‘Luister naar kinderen die ongeluk zagen gebeuren’
Oss
Een derde zusje en een 32-jarige vrouw, de bestuurster van de bakfiets, raakten zwaargewond, meldt de politie. Het gaat om kinderen in de leeftijd van 4 tot 11 jaar oud, die onderweg waren van de voorschoolse opvang naar school. De vrouw werkt bij een voorschoolse opvang. Zij en het vijfde kind liggen in zorgwekkende toestand in het ziekenhuis.
Het ongeluk gebeurde rond half negen bij een bewaakte spoorwegovergang op de Braakstraat, vlak bij station Oss West. Waardoor het mis ging, is nog onduidelijk. Een ooggetuige vertelde aan RTL Nieuws dat de bakfiets, een zogenaamde Stint (zie kader), op hol was geslagen en dat de remmen het niet meer deden. De politie zegt dat deze lezing deel uitmaakt van het onderzoek. De trein, een intercity, was uitgerust met een camera die het ongeval filmde. De beelden worden door de politie bestudeerd.
De kinderen waren onderweg naar basisschool De Korenaer. Het ongeluk dompelt de school in diepe rouw. ‘Een gruwelijk ongeluk heeft het zo jonge leven van mooie kinderen beëindigd. Als een kansrijke toekomst zo wordt afgebroken, worden we overvallen door immens verdriet’, laat De Korenaer weten. Vanochtend staat de school in de lessen stil bij de dramatische gebeurtenis.
inktzwart
Veel andere kinderen waren getuige van het ongeluk. Slachtofferhulp Nederland stuurde onmiddellijk medewerkers naar Oss om hen en andere getuigen op te vangen (zie kader). Ook medewerkers van de voorschoolse opvang en ouders van de kinderen worden opgevangen. Slachtofferhulp spreekt van ‘tientallen getuigen’.
De NS en Prorail reageerden beide aangeslagen. ‘Dit is een inktzwarte dag voor het spoor’, aldus een woordvoerder van Prorail. Premier Mark Rutte reageerde via Twitter. ‘Diep geraakt door het ontzettend verdrietige nieuws uit Oss waar 4 jonge kinderen om het leven zijn gekomen bij een afschuwelijk ongeluk. Ik wens alle betrokkenen veel sterkte met dit zware verlies.’ Koningin Máxima liet namens de koninklijke familie weten dat ‘onze gedachten uitgaan naar de families die hun kinderen verloren hebben’.
Honderden mensen woonden donderdagavond in Oss een spontaan ontstane herdenking bij. <
De omgekomen kinderen zaten in een elektrische bakfiets, een zogenaamde Stint. Deze kruising tussen een segway en een bakfiets werd ontworpen door de Nederlanders Edwin Renzen en Peter Noorlander.
De Stint werd in 2012 toegelaten op de openbare weg. De populariteit van de bakfiets onder kinderdagverblijven steeg snel. Volgens de website van Stint rijden er ongeveer 3500 bakfietsen in Nederland rond om kinderen naar bijvoorbeeld een buitenschoolse opvang te vervoeren. Het idee achter de Stint is een groep kinderen veilig en efficiënt te vervoeren. Zo zitten er gordels in de bakfiets. De maximale snelheid van de elektrische bakfiets is 17 kilometer per uur. De Stint is een elektrisch voertuig en valt in een bepaalde categorie voertuigen: de ‘bijzondere bromfiets’. Deze voertuigen horen thuis op het fietspad, wat in Oss ook zo was. Een Stint hoeft geen kenteken te dragen en de bestuurder heeft geen rijbewijs nodig. Wel raadt Veilig Verkeer Nederland (VVN) bestuurders van een elektrische bakfiets aan een rijvaardigheidstraining te volgen. Stint-oprichter Renzen stond op het punt naar het buitenland te vliegen, maar toen hij hoorde over het ongeluk, besloot hij direct naar Oss af te reizen. Hij reageert zwaar aangeslagen. ‘Dit is niet te bevatten. We zijn zelf ouders en we zijn jaren bezig geweest met het ontwikkelen van de Stints. Ik weet niet wat ik kan doen, maar ik moet gewoon naar Oss.’
Enkele grote kinderopvanglocaties uit Noord-Brabant en Noord-Holland stoppen per direct met het gebruik van de Stints. ‘Dit geldt tot duidelijk is wat de oorzaak van het ongeluk is geweest. We doen dit uit voorzorg: we willen geen risico’s nemen’, schrijft Forte Kinderopvang in een brief aan de ouders. Bij VVN is niet bekend dat er meer zware ongelukken met een Stint zijn gebeurd.
Slachtofferhulp Nederland was donderdagochtend snel ter plaatse in Oss om nabestaanden, getuigen en klasgenoten van de kinderen hulp te bieden. ‘Onze eerste taak bestaat uit emotionele ondersteuning bieden’, vertelt woordvoerder Jytte Reichert. ‘Dat betekent vooral goed luisteren naar de mensen. En vervolgens vragen stellen: Wat heb je meegemaakt? Waar heb je behoefte aan? Ook vragen we of mensen in de toekomst – of dat nu de volgende dag of twee weken later is – nog eens door ons gebeld willen worden.’
Veel kinderen waren getuige van het ongeluk. Andere kinderen missen nu een klasgenootje. ‘Wij adviseren ouders van deze kinderen goed naar hen te luisteren’, zegt Reichert. ‘Als een kind niet over het incident wil praten, dring daar dan niet op aan. Let wel: kinderen verwerken zo’n verschrikkelijk ongeluk heel anders dan volwassenen. Het besef van ‘dood’ dringt vaak later pas door.’ Het belangrijkste advies dat Slachtofferhulp aan ouders geeft, is hun kinderen zo snel mogelijk het dagelijkse ritme te laten oppakken. Reichert: ‘Dus maandag gewoon weer naar school en dinsdag weer voetballen. Klas- en teamgenoten kunnen elkaar steun bieden. Snel de dagelijkse routine hervatten helpt bij de verwerking.’
Bieden de hulpverleners van Slachtofferhulp ook nazorg aan elkaar? ‘Ook voor hen is dit niet zomaar iets’, zegt Reichert. ‘Natuurlijk zijn ze goed getraind, maar een dag als deze blijft hun altijd bij. Na hun werkdag zoeken ze steun bij elkaar. Ze weten immers precies wat de ander heeft meegemaakt.’
Het ongeluk in Oss gebeurde bij een bewaakte spoorwegovergang. In Nederland bestaan twee soorten overwegen. De Automatische Halve Overweg Boom (AHOB) is de meest voorkomende spoorwegovergang. De AHOB zorgt ervoor dat een spoorwegovergang aan weerskanten van de overgang afgesloten wordt en is dus bewaakt. Naast de AHOB bestaan er onbewaakte overwegen. Hier worden de overwegen niet afgesloten door slagbomen. Deze overwegen zijn wel voorzien van een waarschuwingsbord en het andreaskruis. De onbewaakte overwegen, waarvan er nog ruim honderd bestaan in Nederland, zijn te vinden in gebieden waar relatief weinig mensen het spoor hoeven over te steken. Vaak is dit op onverharde wegen en paden.
Prorail wil om veiligheidsredenen zo snel mogelijk van onbewaakte spoorwegovergangen af, meldde de organisatie medio augustus aan deze krant. Op sommige plaatsen worden de onveilige onbewaakte spoorwegovergangen ‘opgeschaald’ naar bewaakt. Toch gaat het ook bij deze bewaakte spoorwegovergangen nog regelmatig mis. Jaarlijks komen er in Nederland gemiddeld elf mensen om het leven bij een spoorwegovergang. Het merendeel bij de bewaakte variant, simpelweg omdat deze veel vaker voorkomt. In de Randstad, waar sowieso geen onbewaakte overwegen voorkomen, worden bewaakte spoorwegovergangen steeds vaker vervangen door tunnels. Dat is goed voor de doorstroming van het verkeer en verbetert de veiligheid.
