EU: Google speelt vals
Verschillende concurrenten, waaronder Nokia, Microsoft en Oracle, dienden in 2013 een aanklacht in tegen Google. Het bedrijf zou met zijn besturingssysteem Android een te dominante positie afdwingen en zo oneerlijk concurreren.
De Europese Commissie heeft nu bevestigd dat Google op drie punten schuldig is aan machtsmisbruik:
1. Google verplicht telefoonfabrikanten die Google Play Store* installeren ook andere Google-software te plaatsen, zoals de browser Chrome.
2. Google gaf tussen 2011 en 2014 een financiële beloning aan telefoonfabrikanten en telecomproviders die uitsluitend de Google-zoekmachine installeerden op de door hen uitgebrachte apparatuur.
3. Google verbiedt fabrikanten Google-apps te installeren op telefoons die werken met alternatieve besturingssystemen (zogenaamde Android-forks).
* digitale winkel voor het downloaden van wereldwijde apps
Google heeft met afstand het populairste besturingssysteem ter wereld. Wereldwijd draait 86 procent van de smartphones op Android. Daarmee laat het de grootste concurrent, iOS van Apple, ver achter zich: die partij is goed voor 14 procent van de markt.
Volgens EU-commissaris Margrethe Vestager (Mededinging) misbruikt Google het besturingssysteem om de overheersende positie van de zoekmachine steeds verder te verstevigen. ‘Ze hebben het rivalen onmogelijk gemaakt te innoveren en te concurreren. Daardoor heeft Google de Europese consumenten de voordelen van concurrentie op mobiel gebied onthouden. Dat is tegen het Europese mededingingsrecht.’ Google-bestuurder Sundar Pichai vindt dat de Europese Commissie negeert dat Android-telefoons het opnemen tegen iOS-telefoons en dat er dus wel degelijk sprake is van concurrentie.
De werkwijze van Google treft in de eerste plaats fabrikanten en concurrenten, maar heeft indirect ook consequenties voor telefoongebruikers, legt techjournalist Harm Teunis uit. ‘Hoe meer spelers op de markt een eerlijke kans krijgen, hoe meer de consument daarvan profiteert.’ Het zou volgens Teunis kunnen leiden tot meer innovatie en lagere prijzen van apps en apparaten. ‘Gebruikmaken van Google Chrome lijkt misschien gratis, maar ondertussen verdient het bedrijf veel geld aan alle informatie die ze daarmee over je verzamelen. Zo kunnen ze gerichte advertenties voorschotelen.’ Toch raadt hij het gebruik van de populaire browser niet per se af: ‘Kies er gewoon een die je prettig vindt. Je kunt via instellingen voor een heel groot deel bepalen welke informatie Google over je mag verzamelen.’
Met de boete van 4,3 miljard wordt een eerder Google-record gebroken: vorig jaar moest moederbedrijf Alphabet 2,42 miljard euro betalen vanwege misbruik van de zoekmachine bij online winkelen. Ook daartegen is het bedrijf in beroep gegaan; de uitspraak van het Europees Hof van Justitie laat nog op zich wachten.
Facebook kreeg eerder dit jaar een boete van 110 miljoen euro, omdat het bedrijf de Europese Commissie zou hebben misleid bij de overname van berichtendienst WhatsApp.
In 2008 en 2013 werd Microsoft aangepakt voor misbruik van zijn macht en de oneerlijke monopoliepositie van de browser Internet Explorer. De financiële straffen bedroegen daarbij respectievelijk 899 en 561 miljoen euro.
Google heeft negentig dagen om zijn werkwijze te wijzigen. Wanneer dat niet gebeurt, komt boven op de huidige miljardenboete een financiële straf van 5 procent van de wereldwijde dagomzet van moederbedrijf Alphabet.
Techjournalist Harm Teunis denkt dat bestaande Android-gebruikers niet zoveel zullen merken van de uitspraak van de Europese Commissie. Voor nieuwe gebruikers, zoals consumenten die een smartphone met Android aanschaffen, ligt dat waarschijnlijk anders. ‘Na de zaak in 2013 (zie ‘eerdere boetes’) moest Microsoft gebruikers actief gaan vragen: weet je zeker dat je onze browser wilt gebruiken? Ik kan me voorstellen dat ook Google zo op alternatieven moet gaan wijzen.’
Google-bestuurder Sundar Pichai heeft online uitgebreid gereageerd op de uitspraken van de Europese Commissie. Hij weerlegt de beschuldiging en wijst op de populariteit van de Google-software: ‘Android heeft meer keuze voor iedereen gecreëerd, niet minder. Een levendig ecosysteem, snelle innovatie en lagere prijzen zijn klassieke kenmerken van robuuste concurrentie. We zijn van plan in beroep te gaan.’
Ondanks die juridische plannen, moet Google het bedrag van 4,3 miljard per direct aan Brussel betalen. Eurocommissaris Margrethe Vestager liet weten dat het bedrag wordt vastgezet tot de definitieve uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Indien die beslissing uitvalt in het voordeel van de Europese Commissie, wordt het geld verdeeld over alle EU-lidstaten.
