Fraude als verdienmodel
In Nepal zijn reisverzekeraars de afgelopen jaren voor miljoenen opgelicht met onnodige reddingsacties in het Himalayagebergte. Om de fraude te bestrijden, heeft de regering in Kath-mandu het toezicht op de inzet van dure helikopters vergroot. Als dat niet helpt, dreigt een groep verzekeraars ongevallen in Nepal niet meer te dekken in het nieuwe wandelseizoen, dat eind september begint.
In de eerste vijf maanden van dit jaar moesten reisverzekeraars meer dan 6,5 miljoen dollar betalen voor veelal dubieuze reddingsoperaties, zo bleek deze zomer uit een Nepalees overheidsrapport.
Duizenden wandelaars en klimmers zijn bij de eerste de beste verschijnselen van hoogteziekte onder druk gezet om zich te laten evacueren met een dure helikoptervlucht. Soms zijn toeristen door de lokale reisgids of hoteleigenaar een handje geholpen bij de ongemakken: bijvoorbeeld door bakpoeder door het eten te mengen, wat laxerend werkt. In andere gevallen werken de wandelaars mee aan de fraude. Zij krijgen dan geld voor het veinzen van medische nood.
ramp
De Nepalese overheid heeft er groot belang bij om de situatie onder controle te krijgen. Het land draait voor een belangrijk deel op inkomsten uit toerisme. In 2015 had de economie zwaar te lijden door een aardbeving, die ruim zevenduizend mensen het leven kostte en onder meer een groot deel van Kathmandu in puin legde.
Nepal wist snel van de ramp te herstellen. Vorig jaar reisden meer dan een miljoen reizigers af naar de woeste hoogten van de Himalaya, een recordaantal. De Nepalese overheid stelde zich een ambitieus doel: dat het er in 2020 meer dan twee miljoen zijn. Over dat plan werpt de onthulling van de miljoenenfraude nu een schaduw.
Helikopterevacuaties vormen een lucratieve onderneming. Een vlucht zou zo’n 2000 euro per uur moeten kosten, maar vaak worden hogere prijzen berekend. Volgens The Kathmandu Post is er een geval bekend waarbij een verzekeraar een rekening van 50.000 euro toegestuurd kreeg. Creatief boekhouden gebeurt ook: uit het Nepalese overheidsrapport blijkt dat helikopters soms meerdere reizigers vervoeren, waarna de rekening voor de gehele vlucht naar alle afzonderlijke verzekeraars gaat.
Nepalese helikoptermaatschappijen betalen tussenpersonen steekpenningen als ze worden ingeschakeld voor het evacueren van bergwandelaars. ‘Als ik dat niet doe, heb ik geen business’, liet een manager van een helikopterfirma aan persbureau AFP weten.
Ook ziekenhuizen maken deel uit van de frauduleuze industrie. Zij betalen steekpenningen aan de helikoptermaatschappijen die de ‘geredde’ toeristen afleveren. Die worden vervolgens onderworpen aan dure analyses en onnodige behandelingen.
De situatie werd bij de regering aangekaart door een groep van Britse, Australische en Nieuw-Zeelandse verzekeraars. Zij hadden via het reisrisicobedrijf Traveller Assist laten onderzoeken waarom ze de afgelopen twee jaar met een grote toename van claims uit Nepal te maken kregen. Volgens Traveller Assist zijn er dit jaar om en nabij de 1600 helikopterreddingen uitgevoerd, waarvan 35 procent frauduleus. De verzekeraars stelden een ultimatum: per 1 september moest er iets gebeuren, anders zou het land niet meer gedekt worden.
Volgens nieuwe richtlijnen moeten de helikoptermaatschappijen en ziekenhuizen voortaan binnen tien dagen hun reddingen specificeren bij een nieuw overheidscomité. De rekeningen worden dan samen met de politie bekeken. Die mogen voor de helikopters niet meer dan 4000 dollar per vlucht bedragen (bijna 3500 euro).
Het Nepalese ministerie voor Toerisme heeft laten weten dat tegen vijftien organisaties, waaronder ziekenhuizen en toeristenbureaus, juridische stappen zijn ondernomen. De verzekeraars, die volgens Traveller Assist anoniem wensen te blijven, nemen voorlopig genoegen met de maatregelen.
industrie
Reisorganisator René de Bos, die in 1990 als eerste Nederlander op de top van de Mount Everest stond, herkent het beeld van de fraude-industrie. ‘Ik reis al vijfentwintig jaar naar Nepal, maar vooral de afgelopen twee jaar zie je steeds meer helikopters. Rijke Nepalezen investeren daarin. Zij werken samen met louche firma’s en ziekenhuizen.’
De Bos, die expedities naar de Himalaya organiseert met zijn reisbureau Snow Leopard Adventures, voegt eraan toe dat er nog een oorzaak is voor de toename van het aantal evacuaties. ‘Er is een nieuw type toerist opgekomen, die in korte tijd zo veel mogelijk van de Himalaya’s wil zien, het liefst op grote hoogte. Het is niet ongebruikelijk dat mensen in 12 dagen een wandeltocht willen maken waar je eigenlijk 18 dagen voor nodig hebt. Daar zitten risico’s aan vast. Je hebt nu eenmaal tijd nodig om goed te acclimatiseren.’
De Bos raadt toeristen daarom aan altijd te reizen via reisbureaus met keurmerken, die volgens hem veel aandacht besteden aan de voorbereiding van een tocht. ?
