Antisemitisme moet geen obsessie worden
Lody van de Kamp is rabbijn en auteur. Hij schrijft op deze plaats maandelijks een column.
De mens is kwetsbaar in deze diverse samenleving. Daarom is alertheid op elke vorm van discriminatie, achterstelling of uitsluiting noodzakelijk. De geschiedenis heeft dat geleerd. Maar alertheid mag niet leiden tot hysterie. Dan schiet het zijn doel voorbij. Jaarlijks aan het einde van de vakantie wordt mij de vraag gesteld: ‘Wij waren op vakantie in Zwitserland, in Davos, of in de buurt van Sion of Arosa. Wonen daar zo veel Joden? U weet wel, met die lange mantels, de brede zwarte hoeden en de dames in rok en met hoeden op. Zoals je ze ziet in Antwerpen, in de buurt van het station. Overal kwamen we ze tegen.’ Het antwoord is dat in die plaatsen het hele jaar helemaal geen Joden wonen. ‘Deze mensen komen, net als u, tijdens de vakantie genieten van de prachtige Zwitserse bergen.’
Zo’n vakantie betekent voor deze religieuze groepering wel een extra inspanning. De faciliteiten waarover zij thuis beschikken, zijn er op een vakantiebestemming niet altijd. Koosjer eten bijvoorbeeld. In de lokale supermarkets van die dorpen zijn tijdens deze vakantieweken vaak wat koosjere producten verkrijgbaar. Maar andere dagelijkse behoeften, zoals vlees en brood, worden van huis meegenomen.
zwemmen zoals het hoort
In de vakantie wil je toch zwemmen. Thuis, in Antwerpen, Parijs of Amsterdam, bestaan de voorzieningen dat dames en heren apart gaan zwemmen. Zoals dat hoort. En ook kunnen de streng religieuze dames er thuis voor kiezen om niet in de reguliere zwemkleding te water te gaan, maar met het zogenaamde ‘swim-kleid’: het hele lichaam bedekkend badpak, volkomen overeenkomstig hun traditie. Op vakantie is dat allemaal wat lastiger. Maar we redden het.
In Arosa, hoog in de Zwitserse bergen, staat aan de rand van het dorp het Appartement Haus ‘Paradies’. Zelf hebben we in dat hotel een aantal jaren geleden een prachtige vakantie mogen hebben. Om te zwemmen kozen wij ervoor om gebruik te maken van het zwembad in die uurtjes wanneer de overige gasten in de buitenlucht verbleven. Ook wij hadden extra koel- en vriesruimte nodig voor ons meegebrachte koosjere eten. Daarvoor mochten wij gebruik maken van de vriesruimte van het hotel. Voor al die duizenden Joodse vakantiegangers, waar dan ook, gaat dat vakantie houden altijd helemaal goed. Soms op een klein incidentje na.
antisemitisme
Het management van dit Paradies-hotel constateert zo nu en dan dat badgasten, anders dan de voorschriften, geen gebruik maken van de douches voordat zij het water in duiken. Deze keer waren het enkele Joodse gasten met hun door het hotel toegestane ‘swim-kleid’. Ook zij werden erop gewezen dat de douches er niet voor niets zijn. Alleen gebeurde dat op een hoogst domme en ongehoorde manier. Via een briefje werden ‘de Joodse gasten erop gewezen dat zij ook de douches moeten gebruiken (ondanks hun swim-kleid)’.
Alsof dat nog niet ‘erg’ genoeg was, kwam er een tweede briefje. De Joodse gasten, met hun extra benodigde vriesruimte, mogen gebruik maken van een vrieskast voor het personeel van het hotel. Om te voorkomen dat de medewerkers de hele dag worden lastiggevallen met gasten die naar die vriesruimte willen, werden ‘Joodse gasten erop gewezen dat de ruimte alleen tussen bepaalde uren toegankelijk is’.
En zo verscheen in de pers: ‘directie van Zwitsers hotel wijst alleen Joden op de noodzaak om te douchen; en Joden mogen alleen op bepaalde uren naar de koelkast’. Het werd hoog gespeeld. De Israëlische minister Hotolevy sprak meteen van ‘het meest erge antisemitisme in haar soort’. De ambassadeur in Zwitserland heeft zich er ook mee bemoeid en foto’s van de twee briefjes waren wereldwijd op CNN en andere media te zien.
Dit is natuurlijk volkomen fout. Hier wordt de term ‘antisemitisme’ een wapen dat te pas en te onpas de wereld in wordt geslingerd. Als wij als Joodse gemeenschap met het wapen ‘antisemitisme!’ echt hadden kunnen schieten, waren er al veel onschuldige slachtoffers gevallen.
Alertheid is een noodzaak, een obsessie kwalijke dwaasheid.
