Theaterrecensie: Huilen, lachen en de tijd vergeten bij Het achtste leven

Halverwege het vijf uur durende epos rennen de acteurs op in badkleding, met palmbomen in de hand terwijl het heerlijk hysterische Sunshine, Lollipops and Rainbows van Lesley Gore klinkt. Vrolijke personages buitelen over elkaar heen voor een zonnige impressie van de vakantie in Sotsji van de stugge en meedogeloze KGB’er Kostja Jasji (een sterke rol van Bram van der Heijden) en zijn verwende en ontspoorde dochter Elena (Linde van den Heuvel, op haar best).

Het is een welkom licht moment in het imposante Het achtste leven (voor Brilka). We hebben dan al twee oorlogen, een gifaanval, verraad, een gedwongen bevalling en meerdere verkrachtingen gehad, want deze 1200 pagina’s tellende familiekroniek en hitroman van de Duits-Georgische schrijver Nino Haratischwili is alles behalve licht. Het wordt soms de vrouwelijke Oorlog en vrede genoemd. Maar dan beter.

Megamuzikaal

De twintigste eeuw in Georgië was ook bepaald niet allemaal zonneschijn en regenbogen. Omvergelopen door Rusland, geannexeerd als Sovjetrepubliek met een schrikbewind, en zelfs als het IJzeren Gordijn is gevallen, keert de rust nog niet weer. Bij Theater Oostpool stond het al lange tijd op het lijstje van artistiek directeur Daria Bukvic, maar een bewerking was er nog niet van gekomen. Een eerste poging was het geslaagde muziektheaterstuk Dochters van Nino. Toch moest de theaterapotheose van het boek ook nog worden bereikt, en dat doet regisseur Nina Spijkers nu.

De voorstelling volgt de structuur van het boek, dat bestaat uit acht delen, beginnend met mater familias Stasia en eindigend met Brilka, uit de titel. Ervaren en jonge acteurs vormen de cast. Stasia wordt door Marie Louise Stheins prachtig licht en later ontroerend breekbaar gespeeld. Kitty krijgt van Selin Akkulak een gouden stem. Verteller Nitsa, een rol van de energieke Sharlee Daantje, houdt het verhaal bij elkaar.

Roxette

Twee getalenteerde muzikanten staan permanent op het toneel, links Sharon Harman op de drums, rechts singer-songwriter Démira Jansen. De muziek bepaalt het tijdvak, van Kaukasische volksliederen via jarenzestignummers naar eightieshit She’s got the look van Roxette, maar vormt ook het hart van het epos.

Natuurlijk is het onvermijdelijk om met de dreiging van Rusland, die zich in het hele verhaal doet gelden, geen parallellen te zien met het heden. Maar actualiteit is secundair en hoeft niet te worden benoemd in een voorstelling die je laat schateren én janken, soms tegelijkertijd. En die vijf uur? Die vliegt voorbij.

Over de auteur: Lorianne van Gelder schrijft ruim tien jaar voor Het Parool, vooral over theater, cultuur en media. Ook is zij presentator van de wekelijkse Paroolpodcast Amsterdam wereldstad.