Plasterk trekt zich terug als kandidaat-premier: ‘Mijn integriteit is in twijfel getrokken’

Oud-minister Plasterk ligt onder vuur om een patent-kwestie. Een behandeling tegen kanker die hij in samenwerking met onderzoekers van het UMC Amsterdam had ontwikkeld, stond alleen op zijn naam. Ten onrechte, zo onthulde NRC. Plasterk verkocht het patent en verdiende er miljoenen euro’s mee. Hoewel Plasterk blijft volhouden dat er geen regels zijn overtreden, staat het zijn kandidatuur in de weg, laat hij weten.

In een verklaring die hij deelt via X (voorheen Twitter) stelt Plasterk: ‘Er zijn de laatste tijd berichten verschenen waarin mijn integriteit in twijfel wordt getrokken en die belemmerend zouden werken voor mijn eventuele functioneren als minister-president, ook al zijn ze onjuist. De gedane beschuldigingen zijn in essentie onwaar en voor het overige futiel. Ik ben volledig integer, en was bereid om die integriteit uitputtend te laten toetsen door de formateur en zijn adviseurs. Ik ben niet langer beschikbaar om de leider van het kabinet te worden. Ik dank de vele mensen die vertrouwen in mij hebben uitgesproken. Tenslotte vertrouw ik er op dat dit kabinet er komt, dat goede plannen heeft voor het land.’

Plasterk is voorgedragen door Wilders om premier te worden van het nieuwe kabinet. Maar vorige week bleek dat er een kink in de kabel zat. Hoewel zijn naam vorige week zou worden voorgedragen bij de presentatie van het onderhandelingsakkoord, bleef dat uit. NSC-leider Pieter Omtzigt bleek grote bezwaren te hebben. En afgelopen weekend namen de twijfels ook bij de andere partijen toe.

Aangifte

Het afgelopen weekeinde hadden de partijleiders contact met elkaar over de kwestie toen bleek dat de storm over Plasterks patent-verhaal niet ging liggen. Zo deed een advocaat aangifte tegen hem om valsheid in geschrifte en meldde NRC dat Plasterk een schadevergoeding boven het hoofd hing. Het leidde tot groeiende twijfels bij de andere partijen.

Wilders laat op X weten dat hij ‘veel respect’ heeft voor Plasterk en dat hij zijn besluit begrijpt. Over de aantijgingen over sjoemelen met patenten en de aangifte van valsheid in geschriften die tegen Plasterk is ingediend schrijft hij niets.

Toen Plasterk nog informateur was van dit kabinet in wording, schreef hij in zijn eindverslag: “Voor democratie zijn hoge integriteitsnormen en transparantie bij politici belangrijk om vertrouwen te winnen en te behouden. Bewindspersonen en Kamerleden vervullen een voorbeeldfunctie door integriteitsnormen ten volle na te leven.” Dat laatste is nu als een boemerang op Plasterk zelf teruggeslagen.

Excuses aan Omtzigt

Hoewel door de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB geheimzinnig werd gedaan over de kandidatuur van Plasterk, maakte hij er zelf geen geheim van. Afgelopen vrijdag schreef hij een ingezonden brief in De Telegraaf waarin hij zijn excuses maakte aan Omtzigt voor stekeligheden tussen de twee tijdens de afgelopen onderhandelingen. Dat was door Omtzigt afgedwongen, meldden bronnen.

Omtzigt was kwaad omdat Plasterk tijdens een debat met de Tweede Kamer had verteld dat dat de NSC’er de dienstauto met chauffeur van de informateur had gebruikt toen hij zich uit een overleg met de andere partijen spoedde naar een afspraak met journalisten. Daar meldde Omtzigt dat hij uit de gesprekken stapte. De andere partijen moesten dat toen via de media vernemen.

Later kwamen de gesprekken alsnog weer op gang en afgelopen woensdagnacht presenteerde PVV, VVD, NSC en BBB een regeerakkoord voor de komende periode. Komende woensdag debatteert de Tweede Kamer over de voortgang in de formatie. Dan wordt oud-informateur Richard van Zwol aangesteld als formateur. Hij zal in de komende weken in samenspraak met de vier partijleiders op zoek gaan naar personen die alle posten in het nieuwe kabinet moeten vervullen. Over de verdeling van de posten zijn nog geen afspraken gemaakt, zei VVD-leider Dilan Yesilgöz zaterdag op een partijbijeenkomst.

BBB-voorvrouw Caroline van der Plas noemt het ‘erg jammer’ dat Plasterk zich terugtrekt. “Ik wens Ronald sterkte en vind het verschrikkelijk dat hij zonder proces of uitkomsten van onderzoeken als persoon voor het leven is beschadigd.’’

Luister naar onze wekelijkse podcast Amsterdam wereldstad