Recensie: In ‘De wraak van A’ identificeert Ayşegül Karaca zichzelf met Antigone

Ze heeft een doodgeboren tweelingzusje, misvormd en zonder mond, neus, of oren, maar met twee ogen boven op haar hoofd. Op jonge leeftijd beseft Ayşegül Karaca, zelf slechts 20 procent ziend, dat zij samen compleet zouden zijn geweest.

In diezelfde periode wordt het dan achtjarige meisje geplaagd door terugkerende nachtmerries waarin drie schikgodinnen uit de Griekse mythologie aan haar verschijnen: de Spinster, die de levensdraad spint, de Verdeelster, die de draad meet en de levensduur bepaalt, en de Onafwendbare, die de draad doorsnijdt wanneer het einde nadert.

Voorbestemming

Karaca verbindt haar eigen verhaal al snel met deze mythologische elementen. De Turkse theatermaker vat op indringende wijze de aspecten van voorbestemming samen. Ze identificeert zichzelf met Antigone, een personage dat zich verzet tegen onderdrukking, vergelijkbaar met hoe Karaca haar tirannieke vader afwijst.

Meestal praat ze, soms in dichtvorm. Dan weer zingt ze, hoog en loepzuiver. Marianne Noordink op blaasinstrumenten en Hannah Hiemstra op percussie brengen een betoverende muzikale aanvulling, waarin diep verdriet tot de angst voor dreigend gevaar te horen is.

Op een zeker punt duikt Karaca in een kruiwagen vol dieproze, kleiachtig zand, symbolisch voor het graf van haar zusje. Dat wordt ook gebruikt om de familiestamboom van Antigone te boetseren. Echter neemt dit kleiwerk een groot deel van de voorstelling in beslag, wat de complexiteit van de Griekse mythologie soms verwarrend maakt voor het publiek.

Moegestreden

Climax van de voorstelling dient zich aan wanneer Karaca haar vader beschrijft als een man die zijn vrouw mishandelt en vernedert vanwege hun gebrekkige kinderen. Haar moeder onthult dan voor het eerst dat Ayşegül eigenlijk deel uitmaakte van een tweeling.

Oogverblindend mooi zijn Karaca’s vaak heel poëtische mimiek en lichaamsbewegingen: klein en gebogen voor haar moeder, eens krachtig maar nu moegestreden, tegenover haar vader, die ze groot en hoekig verbeeldt.

Met regisseur Moniek Merkx en scriptschrijver Jannemieke Caspers aan haar zijde heeft Karaca een rauw en poëtisch muziektheaterstuk neergezet. Het enige punt van aandacht is dat er te veel nadruk wordt gelegd op Antigone, terwijl ik juist meer zou willen horen over Karaca’s eigen achtergrond.