Luister naar

John Cantlie blijft ook na ruim zes jaar gijzeling een legpuzzel van vele stukjes informatie

Nieuws
Kringen rondom de Britse ISIS-gijzelaar John Cantlie koesteren hoop door telkens nieuwe berichten. Als hij in leven is en mogelijk als ruilmiddel vrijkomt, rijst de vraag of hij het Stockholmsyndroom heeft.
Herman Veenhof Herman Veenhof
dinsdag 19 februari 2019 om 13:32
Een beeld van een propagandavideo die de Britse ISIS-gijzelaar John Cantlie in 2016 maakte voor ISIS. De radicaal-islamitische terreurbeweging gebruikte Cantlie als journalist. In die hoedanigheid maakte hij twee documentaireseries.
Een beeld van een propagandavideo die de Britse ISIS-gijzelaar John Cantlie in 2016 maakte voor ISIS. De radicaal-islamitische terreurbeweging gebruikte Cantlie als journalist. In die hoedanigheid maakte hij twee documentaireseries. afp

Bagouz - Londen

Zes jaar en vier maanden geleden werd hij ontvoerd door strijders van ISIS. De Britse foto- en camerajournalist John Henry Cantlie wordt binnenkort 49, als hij nog in leven is. De aanwijzingen daarvoor zijn te divers en te sterk om afgedaan te worden als valse hoop.

Het Twitteraccount en de Facebookpagina die aan ‘Free John Cantlie’ zijn gewijd, stralen die hoop in ieder geval uit. Zijn zus Jessica Cantlie leidt de acties, maar alle mediacontacten zijn overgenomen door het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken. Paul Cantlie, de vader van de gegijzelde journalist, deed vlak voordat hij op 16 oktober 2014 op 81-jarige leeftijd aan kanker stierf, nog een vertwijfelde oproep aan ISIS zijn zoon vrij te laten.

huis aan huis

De geruchten over een mogelijke vrijlating van Cantlie nemen toe naarmate ISIS meer in het nauw raakt in de laatste vierkante kilometer die de terreurstaat nog omvat, in Bagouz, een dorp bij Deir Az-Zor, aan de Iraakse grens, in het uiterste zuidoosten van Syrië. Nog vierhonderd ISIS-strijders zouden zich verzetten tegen een strijdmacht van het Syrische rebellenleger (SDF), Koerdische soldaten en Amerikaanse, Britse en Franse commando’s.

De gevechten zouden huis na huis worden afgewikkeld en gepaard gaan met talloze zelfmoordacties, bomauto’s en boobytraps. Op 8 februari beschoten ISIS-strijders op motoren de Amerikaanse basis bij het nabijgelegen Al Omar-olieveld, half januari werden nog zestien Syrische burgers gedood bij een ISIS-aanslag in de stad Manbij. ISIS-leider Abu Bakr al-Baghdadi – al vaak gemeld als gewond of gesneuveld – zou in een oude rode Opel nog meevechten.

Uit Bagouz gevluchte inwoners, zoals de 53-jariger Jumah Hamdi Hamdan, zeggen ten overstaan van het Britse dagblad The Guardian, dat ze John Cantlie daar zagen. Hij zou nog steeds worden vastgehouden met een Britse verpleegster van het Rode Kruis en de Italiaanse jezuïet Paolo Dall’Oglio (64).

geruchten

Het bericht is het nieuwste stukje van een intussen gedetailleerde legpuzzel die John Cantlie heet. In januari vertelden Koerdische commandanten al dat hij in leven zou zijn. Op 5 februari werden die meldingen bevestigd door de Britse staatssecretaris voor Veiligheid Ben Wallace. Hij deed geen verdere mededelingen. In oktober en november 2018 meldde een voormalige ISIS-strijder van Franse afkomst zich bij het Franse weekblad Paris Match: hij had Cantlie ‘zeven of acht maanden geleden gezien in mijn gevangenis in Raqqa’. Die Syrische stad was lang het hoofdkwartier van ISIS. In juli 2017 maakte het Iraakse medium Al-Sura News Agencybekend dat Cantlie zou zijn gedood, bij gevechten of in gevangenschap. Ook in december 2016 waren er ooggetuigen die zeiden hem gezien te hebben. Mensen van Reporters Zonder Grenzen vertelden aan The Guardian dat Cantlie in oktober 2017 zou zijn gezien in diverse kleinere plaatsen in Syrië.

Van de vier jaar voor die datum zijn er alleen de propagandafilmpjes van ISIS zelf. Die werden voorafgegaan door een paar video’s waarin Cantlie nog in oranje gevangenenpak was gekleed en vertelde dat ontsnapte en weer gepakte gijzelaars van ISIS werden gewaterboard, ‘zoals de Amerikanen dat ook bij moslims doen’.

wondplekken

De radicaalislamitische terreurbeweging gebruikte Cantlie als journalist. Hij publiceerde verschillende artikelen in het ISIS-magazine Dabiq. Hij maakte ook twee series korte documentaires, die tussen 18 september 2014 en 13 december 2016 online werden gezet, meestal via YouTube. De ene serie heette Lend Me Your Ears en moest aantonen hoe goed en vriendelijk het leven in de ISIS-staat was, de andere Inside. Daarin ging het om ter plekke opgenomen ‘stand-ups’ in drie steden: ‘Ayn al Arab (Kobani), Aleppo en vooral Mosul. Cantlie, steeds magerder en soms met wondplekken, gaf weer hoezeer de westerse bombardementen burgers hadden geraakt.

Cantlie zat al vanaf 2012 in Syrië. Op 19 juli werd hij met de Nederlandse cameraman Jeroen Oerlemans door ISIS gevangengenomen bij Bab al-Hawa.

Na een week werden ze bevrijd door Syrische rebellen, Cantlie met een schotwond in de linkerarm, Oerlemans met een kogel door de linkerlies.

De Nederlandse beeldjournalist werd op 3 oktober 2016 doodgeschoten bij een ISIS-aanval in de Libische stad Sirte.

onthoofd

Cantlie werd in november 2012 weer gegijzeld door ISIS in Syrië. De Amerikaan James Foley, die met hem gevangen genomen werd, is in augustus 2014 onthoofd. De terreurgroep ISIS onthoofdde toen ook drie andere westerse gijzelaars: de Amerikaanse journalist Steven Sotloff en de Britse hulpverleners David Haines en Alan Henning.

Cantlie moest voor ISIS zijn vak uitoefenen. Veel collega’s, ook Oerlemans, dachten dat hij onder dwang zijn teksten en beelden maakte. Maar daar is meer twijfel over gekomen. Zus Jessica denkt, zei ze al ruim vijf jaar geleden tegen het Britse dagblad The Independent, dat broer John ‘twee derde van wat hij uitzendt zelf gelooft’.

Ook andere waarnemers denken dat het Stockholmsyndroom (waarbij de gijzelaar zich gaandeweg identificeert met de gijzelnemer) Cantlie kan hebben veranderd. <

Cantlie Can’t Lie

Het hier en daar gebruikte woordspel Can’t Lie geeft het dilemma aan van door gegijzelden gemaakte filmpjes, echt of onecht. De video’s van Cantlie ogen in ieder geval professioneel; drones maakten luchtopnamen van verwoestingen, reacties op nieuwsfeiten bewezen de actualiteit van de opnamen.

Sommige media-analisten vergeleken Cantlies documentaires met computergames. Begin jaren negentig was dat het specialisme waarmee hij zijn journalistieke loopbaan was begonnen. Cantlies voorgeslacht woonde en werkte in Hongkong en China.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Amit Soussana op 29 januari kort na haar vrijlating door Hamas.

Ex-gijzelaar Hamas vertelt over seksueel misbruik tijdens 55 dagen van gevangenschap in Gaza

Voor het eerst heeft een vrijgelaten Israëlische gijzelaar openlijk verteld over seksueel geweld gepleegd door Hamas tijdens haar gevangenschap. Amit Soussana zegt onder meer seksueel te zijn misbruikt door haar bewaker.

Demonstranten dinsdagavond in Boedapest. Dit is de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Duizenden Hongaren hebben dinsdagavond gedemonstreerd tegen de regering. Aanleiding voor het spontane protest is een gelekt telefoongesprek, over hoe kabinetsmedewerkers een corruptieonderzoek hebben geprobeerd te dwarsbomen.

In Texas en Kansas vroegen veeboeren zich af waarom sommige van hun koeien ziek zijn: ze eten slecht, geven minder melk en hebben soms koorts en diarree.

Koeien en geiten in Amerika besmet met H5N1: gevreesde vogelgriep rukt weer iets verder op. Vijf vragen

Epidemiologen zijn zeer ongerust nu het vogelgriepvirus H5N1 in Amerika koeien en geiten heeft besmet en ze ziek lijkt te maken. Tegelijkertijd waarschuwen kenners voor overhaaste conclusies. Vijf vragen over dit virus.

Demissionair minister-president Mark Rutte krijgt een rondleiding door de wijk Dashilar tijdens een werkbezoek aan Volksrepubliek China.

Premier Rutte in zijn element op bezoek bij 'goede vriend China': 'Oekraïne was voor mij onderwerp nummer 1'

Oekraïne en de handelsrelaties, dat zijn de belangrijkste thema’s bij Ruttes bezoek aan China. Het meest was hij op dreef op de universiteit. Maar het is de vraag of zijn verhaal indruk heeft gemaakt op de Chinese overheid.

Sinds de trekkerdemonstraties van begin dit jaar wordt de ene na de andere maatregel ingetrokken of verwaterd.

Onder druk van boeren sneuvelt ene na andere groene ambitie van de Europese Unie

Na Europabrede boerenprotesten is de Europese groene revolutie tot stilstand gekomen en deels zelfs teruggedraaid. De gevolgen voor klimaat en milieu zijn aanzienlijk, en het einde van de contrarevolutie is nog lang niet in zicht.

Een van de verdachten van het bloedbad in de Crocus City Hall in Moskou wordt de rechtszaal in gebracht.

Onder Poetin is het taboe op martelen verdwenen, blijkt na het bloedbad in Moskou

‘Prima kerels!’, prees Dmitri Medvedev de agenten die vier verdachten van de terreuraanslag in Moskou oppakten. Maar de huidig ondervoorzitter van de Russische veiligheidsraad sprak met geen woord over de heftig toegetakelde verdachten.