak van 'een van de meeste complexe herdenkingen ooit'. 

    Beeld Madelief van Dongen
  30. Activist Frank van der Linde meldt zich ook op de Dam en mag naar binnen

    De linkse activist Frank van der Linde heeft zich zojuist gemeld bij een van de sluizen op de Dam. Kort daarna werd hij staande gehouden door politieagenten, maar na een gesprek mocht de activist, die zich onder meer inzet voor de pro-Palestijnse beweging, de Dam op. 

    Van der Linde kondigde enkele weken geleden aan te gaan protesteren op de Dam tegen de komst van Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV). Burgemeester Femke Halsema verbood de demonstratie van Van der Linde. Wel mag de aangemelde demonstratie een paar honderd meter verderop plaatsvinden, op boogbrug de Torensluis bij het Singel en de hoek van de Torensteeg.

    Van der Linde is vandaag toch naar de Dam gekomen en wil zich daar demonstratief omdraaien als Kamervoorzitter Bosma een krans legt.

    “Er is net bij me gecheckt of ik mij inderdaad alleen ga omdraaien als ik binnen ben,” laat hij weten. “Dat heb ik bevestigd. Daarna mocht ik naar binnen.”

  31. Eerste mensen gaan door de sluizen de Dam op: 'Het zou zeker kunnen dat mensen het gaan verstoren'

    De eerste mensen gaan rond 17.30 uur door de sluizen de Dam op. Zo ook Kevin Martens (25), die de herdenking op de Dam voor het eerst zal bijwonen en zijn ouders heeft meegenomen. “Ik ben militair geweest, dus ik vind dit soort dingen altijd heel belangrijk. Ik herdenk iedereen die ik ooit in mijn leven verloren ben.”

    Spannend vindt hij het wel: “Het zou zeker kunnen dat mensen het gaan verstoren. Het is een beladen jaar, ook ik zie parallellen met wat er nu allemaal in de wereld gebeurt. Maar je kunt deze twee minuten gebruiken om te herdenken wat jij gepast vindt. De situatie heeft me absoluut niet doen heroverwegen om te komen.”

    "Dat het zover heeft moeten komen dat er gefouilleerd wordt en mensen zicht moeten legitimeren, vind ik erg," zegt een vrouw die niet met naam genoemd wil worden. 

    "Ik snap het. Geen probleem dat dit gebeurt met fouilleren. Maar wel vreselijk dat dit moet," zeggen een moeder en dochter.

    Het fouilleren lijkt vooralsnog voorspoedig te verlopen. Wel loopt er een agent voorbij met afgepakte paraplu's. Ondanks de slechte weersverwachting zijn die vanavond verboden op de Dam.

    Beeld Joris van Gennip
  32. Wegversperringen rondom de Dam geplaatst

    Rondom de Dam is de politie bezig met voorbereidende veiligheidsmaatregelen, zoals het afsluiten van toegangswegen rondom het plein. Sinds 16.30 uur is de Dam enkel nog toegankelijk via de drie grote ingangen: het Rokin, Damrak en de Paleisstraat. 

    Bij het reserveren van een plek op de Dam hebben de tienduizend herdenkingdeelnemers gekozen voor een van deze drie toegangswegen. De reservering moeten ze bij de wegversperringen laten zien, zonder is het niet mogelijk langs de afsluitingen te komen. Mensen die rondom de Dam wonen of werken mogen wel door.

    Een wegversperring op het Damrak voorafgaand aan Dodenherdenking.Beeld Remko de Waal/ANP
  33. Oorlogsslachtoffers zwemsport herdacht bij Olympisch Stadion

    Tijdens de jaarlijkse Nationale Sportherdenking bij het Olympisch Stadion is stilgestaan bij de slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog uit de zwemsport. Alleen al bij de Amsterdamse club De Watervrienden werden circa tweehonderd Joodse leden vermoord. NOC*NSF-voorzitter Anneke van Zanen-Nieberg was een van de sprekers bij het beeld van Prometheus, voor het stadion.

    Van Zanen-Nieberg putte hoop uit de vertelde verhalen. "Wat helpt zijn de verhalen van mensen, van individuen, die hun morele kompas volgen en simpelweg het juiste doen voor anderen. Toen en nu. Het verhaal dat we zojuist hoorden, over de 25 Joodse kinderen die in allerijl verstopt werden in de kleedhokjes van het natuurzwembad op de Brunssummerheide. En later op diverse andere onderduikplaatsen: individuen, heel gewone mensen, deden het juiste en maakten het verschil."

    Ze maakte een vergelijking met Oekraïne. "In Charkiv is er de brandweerman die elke keer weer uitrukt met doodsangst. Hij vertelde het op de radio. De Russen maken er namelijk een gewoonte van om na het arriveren van de hulptroepen een tweede aanval uit te voeren. De collega waarmee de brandweerman al jaren werkte, kwam daardoor om het leven. Maar twijfel over doorgaan heeft hij niet. De keuzes van deze mensen - toen en nu - staan voor de hoop en de moraliteit die er - ondanks al het geweld en het leed - altijd weer zijn."

    Ook aanwezig was staatssecretaris Eric van der Burg, oud-wethouder van Amsterdam en de voorganger van Lodewijk Asscher als voorzitter van het Comité Nationale Sportherdenking.

    Beeld ANP
  34. Bosma herdenkt oorlogsslachtoffers in Tweede Kamer

    In de Tweede Kamer heeft voorzitter Martin Bosma (PVV) de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog herdacht. Hij bracht in zijn toespraak een hommage aan de helden van de oorlog. Bij de ceremonie waren ook demissionair premier Mark Rutte en staatssecretaris Maarten van Ooijen (VWS) aanwezig.

    Tijdens de Dodenherdenking om 20.00 uur zal worden gedemonstreerd tegen Bosma. Het protest wordt georganiseerd door de linkse activist Frank van der Linde. Hij noemt het ‘krankzinnig’ dat de Tweede Kamervoorzitter een krans legt op de Dam omdat de PVV ‘de pijlers van de rechtsstaat en democratie’ ondermijnt. Het stille protest mag van de gemeente niet op de Dam plaatsvinden.

    Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma (rechts).Beeld ANP
  35. Tekst aangebracht op stoep

    De voorbereidingen voor de Dodenherdenking op de Dam zijn in volle gang. Vrijdag nacht is er nabij de Dam de tekst 'Let Gaza live' aangebracht. 

    De tekst 'Let Gaza live' op de stoep nabij de Dam.Beeld ANP
  36. Dam wordt schoongemaakt

    Medewerkers van de gemeentelijke reinigingsdienst vegen de Dam schoon voor de Nationale Herdenking.

    Beeld ANP
  37. Grote kans op buien tijdens Dodenherdenking

    De kans is klein dat het vanavond droog blijft tijdens Dodenherdenking, meldt Weeronline. De zaterdagochtend begint nog droog, waarna in de loop van de middag buien over de zuidelijke helft van het land trekken. In de avond trekken deze buien noordwaarts. Rond 20.00 uur wordt de meeste en felste regen in Noord-Holland verwacht. Overdag lopen de temperaturen op tot zo'n 17 graden. 's Avonds koelt het af naar een graad of 12.

    Mensen die de Dodenherdenking op de Dam bijwonen, doen er verstandig aan om een regenjas mee te nemen, want paraplu's zijn vanwege de veiligheid niet toegestaan. Ook tassen groter dan A4-formaat, vlaggen, borden, geluidsversterkende apparatuur 'of andere voor de openbare orde of veiligheid gevaarlijke voorwerpen' zijn verboden. 

  38. Recordaantal mensen bij kinderherdenking in Madurodam

    De Nationale Kinderherdenking in Madurodam in Den Haag telt zaterdag een recordaantal deelnemers. Er hebben zich volgens de organisatie 7000 mensen aangemeld om de herdenking te volgen. Onder hen zijn 5000 kinderen. Vorig jaar waren er 6000 mensen.

    Volgens de organisatie laat de negende editie van het evenement "kinderen op hun eigen manier herdenken en stilstaan bij vrijheid". Het hele programma is daarom samengesteld voor en door kinderen.

    Directeur Dorien Korsten van de stichting Nationale Kinderherdenking denkt dat de grotere belangstelling van kinderen mede komt door de steeds jongere leeftijd waarop kinderen met sociale media te maken krijgen. "Op hun telefoon krijgen ze ook beelden te zien van hedendaagse oorlogen, bijvoorbeeld in Oekraïne en Gaza. Beelden net zo verschrikkelijk als oorlogen in de afgelopen decennia, maar dan nu in hun realiteit", zegt ze.

    De herdenking wordt gepresenteerd door de 12-jarige Luna. Zij deed in 2022 mee aan het Junior Songfestival. Kinderen vertellen tijdens het evenement hun persoonlijke verhaal over de gevolgen van oorlog. Zo vertelt de 13-jarige Freek het familieverhaal van zijn overgrootmoeder Tillie, die in december 1942 samen met haar ouders en zussen moest onderduiken. Nazar van 11 uit Oekraïne vertelt over zijn ervaringen met oorlog. Verder is er veel muziek tijdens de herdenking.

    De 11-jarige Johan blaast kort voor 20.00 uur de zogeheten taptoe. Daarna volgen twee minuten stilte, gevolgd door een stille tocht en een kranslegging.

    De herdenking is live te volgen via onder meer Omroep West en nationalekinderherdenking.nl.

  39. Twee minuten stilte op de Westermarkt: 'We staan hier omdat de vrijheid van meningsuiting op de Dam wordt ingeperkt'

    Tientallen mensen stonden vrijdagavond op de Westermarkt voor een ‘alternatieve’ herdenking voor slachtoffers in Gaza en van de Holocaust. Op een podium liggen bloemen en knuffels en er branden kaarsen. 

    In speeches wordt diverse keren aandacht gevraagd voor de slachtoffers in Gaza. Een moeder en dochter dragen keppels waarop een watermeloen in de kleuren van de Palestijnse vlag is getekend. “Wij denken zowel aan de Holocaust als de slachtoffers van Gaza. We staan hier omdat de vrijheid van meningsuiting op de Dam op 4 mei wordt ingeperkt. Gaza is daar taboe," zeggen Delila en haar dochter Sara.

    Een vrouw met een bosje fluitenkruid in haar hand, die haar naam niet wil geven, vindt het “wrang” dat tijdens eerdere dodenherdenkingen wel Oekraïne werd genoemd maar dat de burgemeester nu, dit jaar, niets wil zeggen over Gaza. "Daarom sta ik hier, om de Palestijnen te herdenken," zegt ze.

    Veel deelnemers dragen een Palestijnse sjaal. Ook zijn er wat Palestijnse vlaggen en borden met teksten als: ‘Jesus against genocide’ en ‘Jews against genocide.’

    De aanwezigen zingen tussen de toespraken door samen dat het geweld in Gaza moet stoppen. ‘Nooit meer Auschwitz, is voor iedereen, ook voor de Palestijnen in Gaza,” zegt een van de sprekers.

    Een dag voor de Nationale Dodenherdenking op de Dam herdenken tientallen mensen oorlogsslachtoffers op de Westermarkt, in het centrum van Amsterdam.Beeld ANP
  40. Herdenk niet op vluchtstrook maar op parkeerplaats, adviseert RWS

    Wie zaterdagavond onderweg is en om 20.00 uur wil deelnemen aan de dodenherdenking, moet op tijd een parkeerplaats zoeken. Rijkswaterstaat adviseert weggebruikers om vooral niet stil te gaan staan op de vluchtstrook. Dat kan gevaarlijke situaties opleveren.

    Stoppen op de vluchtstrook om mee te doen aan de 2 minuten stilte is erg onveilig, benadrukt de verkeersdienst. Vooral het wegrijden en invoegen op de snelweg vanaf de vluchtstrook is gevaarlijk omdat het overige verkeer op volle snelheid rijdt. Bovendien moet de vluchtstrook beschikbaar blijven voor noodgevallen en hulpdiensten.

    Op de elektronische borden boven en langs de snelweg staat vrijdag en zaterdag de tekst Veilig herdenken? Zoek een P, niet op de vluchtstrook!. Dat doet Rijkswaterstaat op verzoek van het Nationaal Comité 4 en 5 mei.

  41. Moskeeën vragen Halsema om Gaza te benoemen in toespraak op 4 mei

    Een samenwerkingsverband van regionale moskeekoepels en islamitische organisaties, verenigd in het K7, hebben een oproep gedaan aan burgemeester Femke Halsema om in haar toespraak op de Dam op 4 mei het geweld in Gaza te benoemen.

    'Het is nu dat er een oorlog wordt gevoerd tegen de Palestijnse bevolking,' zo meldt K7 in een statement. 'Het is nu dat er vele duizenden kinderen sterven door de honger en het is nu dat de verantwoordelijke leiders wegkomen met hun misdaden. Wij vragen de burgemeester van Amsterdam daarom de link te leggen tussen toen en nu.'

    Volgens het samenwerkingsverband van moskeeën wordt er met twee maten gemeten. Zo worden tijdens toespraken op 4 mei vaker conflicten en misstanden in de wereld benoemd, en wijdde Halsema in haar toespraak in 2022 wel woorden aan de oorlog in Oekraïne.

    Eerder liet de burgemeester al weten de oorlog in Israël en Gaza niet te zullen noemen in haar speech op de Dam. "Dit is onze Nationale Herdenking, dit is het moment waarop we stilstaan bij de doden in onze eigen oorlogen," zo zei Halsema dinsdag in Nieuwsuur. "Ik weet dat de wereld in brand staat en ik weet dat heel veel mensen daar heel veel pijn om hebben. Maar het is ook heel belangrijk dat er één moment in het jaar is, waarin je over jezelf nadenkt."

    Ook zei ze dat ze als burgemeester een verbindende rol heeft, en dat ze Gaza niet zal benoemen, omdat 'de omgeving waarin je dat doet zo gepolitiseerd is, zo onrustig en zo emotioneel dat ik er ook voor zal zorgen dat ik daar geen deel in heb'.

    Bij het K7 zijn zeven regionale overkoepelende islamitische organisaties aangesloten: Sior Haaglanden, SMUO, Spior, FIO, SMBZ, SML en MGA. 

    Beeld AFP
  42. Ook lokale comités in Amsterdam bezorgd

    Naast de Nationale Herdenking op de Dam zijn er op 4 mei nog zo’n vijftig herdenkingen in Amsterdam. Ook daar zijn zorgen over de spanningen in de stad en mogelijke ongeregeldheden. "Ik vind het ieder jaar spannend, maar dit jaar zal ik blij zijn als ik na deze herdenking in mijn bed lig en niet heb hoeven ingrijpen," zegt Martje Postma van het Comité 4 en 5 mei in Osdorp.

    Lees het volledige verhaal: ‘Het is anders dan andere jaren. Veel Joodse mensen zijn gespannen’ 

  43. Dit gebeurde er tot nu toe

    Burgemeester Femke Halsema is bezorgd dat de Nationale Herdenking op de Dam ‘gekaapt gaat worden door alle emoties en sentimenten’ die heersen rondom het huidige conflict in Israël en Gaza. 

    “Gekaapt hoeft niet te betekenen dat duizenden mensen in protest gaan. Zo’n herdenking is breekbaar en klein. Je hebt maar een of twee mensen nodig die besluiten om dat moment te verstoren, terwijl die nationale herdenking heel verbindend zou moeten zijn.” 

    Door de kans op spontane protestacties en verstoringen gelden er dit jaar extra veiligheidsmaatregelen bij de Dodenherdenking op de Dam. Zo mogen er maximaal tienduizend mensen op het plein zijn en moet iedereen een plek reserveren

    Alle aanwezigen worden vooraf gefouilleerd en borden, vlaggen of versterkers zijn niet toegestaan.

    Het dragen van kleding om daarmee een boodschap uit te dragen is niet verboden. Mensen kunnen wel geweigerd worden als ze overduidelijk uit zijn op verstoring die kan leiden tot wanordelijkheden, zoals een groep demonstranten met vlaggen of shirts.


    Beeld ANP
  44. Welkom

    Welkom in dit liveblog. Hier volgen we alle ontwikkelingen rond de Nationale Dodenherdenking 2024 in Amsterdam.