Kluis van Tesla begint leeg te raken

Palo Alto

Wat in februari door topman Elon Musk nog werd aangekondigd als ‘een klein verlies’, bleek woensdagavond laat te zijn gezwollen tot een van de slechtste kwartalen uit de recente geschiedenis van Tesla. Het concern deed financiële analisten versteld staan met een kwartaalverlies van ruim 700 miljoen dollar (628 miljoen euro). De fabrikant van elektrische auto’s zag de verkopen met bijna een derde dalen, juist nu de productie van zijn ‘beter betaalbare’ Model 3 op stoom is gekomen.

Het leek juist zo aardig te gaan; de twee laatste kwartalen van het vorige jaar werd winst geboekt – een novum in Tesla’s vijftienjarige bestaan. Eindelijk leek het concern het lek boven water te hebben, en nu blijkt de afzet van auto’s ineens te haperen. De verkoop van de luxe Models S en X – dure modellen waaraan Tesla meer geld verdient – halveerde.

rode cijfers

Het is de vraag waarom Tesla maar niet uit de rode cijfers lijkt te komen. Eind vorig jaar beloofde Musk nog dat het tijdperk van verliezen voorbij was. Maar niet alleen de rode cijfers zijn terug (ook het tweede kwartaal wordt verlies gedraaid); in november moet het bedrijf voor ruim een half miljard dollar aan leningen terugbetalen. Hierdoor begint de bedrijfskluis akelig leeg te raken. Als Tesla in dit tempo blijft spenderen, dan is het geld over een halfjaar op.

Musk erkende woensdag dat de kans groot is dat investeerders opnieuw de beurs moeten trekken, terwijl hij eerder had beloofd dat zijn concern voortaan op eigen benen kon staan.

Sinds de beursgang in 2010 hebben investeerders zeker 20 miljard dollar in Tesla gestoken, berekende het zakenblad Forbes vorig jaar. Nu moet dus opnieuw de knip open.

Hierdoor groeit het chagrijn, en ook doordat Musk zich blijft gedragen alsof hij leiding geeft aan een start-up, terwijl Tesla is uitgegroeid tot een volwaardige, zij het kleine, autofabrikant, met tienduizenden werknemers die voor hun inkomen afhankelijk zijn van het succes van de onderneming.

Bestuurder Musk blijft intussen stunt­rijden zoals hij in de beginjaren deed. Zo kreeg hij het vorig jaar aan de stok met beurstoezichthouder SEC en beleggers, toen hij meldde dat hij zijn bedrijf van de beurs zou halen en dat de financiering van dat plan rond was – wat niet het geval bleek. Hij noemde een reddingswerker een ­pederast en rookte wiet voor de camera. Dit zijn inmiddels oude koeien. Van recenter datum is een groots aangekondigde prijsverlaging van alle modellen, vergezeld van de mededeling dat alle showrooms gesloten zouden worden. Tien dagen later werd deze aankondiging gevolgd door een prijsverhoging van alle modellen, vergezeld van de mededeling dat toch niet alle verkooppunten dichtgaan. Waarop analisten zich afvroegen of de bedrijfsleiding enig idee heeft wat ze aan het doen is.

Musk lijkt zich niet druk te maken over hun kritiek en blijft kostbare projecten bedenken. Zo laat hij eigen computerchips ontwikkelen die volgend jaar Tesla’s moeten omtoveren in zelfstandig rijdende robottaxi’s, zo kondigde hij maandag aan. Het plan werd vooral met scepsis en her en der met hoongelach begroet. Begrijpelijk: als het op autonoom rijden aankomt, heeft Musk nog nooit een deadline gehaald.

Andere projecten die tijd en geld vreten: de ontwikkeling van een elektrische truck (de Semi) en een kleine SUV, de Model Y, plus een open roadster. Bovendien lanceert Tesla ­volgende maand een eigen autoverzekering. Musk vindt namelijk dat bestaande verzekeraars te weinig oog hebben voor de voordelen die zijn auto’s bieden op het gebied van verkeersveiligheid. De financiering? Onbekend.

uitstapjes

Naast auto’s (en raketten, Musk is ook de baas van ruimtevaartbedrijf SpaceX) maakt hij graag uitstapjes naar andere producten: vorig jaar kwam hij met een vlammenwerper op de proppen om geld op te halen voor zijn tunnelboorbedrijf The ­Boring Company. Woensdagnacht verklaarde Musk op Twitter dat hij een stille elektrische bladblazer wil bouwen. Het laat zien dat Musk liefst met iets nieuws begint. En passant twitterde hij een fabriek te willen neerzetten in Duitsland.

Musks dadendrang is kenmerkend voor start-upondernemers. Het zijn kwaliteiten die Tesla groot hebben gemaakt. Maar ze maken hem niet per se geschikt als leider van een volwassen firma. Problematisch is dat hij lijkt te weigeren zijn macht te delen; ondanks de opdracht van toezichthouder SEC om de raad van bestuur te professionaliseren, bestaat de leiding van Tesla naast Musk nog altijd voornamelijk uit vrienden-van. Het komen en vooral gaan van een rits hoge managers in de afgelopen maanden versterkt de indruk dat Tesla nog altijd een buitenbeentje is in het Amerikaanse bedrijfsleven.

Nu het verlies onverwacht is geëxplodeerd en het geld opraakt, moet duidelijk worden of investeerders achter Musk blijven staan. De komende maanden wordt het daarom extra spannend voor Tesla, maar vooral voor zijn chief showman. <