Eerste, voorzichtige bewijs dat kleine beetjes psychedelische drugs de mens écht creatiever maken

Het ‘microdoseren’ van tripmiddelen zoals psylocibine (uit paddo’s) of lsd is komen overwaaien uit de VS, waar onder meer Silicon Valley het heeft omarmd als ‘mindhack’. Wie de drug in ongeveer één tiende van de normale dosis inneemt, zou daardoor energiek, creatief en opgewekt worden, terwijl de psychedelische ‘trip’ uitblijft. Inmiddels zijn er in ons land ook veel mensen die microdoseren, zegt cognitief psycholoog Zsuzsika Sjoerds. ‘We horen het onder onze studenten. Het zou de productiviteit en creativiteit verhogen.’

’s Werelds eerste officiële wetenschappelijke experiment met microdoseren geeft de aanhangers in elk geval voorzichtige ruggensteun, schrijft Sjoerds samen met collega’s in vakblad Psychopharmacology. Onder leiding van hoogleraar cognitieve psychologie Bernhard Hommel onderzocht de groep 38 leden van het ‘Nederlands psychedelisch genootschap’, een kring van gebruikers, voor en nadat ze kleine beetjes truffel hadden genomen. De leden bleken na gebruik meetbaar hoger te scoren op twee soorten creativiteitstests: één proef in associatief denken, en één in probleemoplossen.

Bewijs nog dun

Dat is nog zeer dun bewijs, zeggen zowel de onderzoekers zelf als niet-betrokkenen, vooral omdat de Leidenaren geen vergelijking maakten met een controlegroep van mensen die géén truffels nam. ‘De effecten die ze presenteren zijn zo subtiel dat het precies is wat je zou verwachten van een placebo-effect’, aldus psychiater Matt Johnson van de Johns Hopkins Universiteit in tijdschrift The Atlantic. Opvallend: diverse door de krant benaderde Nederlandse creativiteitsonderzoekers willen niet met naam en toenaam op het experiment reageren.

Maar Hommel en Sjoerds wijzen erop dat de gebruikers in een intelligentietest níet opeens hoger scoorden. ‘Dat is een aanwijzing dat microdosering een selectief effect heeft op de creativiteit. Anders zou álles verbeteren,’ zegt Sjoerds.

Het is wachten op de resultaten van een groter opgezet vervolgonderzoek onder zeventig proefpersonen, dat Hommel en Sjoerds momenteel uitvoeren. Daarbij doet ook een controlegroep mee. ‘Dit was natuurlijk nog maar een pilot, om te kijken of het fenomeen in aanleg interessant is voor verdere bestudering’, zegt Hommel.

Geen aansporing tot drugsgebruik

Er zijn meer studies die aangeven dat microdoseren stimulerend werkt, maar erg betrouwbaar zijn die niet. Zo zijn ze vaak gebaseerd op online vragenlijsten, waarop gebruikers zelf hun ervaringen kunnen weergeven. ‘Maar als gebruiker sta je er al positief in’, zegt Hommel. ‘Drie keer raden wat dat voor antwoorden oplevert, als je ze vraagt naar hun ervaringen.’ Het Leidse experiment is het eerste ter wereld dat het effect objectief probeert te meten.

Overigens moet het onderzoek niet worden uitgelegd als aansporing tot drugsgebruik, benadrukken de wetenschappers. ‘We zijn cognitieonderzoekers’, zegt Sjoerds. ‘We proberen het niet aan te moedigen, maar willen een neutrale rol aannemen: wat doet het nou echt?’