Direct naar artikelinhoud
Live

Teruglezen - Rutte II presenteert allerlaatste begroting op atypische Prinsjesdag

Met de formatieonderhandelingen nog in volle gang wordt het een atypische Prinsjesdag. Weinig politieke vergezichten, wel veel ritueel vertoon. De koets, de Troonrede en de hoedjes - Oranjefans komen niets tekort. Volg de dag op de voet in dit liveblog.

Dijsselbloem met koffertje in zijn hand en mini-minister Haci Nuh aan zijn zijde.Beeld ap

16:40 dinsdag 19 september 2017

Wat kunnen we opmaken uit de begroting voor 2018? Dat het komende kabinet comfortabel kan beginnen, maar dat het uiteindelijk niet aan nieuwe bezuinigingen ontkomt. Lees hier onze analyse.

16:03 dinsdag 19 september 2017

Vrijwel alle belangenorganisaties voelen vandaag de noodzaak hun zegje te doen over de begroting. Ook uit de onderwijshoek komen reacties, en daarbij klinkt vooral gemor. 'De Koning vertelde tijdens de Troonrede dat de seinen voor Nederland op groen staan. Studenten staan echter steeds dieper in het rood', zegt de Landelijke Studentenvakbond. Ze richten hun pijlen op de formerende partijen om het leenstelsel terug te draaien.

Ook de Algemene Onderwijsbond mokt over het onderwijsbeleid. Goed, die salarisverhoging voor basisschoolleraren is een leuke eerste stap. 'Maar als daarnaast dan blijkt dat dit kabinet richting de geschiedenisboeken gaat met een niet ingeboekte bezuiniging op onderwijs (van 244 miljoen euro, red.), voel je je toch een beetje voor de gek gehouden.'

Twitter bericht wordt geladen...

16:02 dinsdag 19 september 2017

De koopkrachtplaatjes voorspellen vooruitgang. Maar dat deden ze vorig jaar ook. En kijk nu een naar de overzichten van het ministerie van Sociale Zaken: vrijwel iedereen gaat er dit jaar op achteruit. Van de werkenden gaan alleen mensen met het minimumloon erop vooruit - een half procent. Modaal levert 0,7 procent in, de hogere inkomens iets meer. Lees hier onze analyse van de koopkrachtplaatjes.

15:43 dinsdag 19 september 2017

Twee kabinetsleden die tussen alle Prinsjesdagpraal schitterden in afwezigheid waren demissionair ministers Koenders (Buitenlandse Zaken) en Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking). Niet vanwege republikeinse sympathieën; het PvdA-tweetal is namens Nederland aanwezig bij de opening van de VN-vergadering in New York. Premier Rutte voegt zich later vandaag bij hen.

Twitter bericht wordt geladen...

15:09 dinsdag 19 september 2017

Vorig jaar had het zijn laatste Prinsjesdag moeten zijn als minister. Maar ja, de formatie is nog bezig, een nieuwe minister is nog niet aangesteld en dus biedt Dijsselbloem voor de vijfde keer de rijksbegroting aan aan de Tweede Kamer. 'Toch heb ik al een opvolger meegenomen, die van over dertig jaar.' Hij doelt op de jonge Rotterdammer Haci Nuh, de 'mini-minister'. In diens zilveren rugzak zit een reserve-Miljoenennota. 'Ik spreid graag mijn risico's', grapt Dijsselbloem.

In jip-en-janneketaal - zodat Haci het ook kan volgen - licht hij de cijfers toe. Belangrijkste punt: de staatsschuld gaat omlaag. 'Nu het weer de goede kant opgaat, brengen we de schuld ook naar beneden.' Het zogeheten houdbaarheidssaldo is nu positief, stelt hij tevreden vast. Dat is mede dankzij een later pensioen en minder belastingkorting op huizenbezit. Beide geen populaire maatregelen, weet Dijsselbloem, maar daar plukt de staatskas nu de vruchten van, stelt hij. 'Het tij is gekeerd.'

Het demissionair kabinet heeft zich een paar extra uitgaven veroorloofd die het belangrijk acht, zegt Dijsselbloem, waaronder de hogere lerarensalarissen en meer geld voor verzorgingstehuizen.

Dijsselbloem houdt het koffertje omhoog.Beeld anp

14:53 dinsdag 19 september 2017

Minister Dijsselbloem treedt het gebouw van de Tweede Kamer binnen. In zijn het welbekende koffertje, aan zijn zijde 'mini-minister' Haci Nuh (12), zijn rechterhand vandaag. Hij draagt geen koffer maar een rugzakje.

De minister zal zo meteen de rijksbegroting officieel bekend maken en toelichten. De SP wachtte de officiële cijfers niet af en plaatste een uur geleden al haar reactie op de begroting.

14:29 dinsdag 19 september 2017

Nog een paar reacties van fractieleiders op de Troonrede:

Jesse Klaver (GroenLinks): 'Het kabinet erkent onvoldoende dat nog niet iedereen profiteert van de toegenomen economische groet en vergeet voor het gemak dat dat het gevolg is van politieke keuzes.'

Halbe Zijlstra (VVD): 'Uit deze Miljoenennota blijkt dat Rutte II zijn belofte heeft ingelost: economisch gezien staan alle seinen op groen.'

Geert Wilders (PVV): 'Ik vind het een erg slecht verhaal. Nederland is de afgelopen jaren geconfronteerd met belastingverhoging na belastingverhoging, met enorme bezuinigingen. (…) Ik vind dat je dat geld nu terug moet geven.'

Attje Kuiken (PvdA): 'Er zit in deze begroting een aantal mooie dingen: koopkrachtbeeld, extra loon voor leraren en extra geld voor zorg. Maar er zijn ook zaken die we niet hebben kunnen regelen, zoals het terugbrengen van het eigen risico.'

14:09 dinsdag 19 september 2017

En de balkondeuren gaan dicht. Voor de Koning zit Prinsjesdag erop. Over een klein uur presenteert demissionair minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem de Miljoenennota en begroting in de Tweede Kamer. Echt spannend is niet: de cijfers zijn al bekend en morgen zijn er geen Algemene Beschouwing, waarbij normaal gesproken de rijksbegroting wordt doorgezaagd door de oppositie. Voor premier Rutte zit het er ook op: hij stapt straks in het vliegtuig naar New York, waar de Verenigde Naties bijeen zijn.

Teruglezen - Rutte II presenteert allerlaatste begroting op atypische Prinsjesdag
Beeld anp

14:04 dinsdag 19 september 2017

Inmiddels is de koninklijke stoet teruggekeerd op Noordeinde, het 'werkpaleis' van de Koning. Daar staan al sinds vanochtend vroeg de mensen te wachten op hun hoogtepunt van de dag: de balkonscène. Zodra de dranghekken worden weggehaald, rennen toeschouwers naar de paleispoort om een goed plekje te bemachtigen.

Teruglezen - Rutte II presenteert allerlaatste begroting op atypische Prinsjesdag
Beeld anp

14:00 dinsdag 19 september 2017

Bepaalde thema's komen ieder jaar terug in de Troonrede. Ook in het geval van sommige zinsneden kun je de klok erop gelijk zetten dat ze terugkomen in de toespraak van de koning. EditieNL heeft daarom een bingokaart gemaakt. D66-Kamerlid Jan Paternotte probeert 'm achteraf in te vullen.

Twitter bericht wordt geladen...

13:58 dinsdag 19 september 2017

Tussen alle bedrijven door wordt er ook getwitterd. Een paar eerste reactie op de Troonrede:

Alexander Pechtold (D66): 'Optimistische troonrede, Nederland staat er door samenwerking beter voor. Volgend kabinet kan handschoen oppakken.'

Marianne Thieme (Partij voor de Dieren): 'Geen woord over voedselschandalen, massale kippenvergassing. Slechts pappen en nathouden klimaatverandering.'

Sadet Karabulut (SP): 'Hét grootste probleem van deze tijd blijft onbenoemd: (wereldwijde) ongelijkheid. Is onhoudbaar en moet nú worden bestreden.'

13:46 dinsdag 19 september 2017

Terwijl de koninklijke stoet zich weer richting het paleis begeeft, kunt u de volledige tekst van de Troonrede hier lezen. (En benieuwd wat hoogleraar staatsrecht Wim Voermans ervan vindt? Dat leest u in ons Opinieblog: 'Het is een enorm opgedirkt persbericht met allerlei franje.')

13:36 dinsdag 19 september 2017

In zijn Troonrede ruimt de Koning veel tijd in voor internationale ontwikkelingen, in het bijzonder de terroristische dreiging in Europa. 'We moeten vasthouden aan onze manier van leven', benadrukt hij. Daarbij staat internationale samenwerking voorop, aldus Willem-Alexander. Hij noemt de Brexit 'een teleurstellende stap' van de Britten en kaart klimaatverandering aan als 'per definitie' een internationale aangelegenheid.

Koning Willem-Alexander leest de Troonrede voor.Beeld anp

13:30 dinsdag 19 september 2017

Na ruim vier jaar kabinet-Rutte II maakt de Koning de balans op. Zijn conclusies zijn vooral positief. 'Er zijn meer mensen met een baan, meer mensen die een huis kopen en de economie bloeit.' Tegelijk valt die voorspoed niet iedereen ten deel, erkent hij. 'Het is belangrijk dat meer mensen gaan profiteren van de economische voorspoed.'

De Koning stippelt de globalisering aan. 'Veel Nederlanders plukken de vruchten ervan, maar niet iedereen.' Als voorbeeld noemt hij werknemers die steeds meer concurrentie ondervinden van buitenlandse arbeid.

Veel Nederlanders plukken de vruchten van de globalisering, maar niet iedereen
Willem-Alexander
Prinses Beatrix zwaait naar de passerende koetsen.Beeld anp

13:19 dinsdag 19 september 2017

In zijn Troonrede staat Koning Willem-Alexander allereerst stil bij het Caribisch deel van het koninkrijk. 'Vandaag gaan ons hart en onze gedachten uit naar Sint Maarten, Saba en Sint Eustasius, die zo zwaar getroffen zijn door de verwoestende kracht van orkaan Irma.' De eilanden staan er niet alleen voor, benadrukt hij. 'Juist in deze moeilijke omstandigheden wordt de onderlinge verbondenheid in het koninkrijk zichtbaar.'

13:18 dinsdag 19 september 2017

De aanwezigen in de Ridderzaal gaan staan als de Koning binnentreedt, geflankeerd door Kamervoorzitter Arib. Willem-Alexander gaat zitten voor zijn Troonrede.

De rode loper voor Paleis Noordeinde wordt nog even schoongemaakt voor het vertrek van de koning.Beeld anp

13:13 dinsdag 19 september 2017

Stalmeester van de Koning Bert Wassenaar trekt op een schimmel voorbij op het Lange Voorhout. Hij leidt de stoet van de Glazen Koets. De optocht wordt afgesloten door een donkere Mercedes, die een beetje uit de toon valt tussen de traditionele rijtuigen. Een vluchtauto, mocht er een noodgeval zijn. Bij aankomst bij de Ridderzaal klinkt opnieuw het Wilhelmus.

13:06 dinsdag 19 september 2017

Het Wilhelmus klinkt op Paleis Noordeinde als het koninklijk paar naar buiten komt en de Glazen Koets betreedt. Zoals bekend wordt de Gouden Koets gerenoveerd. De stoet trekt nu langs het Lange Voorhout en de Hofvijver naar het Binnenhof, waar een volle Ridderzaal wacht.

Teruglezen - Rutte II presenteert allerlaatste begroting op atypische Prinsjesdag
Beeld anp

12:56 dinsdag 19 september 2017

Het eerste rijtuig is vertrokken vanaf het Noordeinde. Inzittenden zijn de ceremoniemeester en de kamerheer. Laatstgenoemde maakt deel uit van de koninklijke hofhouding.

Even het programma in het kort:

- Om 12.45 uur zijn alle gasten aanwezig in de Ridderzaal.
- Om 13.00 uur vertrekt de koninklijke stoet vanaf Paleis Noordeinde.
- Om 13.15 uur arriveert de Glazen Koets bij de Ridderzaal, waarna de Koning de Troonrede voordraagt.
- Om 13.50 uur keert de stoet huiswaarts naar het Noordeinde, waar het koninklijk paar de menigte toezwaait vanaf het balkon.
- Om 15.00 uur biedt minister Dijsselbloem de Miljoenennota aan de Tweede Kamer aan.

Oranjefans bij het Lange Voorhout in afwachting van de Glazen koets.Beeld anp
Teruglezen - Rutte II presenteert allerlaatste begroting op atypische Prinsjesdag
Beeld Arie Kieviet

12:48 dinsdag 19 september 2017

Normaliter zwaaien de burgemeesters van de vier grootste steden op Prinsjesdag naar de Gouden/Glazen Koets, maar dit jaar zien de burgemeesters daar vanaf vanwege de situatie van de Amsterdamse burgemeester Van der Laan. Die kondigde gisteren aan dat hij zijn werkzaamheden als burgemeester neerlegt vanwege zijn ziekte. In een brief aan alle Amsterdammers maakte hij bekend dat hij is uitbehandeld. Loco-burgemeester Kajsa Ollongren neemt voorlopig waar. Zij neemt vandaag in Den Haag het voorzitterschap van de G4 over van de Hofstad.

Burgemeester Van der Laan.Beeld anp

12:45 dinsdag 19 september 2017

Marianne Thieme, toch wel de statementkoningin van Prinsjesdag. Laatste drie jaar waren haar jurken gericht tegen respectievelijk greenwashing, TTIP en de oververtegenwoordiging van de mannen in de bestuurlijke top. Dit jaar heeft ze de protestjurk ingeruild om stil te staan bij een jubileum: honderd jaar (passief) vrouwenkiesrecht.

Marianne Thieme bij aankomst in de Ridderzaal.Beeld anp

12:36 dinsdag 19 september 2017

Prinsjesdag is ook de dag van de rapportcijfers. Hoe doet een kabinet het? En hoeveel vertrouwen geniet de regerende coalitie onder de kiezers? Omdat dit jaar de ene ploeg met één been in de uitgang staat en de volgende ploeg in aantocht is, deed Ipsos in opdracht van de NOS opinie-onderzoek naar beide coalities.

Ipsos heeft geen opbeurend nieuws voor Rutte, Buma, Pechtold en Segers. Slechts 24 procent van de Nederlanders is positief over een coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, zo blijkt uit de resultaten. Nog eens ruim dertig procent is neutraal. 33 procent van de ondervraagde mensen is uitgesproken negatief over het te vormen kabinet.

40 procent van de respondenten heeft er weinig vertrouwen in dat de vierpartijencoalitie de rit uitzit. De ChristenUnie is de minst populaire partij van de vier. 21 procent van de mensen zegt liever een coalitie te zien zonder de partij van Gert-Jan Segers. Dat is niet zo verwonderlijk, de CU is met vijf zetels veruit de kleinste (en dus bij de kiezer minst populaire) van de formerende partijen.

Kiezers denken iets positiever over Rutte II nu dat kabinet bijna afzwaait. Alhoewel een 5,3 nog steeds een onvoldoende is. Maar het dieptepunt van een 4,5 dateert alweer uit 2013. Net na de verkiezingen van maart steeg de waardering zelfs even naar een 5,9. Ook denken iets meer respondenten (22 procent) dat het beleid van Rutte II een positief effect heeft gehad op de economie. Halverwege 2016 was dit nog 16 procent.

EenVandaag peilde ook een groei van het vertrouwen in Rutte II. 34 procent van het opiniepanel zei vertrouwen te hebben in het kabinet, vorig jaar was dat nog slechts 23 procent.

40 procent van de respondenten heeft er weinig vertrouwen in dat de vierpartijencoalitie de rit uitzit

12:19 dinsdag 19 september 2017

Hoe zit het met de beveiliging? Heel veel dranghekken, heel veel politie – dat beeld zijn we wel gewend. Een noviteit zijn de dikke wegblokkades die op een aantal strategische plaatsen zijn neergezet. Nieuw op Prinsjesdag, niet in Den Haag: tijdens de Nucleaire Veiligheidstop in 2014 stonden deze zwarte blokken reeds op het Haagse wegdek. Bezoekers is verzocht geen grote tassen of rugzakken mee te nemen.

Wegblokkades op het Noordeinde daags voor Prinsjesdag.Beeld anp

12:04 dinsdag 19 september 2017

Wie is dat kereltje achter minister Dijsselbloem? Chaquet, zilvergrijze das, gladde haartjes – hij oogt als een miniatuurversie van de minister. En dat is hij ook vandaag, min of meer. De 12-jarige Haci Nuh loopt de ganse dag mee als assistent van Dijsselbloem. Die eer heeft hij te danken aan burgemeester Ahmed Aboutaleb, die hem benoemde tot mini-minister van Rotterdam. Hij had het beste antwoord op de vraag hoe hij het gemeenschapsgeld zou besteden in de havenstad, vond Aboutaleb. Het koffertje heeft hij al vastgehad.

Dijsselbloem ondertekent deze ochtend de stukken voor in het koffertje op zijn ministerie.Beeld anp

11:53 dinsdag 19 september 2017

Chocola maken van de lange stoet die vandaag langstrekt naar de Ridderzaal? Defensie zet de deelnemers op een rijtje.

Twitter bericht wordt geladen...

11:38 dinsdag 19 september 2017

Over statements gesproken: Nevin Ozutok, sinds maart Kamerlid voor GroenLinks, vraagt aandacht voor het slavernijverleden. Zoals de Prinsjesdagtraditie betaamt, doet ze dat via haar kleding. In dit geval een angisa, die door Surinaamse slavinnen werd gedragen als onderdeel van de 'koto', de traditionele klederdracht.

Twitter bericht wordt geladen...

11:26 dinsdag 19 september 2017

Ook een ritueel rond Prinsjesdag: de Miljoenennota die uitlekt. Minister Dijsselbloem mag het document veilig opgeborgen houden in zijn koffertje, toch sijpelt de begroting ieder jaar naar buiten nog voor de derde dinsdag van september. Wat we nu al van de Miljoenennota weten die het demissionaire kabinet vandaag presenteert, leest u hier.

11:06 dinsdag 19 september 2017

De afgelopen jaren hulde ze zich in kleding gemaakt van petflessen, van stoelbekleding van treinstellen of marine-uniformen. Carla Dik-Faber (46) van de ChristenUnie is een van de politici die Prinsjesdag aangrijpen om met haar kleding een statement te maken. De Staphorster variant die ze dit jaar heeft gekozen kan symbool staan voor het nieuwe kabinet: voorwaarts, met behoud van traditie.

Twitter bericht wordt geladen...

11:00 dinsdag 19 september 2017

Het langstzittende naoorlogse kabinet stevent op het einde af. Rutte II ging stoïcijns de crisis te lijf, maar wist zichzelf niet geliefd te maken. Hoe gaan de ministers de politieke geschiedenis in? Tik hieronder met uw muis of vinger op de bewindslieden en lees het commentaar van onze politieke redactie.

11:02 dinsdag 19 september 2017

Achter de feestelijkheden gaapt een leegte. Want wie schetst waar het heen moet met het land? Het wordt een Prinsjesdag om te laten zien dat alles gewoon doormarcheert. Ook als de formatie eindeloos lijkt te duren, analyseert Ariejan Korteweg.