Direct naar artikelinhoud

Trump neemt afstand van 'presidentskandidaat Trump': VS blijven in Afghanistan

De Amerikanen blijven in Afghanistan, zo heeft president Donald Trump maandagavond gezegd in een toespraak tot de natie. We mogen ons niet overhaast terugtrekken, want dan ontstaat er een vacuüm dat meteen zal worden opgevuld door de terroristen van Al-Qaida en 'Islamitische Staat' (IS). Met deze boodschap nam Trump de president, afstand van Trump de kandidaat. Vier jaar geleden twitterde hij nog: 'Wegwezen daar!' Nu erkent ook hij dat Amerika zich niet zomaar kan losmaken van de zogeheten '11-septemberoorlogen', hoe graag het dat ook wil.

De Amerikaanse president Donald Trump.Beeld anp

Deze oorlogen in Afghanistan en Irak, die een reactie waren op de aanslagen op de Twin Towers in New York en het Pentagon in Washington DC, begonnen respectievelijk in 2001 en 2003. Trumps voorganger, president Obama, trok conform een verkiezingsbelofte de Amerikaanse strijdkrachten eind 2011 terug uit Irak. Dit land verviel vervolgens weer in chaos waarna de opmars van IS Obama een paar jaar later dwong opnieuw troepen en bommenwerpers te sturen.

In zijn toespraak zei Trump dat hij de fout van een te vroege aftocht niet wil herhalen in Afghanistan. Wel zag hij zich genoodzaakt zijn besluit expliciet te verdedigen tegenover zijn kiezers. 'Mijn oorspronkelijke instinct was terugtrekken, en historisch gezien volg ik graag mijn instincten. Maar mijn hele leven heb ik al gehoord dat beslissingen heel anders zijn als je achter het bureau zit in de Oval Office.'

Nieuwe strategie

Wie weet hoe belangrijk 21 augustus 2017 achteraf zal blijken in het presidentschap van Trump. Bij het begin van zijn achtste maand in het Witte Huis heeft hij kennelijk besloten niet meer uitsluitend naar zijn instincten te luisteren.

Voor het eerst nam hij een besluit waarbij min of meer de traditionele Washingtonse methode werd gevolgd. Over de nieuwe strategie werd maandenlang overlegd door de meest betrokken veiligheidsdepartementen, met een hoofdrol voor minister van Defensie James Mattis en de nationale-veiligheidsadviseur H.R. McMaster. Het ministerie van Buitenlandse Zaken deed naar verluidt nog niet zo mee, daar lopen de zaken nog niet zoals het moet, maar voor de rest leek er het begin van een normaal bureaucratisch proces.

Er waren over het onderwerp geen splijtende lekken en geen impulsieve presidentiële tweets. Over de plaats van de toespraak was duidelijk nagedacht: een militaire basis vlak bij Washington. Een passend decor voor 's lands opperbevelhebber, die vervolgens de tekst keurig voorlas van de autocue, in zekere zin de ketting met ijzeren bal waarmee de staf en ministers hopen te voorkomen dat de president zich laat meeslepen door zijn driften.

Als er na het tumult van Charlottesville een nieuwe Trump is opgestaan; dan wellicht op deze dag in Fort Myer, Virginia. Een nieuwe Trump ook die net als menig voorganger leert dat in de praktijk van het regeren campagnebeloftes niet onversneden de eindstreep halen.

Bescheiden vermeerdering

Voorzichtigheid blijft geboden bij Trump. Voor hem is onvoorspelbaarheid niet alleen maar een nood, maar ook een deugd. Het is goed als je vijanden niet weten wat je gaat doen. Hij heeft dat meermalen gezegd en hij herhaalde het maandagavond. Van tevoren was gemeld dat hij waarschijnlijk een bescheiden vermeerdering van het aantal troepen in Afghanistan zou aankondigen. Dat deed hij niet.

Trump: 'We zullen niet spreken over troepenaantallen en militaire plannen. De omstandigheden op het slagveld, en niet willekeurig gekozen tijdslimieten, zullen onze strategie bepalen. Amerika's vijanden mogen nooit weten wat we gaan doen, mogen niet geloven dat ze ons vertrek gewoon kunnen afwachten. Ik zeg niet wanneer we gaan aanvallen, maar aanvallen zullen wij.'

Ik zeg niet wanneer we gaan aanvallen, maar aanvallen zullen wij

Kiezers ontzien

Dat Trump geen troepenaantallen noemde, was waarschijnlijk om zijn kiezers te ontzien. Dat Amerika in Afghanistan blijft, is voor hen al bezwaarlijk genoeg; een mededeling dat de troepensterkte zal worden opgevoerd, zouden ze mogelijk niet trekken.

De uiterst-rechtse nieuwssite Breitbart, populair bij de Trump-aanhang, was nu al niet blij met wat de president te zeggen had. Trumps 'sombere ommezwaai-speech', stond in een kop. Steve Bannon, Trumps voormalige strateeg en ex-baas van Breitbart, was erg tegen de troepenversterkingen. Dat hij vorige week werd ontslagen, kan misschien worden gezien als een onderdeel van Trumps 'normalisatie'.

Overigens wil het feit dat Trump niet een troepenvermeerdering aankondigde, niet zeggen dat die er niet komt. Minister Mattis kreeg al eerder de bevoegdheid om 3900 extra man te sturen als hij dat nodig vindt. En dat vindt hij waarschijnlijk. In juni zei hij bij de Navo in Brussel dat de troepensterkte in Afghanistan de afgelopen jaren 'te snel' was teruggebracht. Vijftien Navo-landen zegden toen onder druk van Mattis toe meer troepen te zullen sturen.

Er zijn momenteel in totaal 8400 Amerikaanse militairen gestationeerd in Afghanistan. De meesten van die manschappen maken deel uit de van 13.000 man sterke Navo-missie Resolute Support die bedoeld is om de Afghaanse regeringstroepen te trainen en te adviseren in de strijd tegen de Taliban-rebellen. Tweeduizend Amerikaanse militairen zijn belast met gevechtstaken in het kader van de strijd tegen terreurgroepen als de 'Islamititische Staat in Khorasan'.

De Amerikaanse president Donald Trump groet militaire leiders voorafgaand aan zijn speech.Beeld anp
De moordenaars moeten weten dat ze zich nergens zullen kunnen verschuilen, dat er geen plek is die buiten het bereik van de Amerikaanse macht en Amerikaanse wapens ligt

Nation building

Dat dit plaatselijke IS-filiaal aan terrein wint, is een belangrijke rechtvaardiging voor Trump om Amerika in Afghanistan te laten blijven. Hij wil in het kader van zijn motto 'America First' meer aandacht aan Amerika zelf besteden, maar hij heeft ook altijd beloofd er alles aan te zullen doen om het internationale terrorisme te verslaan. Een voortgezet verblijf probeert hij nu aan zijn kiezers te 'verkopen' als noodzakelijk kwaad in de strijd tegen de terreur.

Nation building, het bouwen van bruggen en scholen in landen als Afghanistan, zei hij niet meer te willen. Maar in de oorlog tegen het terrorisme mogen alle remmen los. De Amerikaanse militairen krijgen meer vrijheid in de jacht op terroristen. 'De moordenaars moeten weten dat ze zich nergens zullen kunnen verschuilen, dat er geen plek is die buiten het bereik van de Amerikaanse macht en Amerikaanse wapens ligt.' Trump gelooft in de overwinning. 'Op het eind winnen we.'

Dat was weer de Trump zoals de wereld hem heeft leren kennen. Vol bravoure en bluf. De strijd in Afghanistan duurt al zestien jaar, er vielen 100.000 doden, er sneuvelden 2000 Amerikanen, het kostte Amerika 700 miljard dollar. Het is de langste oorlog die de Amerikanen ooit hebben gevoerd. Het einde is nog niet in zicht.

Meer lezen?

Afghanistan raakt weer in de greep van fundamentalisten
De Amerikaanse president Donald Trump heeft vannacht Nederlandse tijd aangekondigd dat de VS zich militair niet zullen terugtrekken uit Afghanistan. Dat zou de Taliban en islamitische extremisten als IS in de kaart spelen. Onduidelijk is nog of Trump ook extra troepen stuurt. Vooralsnog rukken de Taliban echter op. Lees hier het hele artikel. (+)

'Geheime' oorlog Amerika: mariniers bestoken IS klokje rond met granaten
Verscholen in de Syrische woestijn, onder een zandkleurig net, schieten Amerikaanse mariniers met hun M777-houwitser granaten af op IS-strijders in Raqqa. In het geniep en onafgebroken. Ze vormen Amerika's geheime bijdrage aan het offensief om de jihadisten te verdrijven uit de hoofdstad van het kalifaat. Zonder de honderden granaten die zo'n 20 kilometer verderop neerdalen op de hoofden van de IS-strijders, zou de val van Raqqa niet nabij zijn.