Rojda zit al drie maanden met haar baby in een Turkse cel, dinsdag staat ze voor de rechter
De Rotterdamse Rojda (31) stond na een vakantie in Turkije op het punt om met haar vijf maanden oude baby en zus op het vliegtuig naar Nederland te stappen, toen ze bij de douane werd aangehouden. Drie maanden later is ze nog altijd in Turkije. Samen met haar dochtertje deelt ze een cel met zo’n dertig andere politieke gevangenen. Dinsdag vindt in de rechtbank van Istanbul de eerste inhoudelijke zitting plaats.
Rojda (wier achternaam wegens veiligheidsredenen uit de publiciteit wordt gehouden) wordt vanwege haar lidmaatschap van de Koerdische Volksstichting DemNed door Turkije verdacht van banden met de terroristische organisatie PKK. Als co-voorzitter organiseerde ze in 2015 en 2016 gedurende enkele maanden culturele activiteiten en gaf ze huiswerkbegeleiding. Namens de vereniging zat ze met de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb aan tafel om te spreken over spanningen in de Turkse gemeenschap.
De afgelopen jaren reisde Rojda, die na 2016 niet meer actief was voor DemNed, vier keer probleemloos naar Turkije. Over de reden dat ze op 5 april plotseling werd aangehouden, tast de familie nog altijd in het duister. ‘We gaan ervan uit dat sprake is van een kliklijn’, zegt Berivan, de zus van Rojda. Zelf was ze net door de douane toen haar zus en nichtje werden aangehouden.
De afgelopen maanden hebben voor de familie volledig in het teken gestaan van de naderende rechtszaak. ‘Het was enerzijds een hel, maar anderzijds is de tijd omgevlogen omdat je dag en nacht bezig bent voor haar’, aldus Berivan.
Lastig vraagstuk
Sinds de mislukte coup in juli 2016 zijn in Turkije tienduizenden mensen opgepakt op verdenking van terrorisme. Onder hen zijn zeven Nederlanders. Nog zo’n twintig Nederlanders hebben een uitreisverbod en mogen in afwachting van hun juridische procedure Turkije niet verlaten.
Dit plaatst de politiek, en dan met name minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken), voor een lastig vraagstuk. De Nederlanders worden in de meeste gevallen vastgehouden op grond van beschuldigingen die volgens het Nederlandse rechtssysteem niet strafbaar zijn. Meerdere Kamerleden hebben Blok opgeroepen met de vuist op tafel te slaan, maar de minister zei tijdens een Kamerdebat vorige maand de weg van stille diplomatie te verkiezen. Dat zou het effectiefst zijn. Bovendien: als minister mag hij zich officieel niet bemoeien met de rechtsgang in het buitenland.
Het Kamerdebat vond plaats nadat Murat Memis, SP-fractievoorzitter in Eindhoven, eind april was aangehouden tijdens een vakantie in Turkije. Hij werd verdacht van het verspreiden van propaganda voor een terroristische organisatie. In werkelijkheid had hij enkele Turkije-kritische posts geretweet. Na twee maanden mocht Memis weer naar huis.
Of de afloop voor Rojda net zo gunstig zal zijn, is volgens de advocaat die de familie in Nederland bijstaat zeer de vraag. Ook hij wil om veiligheidsredenen anoniem blijven. ‘Memis werd niet verdacht van lidmaatschap van een terroristische organisatie, Rojda wel. Daar staat in Turkije een minimumstraf van 3,5 jaar op.’
‘Niet echt optimistisch’
De advocaat is ‘niet echt optimistisch’ over de zaak. ‘Ik bereid de familie erop voor dat ze niet te veel verwachtingen moet hebben.’ Hoewel Rojda in Turkije wordt bijgestaan door een Turkse advocaat, zal hij bij de zitting aanwezig zijn.
Ook Rojda’s moeder, beste vriendin en man zijn naar Turkije afgereisd. De laatste vloog de afgelopen tijd eens per maand naar Istanbul om zijn vrouw en kind te zien. Het was het enige moment dat een ‘open bezoek’, zonder glas ertussen, mogelijk was.
Globaal zijn er volgens de advocaat van de familie drie opties: de zitting wordt uitgesteld omdat er meer onderzoek gedaan moet worden, de strafeis wordt bekendgemaakt of – ‘in het meest verrassende geval’ – Rojda wordt vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.
In het Kamerdebat van vorige maand erkende Blok, die weinig vertrouwen zei te hebben in de Turkse rechtsgang, dat het lidmaatschap van een Koerdische organisatie ‘in Nederland gewoon onder de vrijheid van vereniging valt’.
Daarmee legt Blok volgens Berivan, de zus van Rojda, de vinger op de zere plek: haar zus kan volgens het Nederlandse rechtssysteem wel onschuldig zijn, Turkije kan anders oordelen. ‘Mijn zus ziet iedere dag vrouwen in haar cel met een leeg dossier naar een zitting gaan en terugkeren met flinke gevangenisstraffen. In een brief aan onze vader heeft ze geschreven dat we realistisch moeten zijn.’
SP’er Murat Memis zit ‘vast’ in Turkije: ‘Heel pijnlijk om van terrorisme beschuldigd te worden’
‘Heel pijnlijk om van terrorisme beschuldigd te worden’, zegt SP-politicus Murat Memis, die in Turkije eerst vastzat en daarna het land niet uit mocht, in een interview met de Volkskrant.
Eindhovens SP-raadslid vrijgesproken: Murat Memis mag na twee maanden Turkije verlaten
De Eindhovense SP-fractievoorzitter Murat Memis is door de rechtbank van Antalya op alle punten vrijgesproken van banden met de PKK (Koerdische Arbeiderspartij), die in Turkije is verboden en wordt beschouwd als terroristische organisatie. Zijn uitreisverbod is opgeheven en hij mag Turkije na ruim twee maanden weer verlaten.
Merve en Adem vluchtten voor Erdogan: ‘Het betekent veel dat Nederland ons omarmt’
Turken ontvluchten in groten getale hun land. Met bootjes steken ze de Evros-rivier over naar Griekenland. Van daaruit reizen ze verder. Naar Nederland bijvoorbeeld. Onder hen zijn veel aanhangers van de islamitische geestelijke Fethullah Gülen, volgens de Turkse president Erdogan het brein achter de mislukte coup van 2016. Dit is het verhaal van twee van hen.