Onafhankelijk Catalonië heeft geen kans van slagen

Barcelona

Dinsdag leek de patstelling tussen Spanje en Catalonië compleet. Het Spaanse Constitutionele Hof bepaalde dat de wetgeving achter het onafhankelijkheidsreferendum in Catalonië nietig was. Maar de Catalaanse leider Carles Puigdemont stelde dat hij niet zou reageren op het ultimatum dat de Spaanse premier Mariano Rajoy hem maandag stelde: voor donderdag 10.00 uur ’s morgens ja of nee zeggen op de vraag of Catalonië zich onafhankelijk verklaarde.

In een door Spanje verboden referendum stemde negentig procent van ongeveer de helft van de Catalanen op 1 oktober voor zelfstandigheid. De Catalaanse regiopresident Carles Puigdemont tekende op 10 oktober een onafhankelijkheidsverklaring, maar publiceerde die niet en krabbelde vervolgens terug. Hij wil praten en onderhandelen met de Spaanse regering.

De kans bestaat dat de Spaanse regering artikel 155 van de grondwet inroept, het zelfbestuur van Catalonië opschort en de regio onder curatele stelt.

Er zijn minimaal vier redenen waarom de strijd voor zelfstandigheid die momenteel in de Spaanse deelrepubliek Catalonië wordt gevoerd, tot mislukken is gedoemd. Om in voetbaltermen te spreken: Barcelona gaat deze wedstrijd verliezen, niemand kan winnen van Atletico en Real Madrid tegelijk.

sterke staat

Spanje is een sterke staat die nooit meer dan autonomie zal toestaan aan de deelrepublieken en dat desnoods met bestuurlijke dwang en politieel geweld zal verhinderen. En Spanje is nu eenmaal geen land van compromissen. Eeuwenlang had het wereldrijk een autocratisch, centralistisch, niet eens delegerend vorst, met Filips II als voor Nederlanders gedenkwaardig voorbeeld. Daarna waren er fascistische regimes of burgeroorlogen. En decennialang werd het land zelfs na de ontmanteling van de dictatuur van generalissimo Franco bestuurd door kabinetten die vanuit een partij werden gevuld, de conservatieve of socialistische. Coalitievorming, echte invloed van een verdeeld parlement; het is voor de eenheidsstaat Spanje allemaal nog gloednieuw.

Europese Unie

In de Europese Unie bestaat zowel bij de lidstaten als in Brussel geen draagvlak voor het Catalaanse streven naar onafhankelijkheid. Dat bleek deze maand twee keer heel duidelijk. Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, vindt het niet aantrekkelijk dat ‘de Europese Unie over vijftien jaar bestaat uit 98 staten’, zei hij vrijdag tijdens een rede aan de Universiteit van Luxemburg. ‘Het is al aardig ingewikkeld met 28 staten.’ Negen dagen ervoor spraken ook Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie, en veel fractieleiders in het Europees Parlement zich uit tegen het Catalaanse streven naar onafhankelijkheid. Hun gemeenschappelijke angst betreft het gevaar van precedentwerking. Alleen al de Basken zouden Catalonië als springplank kunnen gebruiken.

bedrijven

De bedrijven in Catalonië stemmen momenteel met de voeten; al ruim zeshonderd ondernemingen hebben hun zetels verplaatst naar vestigingsplaatsen buiten het Catalaanse grondgebied. En de verdeeldheid onder de inwoners van Catalonië is groot. Slechts een kleine groep was bij het illegale referendum voor afscheiding van Spanje, nadat op 21 september bij demonstraties 844 gewonden waren gevallen.

Catalonië blijft wat het is: een deelrepubliek van de staat Spanje. Het ligt in het noordoosten, meet driekwart van de oppervlakte van Nederland en telt 7,6 miljoen inwoners. De Catalaanse taal wijkt af van het Spaans en wordt door het regiobestuur enorm gepromoot. Maar nu is er in twee weken zo veel olie op het vuur gegooid dat zowel staat als deelstaat verliezen. <