Direct naar artikelinhoud

Zakje strandzand als souvenir? Sardijnen zijn het zat: 'Het is deel van ons erfgoed'

'De schandalige diefstal van strandzand gaat maar door', 'Onze Sardijnse gastvrijheid wordt op een lafhartige manier uitgebuit' en: 'Een schande die subiet moet eindigen'. Zomaar drie opmerkingen afkomstig van de Facebookgroep 'Sardinië wordt leeggeroofd en geplunderd', opgericht om de almaar toenemende zanddiefstal op het eiland tegen te gaan.

Het Sardijnse strand Spiaggia Sa Colonia.Beeld Carlo Pelagalli (CC BY-SA 3.0)

Dinsdag werd voor het eerst een boete uitgereikt aan vier toeristen die een zakje zand in hun handbagage probeerden mee te smokkelen als souvenir. Kosten: 1.000 euro.

De 1.340 kilometer lange kustlijn van het Italiaanse eiland Sardinië is volgens de Engelse reisschrijver D.H. Lawrence (1885-1930) zo betoverend puur, dat het lijkt alsof deze 'buiten de tijd en de geschiedenis is gehouden'. Helaas blijft die kustlijn niet buiten de rolkoffertjes van toeristen, zo blijkt al jaren. Zo is het befaamde Spiagga Rosa op het eilandje La Maddalena, aan de noordkust van Sardinië, al sinds 1994 afgesloten voor publiek, omdat te veel toeristen in het roze strandzand een perfect souvenir zagen.

Maar ook de andere stranden blijken vogelvrij. Op het vliegveld van de Sardijnse hoofdstad Cagliari werd in de zomer van 2015 ongeveer vijf ton aan strandzand, stenen en schelpen ingenomen door de douane, meestal verstopt in plastic waterflesjes. In de zomer van 2016 werd een soortgelijk aantal kilo's onderschept. Vooral het kwartskorrelige zand van Is Arutas bleek populair onder toeristen, net als het tandartswitte zand van Cala Luna, het oranjekleurige zand van Porto Ferro en het okergele zand van Piscinas. Op de Italiaanse versie van Ebay wordt het smokkelwaar zelfs geregeld te koop aangeboden, met prijzen variërend van 2,50 euro tot 10 euro voor een paar gram.

'Onvergeeflijk'

Voor een groep trotse Sardijnen bleken dat de druppel. Ze richtten de Facebookgroep 'Sardinië wordt leeggeroofd en geplunderd' op die binnen de kortste keren 25 duizend likes verzamelde. Het meest gehoorde verwijt binnen die groep: waarom bestaan er geen sancties tegen deze aanranding van ons eiland?

Dat verwijt werd ter harte genomen door lokale politici, die antwoordden middels het regionale wetsartikel 40 komma 2. Sindsdien is het mogelijk een boete uit te delen aan zandsmokkelaars, oplopend tot 3000 euro. Dinsdag werd zo'n boete voor het eerst uitgedeeld aan vier toeristen.

'Dankzij de regionale autoriteiten hebben we vandaag iets belangrijkst gedaan', reageerde de verantwoordelijk wethouder Donatella Spano in de Italiaanse krant La Repubblica. 'Zand en kiezelstenen vormen onderdeel van onze kusten en dus onderdeel van ons erfgoed. Wie dat wegneemt, doet zowel ons als ons milieu iets onvergeeflijks aan.'

Zand en kiezelstenen vormen onderdeel van onze kusten en dus onderdeel van ons erfgoed
Wethouder Donatella Spano

Ook elders in Italië vormen op natuursouvenirs beluste toeristen een probleem. Zo werd een Canadese tiener in 2014 aangehouden omdat hij tijdens een schoolreisje een steen uit het Colosseum in zijn tas had gestopt en werd een Georgische toerist in Pompeii gesnapt toen hij mozaïeksteentjes uit de grond probeerde te peuteren.

Soms loopt het ook goed af. Zo arriveerde afgelopen januari een pakketje in Rome met daarin een antieke grijze steen uit een straat nabij de historische Villa Borghese. Op het bijgevoegde briefje stond geschreven: 'Ik heb deze steen vorig jaar tijdens mijn vakantie gestolen als souvenir. Ik heb erg veel spijt en wil hem via u graag teruggeven aan Rome.' In 2015 onthulden de archeologen van Pompeii dat zij jaarlijks honderden dergelijke pakjes krijgen opgestuurd, allemaal afkomstig van berouwvolle toeristen die tijdens hun vakantie een aandenken meenamen.