Direct naar artikelinhoud
ProfielBeursgang

Adyen surft mee op de golven van een betalingsrevolutie en groeide van start-up tot miljardenbedrijf

Het succesvolste Nederlandse fintechbedrijf gaat naar de beurs. Door mee te surfen op de golven van een betalingsrevolutie, groeide start-up Adyen in amper een decennium uit tot miljardenbedrijf.

Betalingsverkeer via Adyen. Veel mensen die klant zijn van het bedrijf weten het niet eens.Beeld ANP

Wie het nieuwe hoofdkantoor van Adyen aan de Amsterdamse Keizersgracht binnenloopt – het tweede alweer, want het eerste bij het Centraal Station barstte uit zijn voegen – waant zich in een jeugdherberg. Zij het één aan de bovenkant van de markt.

Tussen de marmeren zuilen van wat vroeger een chique bank was, zijn felgele, groene en oranje meubels neergezet. Op de plek van de receptie staan twee barista’s. In capuchontrui en zwarte sneakers gestoken jongeren uit de hele wereld staan in de rij voor hun latte macchiato of cappuccino.

Deze ogenschijnlijk ontspannen chaos is miljarden waard. Hoeveel precies, dat zal binnenkort duidelijk worden als Adyen zijn langverwachte notering aan de Amsterdamse Euronext krijgt. Donderdag bevestigde de betaaldienst de beursgang. Het wordt een bijzondere: de in 2006 opgerichte betaaldienst geldt als de eerste en enige Nederlandse eenhoorn. Met die sprookjesachtige term worden start-ups aangeduid die meer dan een miljard dollar waard zijn.

Het grote publiek komt de naam Adyen hooguit tegen op de bankafschriften. Maar binnen de nieuwe multinationale bedrijfsaristocratie is de onderneming met zo’n 750 medewerkers en 15 kantoren een begrip. Onder meer Netflix, Facebook, Uber, Airbnb en Booking.com behoren tot de klantenkring. Begin dit jaar kwam daar ook Ebay bij. 

In 2017 handelde Adyen voor deze bedrijven transacties af ter waarde van het duizelingwekkende bedrag van 108 miljard euro. De omzet brak daarbij voor het eerst door de magische grens van 1 miljard euro. Daarbij beperkt Adyen zich niet tot de zorg voor snelle betalingen, van fysieke terminals in de winkel tot de digitale webshop. De onderneming neemt ook de fraudebestrijding voor zijn rekening én levert zijn cliënten felbegeerde data aan over wie hun consumenten zijn.

Het succes van de jonge Nederlandse start-up is ondenkbaar zonder de revolutie die de afgelopen jaren de wereld van het betalingsverkeer op zijn kop heeft gezet. Adyen werd groot in de slipstream van die omwenteling.

‘Bij de banken zaten de betalingen bij wijze van spreken in de kelder’, legt chief commercial officer Roelant Prins uit. Noem het het corvee van de financiële sector. ‘Je verdient relatief weinig met betalingsverkeer. Maar zodra het misgaat, staat de telefoon direct roodgloeiend. Als bank kun je het dus eigenlijk alleen maar fout doen.’

Het logo van betalingsbedrijf Adyen.Beeld ANP

Niet sexy

Uitgerekend die niet bepaald sexy activiteit besloot een groep jonge Nederlanders eind jaren negentig op de schop te nemen. Ze noemden hun betaalbedrijf Bibit. ‘Het waren de vroege jaren van het world wide web’, vertelt Simon Lelieveldt, zelfstandig adviseur en specialist in betalingsverkeer. ‘Plotseling kwamen er allemaal digitale winkeltjes die een kassa nodig hadden. De banken konden dat met hun verouderde systemen niet aanbieden. Daar lagen kansen voor gespecialiseerde nieuwkomers.’

In 2004 werd Bibit verkocht aan de Royal Bank of Scotland. Kassa voor de oprichters. In plaats van op hun lauweren te rusten, besloten zij twee jaar later het kunstje te herhalen. Vandaar de naam Adyen: Surinaams voor opnieuw beginnen. ‘Niemand die hier werkt, had ooit de droom om een specialist in betalingsverkeer te worden’, vertelt bestuurder Prins, die zelf ook al betrokken was bij Bibit. ‘Waar wij enthousiast van worden, is dat we hier bezig zijn iets veel fundamentelers te veranderen.’

Adyen weet daarbij als geen ander munt te slaan uit een heuse globaliseringsparadox. In de 21e eeuw struint de consument, als toerist of achter de computer gezeten, de aardbol af op zoek naar koopjes. Tegelijkertijd neemt de diversiteit aan lokale betaalmethodes alleen maar toe. Adyen vervult de rol van mondiale kassa die alle talen spreekt. Het platform kan overweg met Visa en Alipay, maar ook met tal van lokale betaalwijzen. Dat heeft wat weg van stopcontacten. De voltages verschillen wereldwijd, maar Adyen heeft de universele adapter gebouwd.

Grenzen

Dit verdienmodel loopt nog lang niet tegen zijn grenzen aan. Volgens adviesbureau McKinsey zal de betalingsmarkt in 2020 goed zijn voor 2.000 miljard dollar, en die omzet blijft voorlopig flink stijgen. ‘Als er één manier van betalen komt op de wereld, hebben onze klanten geen Adyen nodig. Maar dat zie ik niet gebeuren’, denkt Roelant Prins. ‘Nederlanders willen betalen met Ideal. Niet met creditcards, want we houden niet van schulden. In een land als Brazilië worden daarentegen meer dan één op de drie aankopen in termijnen voldaan.’

Don Ginsel, directeur van Holland Fintech, heeft nog een andere verklaring voor het succes van Adyen. Hij wijst op de voorgeschiedenis met Bibit. ‘De oprichters van het bedrijf hebben dit ritje al eens eerder gemaakt. Ze kennen de valkuilen. Die ervaring – zowel met betalingsverkeer als met het snel opschalen van een bedrijf – gebruiken ze om het in één keer goed te doen.’ 

Daar komt bij dat de Adyen-oprichters zich volgens hem anders opstellen dan gebruikelijk is in het start-upwereldje. ‘Veel beginnende ondernemers staan er behoorlijk ontspannen in, met veel kopjes koffie drinken. Bij Adyen zijn ze ondanks de informele sfeer eerder bezig met een militaire operatie. Ze hebben echt extreem veel focus.’

Bankje spelen? Nee hoor, zegt Adyen

Waar gaat deze dolle rit eindigen? De financiële sector zal volgens betrokkenen de komende jaren in de greep zijn van een strijd tussen de gevestigde banken en fintech-bedrijven. Tel daarbij op dat Adyen enige tijd geleden ook in Nederland een bankvergunning heeft gekregen, en de vraag dringt zich op of de 12 jaar oude nieuweling straks ING en Rabobank van de troon wil proberen te stoten. 

Geen sprake van, stelt Roelant Prins. Volgens hem is de toekomst niet dat Adyen ‘bankje gaat spelen’, maar omgekeerd: de banken zullen steeds meer op gespecialiseerde bedrijven als Adyen gaan lijken. ‘Ze bundelen op dit moment allerlei activiteiten die helemaal niet vanzelfsprekend bij elkaar horen, van consumenten en betaaldiensten tot bedrijven en zakenbankieren. Ik denk dat de banken nu echt moeten gaan kiezen.’

Wie wordt hier rijk van?

Voor het geld hoeft Adyen het niet te doen. Het bedrijf heeft voldoende middelen om te investeren. De beursgang is dan ook in de eerste plaats bedoeld om de huidige investeerders de kans te geven hun aandeel te verzilveren. ‘Deze beursgang geeft ons de vrijheid te blijven bouwen aan ons bedrijf, terwijl we onze aandeelhouders een pad naar liquiditeit bieden’, stelt ceo en medeoprichter Pieter van der Does in een persbericht.

Tot de aandeelhouders die nu mogelijk gaan cashen, behoren bekende namen uit Silicon Valley als Mark Zuckerberg van Facebook en Jack Dorsey van Twitter. Ook Mabel van Oranje blijkt aandelen te bezitten, zo maakte Adyen donderdag bekend. Behalve de groten der aarde mag ook het gewone personeel zich verheugen op een mooie winst. Zij hebben in het verleden aandelenopties van Adyen ontvangen die nu een veelvoud waard zijn.