Direct naar artikelinhoud
NieuwsReacties VS Helsinki-top

Schok in Washington na ‘verraad’ van Trump bij ontmoeting met Poetin

In Washington is met verbazing en afkeer (Republikeinen) dan wel ontzetting en afschuw (Democraten en oud-inlichtingenbazen) gereageerd op de uitlatingen van president Donald Trump aan de zijde van zijn Russische collega Poetin, na hun ontmoeting in Helsinki. De oordelen lopen uiteen van ‘niet mee eens’ tot ‘verraad’.

Schok in Washington na ‘verraad’ van Trump bij ontmoeting met Poetin
Beeld Reuters

Tegelijkertijd bleef de harde kern van Trumps aanhang hem steunen. Website Breitbart, nog steeds de meest ongefilterde spreekbuis van zijn achterban, kopte instemmend dat Trump hier ‘stoutmoedige Amerikaanse diplomatie’ had bedreven.

Trump legde tijdens de gezamenlijke persconferentie de nadruk op de gedeelde belangen met de Russen, en dekte de verschillen en conflicten toe. Nadat hij een week lang ruzie zocht met zijn oude bondgenoten, wierp hij zich nu op als vredestichter. ‘Ik neem liever een politiek risico met het najagen van vrede dan dat ik de vrede riskeer met het najagen van politiek’, zei hij.

Zijn mantel der liefde was immens: hij distantieerde zich zelfs van de conclusies van zijn eigen inlichtingendiensten dat Rusland zich met de Amerikaanse verkiezingen heeft bemoeid. President Poetin had dat ‘stevig ontkend’, zei Trump. ‘Ik zie geen reden waarom het Rusland zou zijn.’

‘Verraad’

Dat leidde tot felle reacties. Van Democraten natuurlijk, die vonden dat Trump zich had laten inpakken door Poetin. De felste kwam van Barack Obama’s voormalige CIA-directeur John Brennan, die de uitlatingen van Trump ‘niets minder dan verraad’ vond. ‘Trumps opmerkingen waren niet alleen imbeciel, maar hij zit volledig in de zak van Poetin. Republikeinse Patriotten: waar zijn jullie???’

Dan Coats, de door Trump in zijn hemd gezette hoogste inlichtingenbaas van Amerika, was precies en hard in zijn woordkeuze. Hij suggereerde dat Trump de nationale veiligheid in gevaar heeft gebracht. ‘We zijn duidelijk geweest in onze inschatting van de Russische bemoeienis en hun nog doorlopende pogingen onze democratie te ondermijnen. We gaan door met het leveren van objectieve informatie in het belang van onze nationale veiligheid.’

‘Verraad’
Beeld AP

Maar ook veel Republikeinen lieten zich horen. Partijleider Paul Ryan deed een uitgebreide verklaring uitgaan waarin hij duidelijk afstand nam van zijn president. ‘Er is geen twijfel dat Rusland zich met onze verkiezingen heeft bemoeid, en dat het bezig blijft met het ondermijnen van de democratie hier en in de rest van de wereld. Dat is niet alleen de conclusie van de Amerikaanse inlichtingendiensten, maar ook van de speciale inlichtingencommissie van het Huis van Afgevaardigden. De president moet begrijpen dat Rusland niet onze bondgenoot is. Er is geen morele equivalentie tussen de Verenigde Staten en Rusland, dat vijandig staat tegenover onze meest fundamentele waarden en idealen. De Verenigde Staten moeten Rusland verantwoordelijk houden en een einde maken aan zijn vuige aanvallen op de democratie.’

De ‘morele equivalentie’ was een verwijzing naar Trumps opmerking dat ‘beide landen verantwoordelijk’ zouden zijn voor de slechte relatie (‘tot vier uur geleden’, aldus Trump). ‘We hebben er allemaal schuld aan.’

Hij wilde Rusland nergens verantwoordelijk voor houden: noch voor de annexatie van de Krim, noch voor het neerschieten van de MH17, noch voor de dodelijke gevolgen van een gifmoordpoging op een ex-spion in Engeland. Trumps ‘beide partijen hebben schuld’ leek op zijn reactie na de rellen in Charlottesville vorig jaar, toen rechtsextremisten een contrabetoger doodreden.

Andere Republikeinse kwalificaties voor Trumps optreden: ‘Schandalig’ (senator Jeff Flake), ‘bizar’ (senator Ben Sasse), een ‘geheim agent naast zijn handler’ (voormalig partijvoorzitter Michael Steele). Congresman Justin Amash zei dat je best voor betere betrekkingen met Rusland kunt zijn, maar dan nog steeds het gevoel kunt hebben ‘dat er iets niet klopt’.

‘Verraad’
Beeld AP

Opmerkelijk was ook de reactie van Ari Fleischer, de voormalige woordvoerder van George W. Bush en een trouwe Trump-verdediger. ‘Ik geloof nog steeds dat er geen samenwerking was tussen de Trump-campagne en Rusland. Maar wanneer Trump zo gemakkelijk en naïef de woorden van Poetin overneemt dat die niets (met de hack, red.) te maken had, dan kan ik begrijpen waarom Democraten denken dat Poetin hem chanteert.’

Is dit Trumps ‘5th avenue-moment’? Tijdens zijn verkiezingscampagne beweerde Trump dat hij iemand kon neerschieten op deze hoofdstraat van New York, zonder dat dat hem kiezers zou kosten. Zouden sommige Republikeinse stemmers, net als hun vertegenwoordigers in Washington, nu alsnog geschrokken zijn van Donald Trump?

Misschien even, maar er lijkt ook meteen een verzoeningspoging op gang gekomen. Veel Republikeinen wijzen erop dat de (bewezen) Russische bemoeienis met de verkiezingen niet hetzelfde is als Trumps (onbewezen) medeplichtigheid daaraan, maar dat Trump die twee door elkaar haalt en daarom allebei ontkent.

Ook vindt Trump dat de Russische hulp afbreuk doet aan zijn verkiezingszege, en daarom niet kan hebben plaatsgevonden. Congresman Trey Gowdy bood een uitweg: ‘Ik weet zeker dat (de inlichtingenmensen en ter zake kundige kabinetsleden rond Trump, red.) de president duidelijk kunnen maken dat je kunt concluderen dat Rusland zich met de verkiezingen heeft bemoeid, zonder dat dat afbreuk doet aan zijn electorale succes.’

Startschot voor buitengewone verhouding tussen twee wereldmachten

Er staan ‘grootse dingen’ te gebeuren in de wereld. Donald Trump, de president van de Verenigde Staten, wil ze gaan bewerkstelligen samen met de Russische president Vladimir Poetin. En die heeft er zin in. ‘Het wederzijdse vertrouwen komt terug.’