Georgië zet zich schrap voor eerste landelijke Pride: ‘Als het nodig is, kan ik hard wegrennen’

Wat is er zo bijzonder aan een Pride March in de Georgische hoofdstad Tblisi? Eerder vonden ook al Prides plaats in wat oostelijker gelegen Europese hoofdsteden zoals  Kiev (2016) en Belgrado (2017)? 

‘Hier in Tblisi is het echt wezenlijk anders. Dat heeft twee oorzaken. Ten eerste zijn hier geen onafhankelijke media om verslag te doen van misstanden. Daarnaast blijkt de overheid weigerachtig om de Pride-lopers te beschermen.

‘De overheid heeft duidelijk gezegd: wij gaan niet helpen. Als je toch gaat demonstreren, dan op eigen risico. Dat is echt ongekend. Georgië is lid van de Raad van Europa, heeft allerlei internationale verdragen ondertekend en heeft zelfs wetgeving over de vrijheid van meningsuiting. Op het moment dat mensen van die wet gebruik willen maken, doet de overheid niks.

‘Het is schandalig. Dit heb ik nog niet eerder meegemaakt, niet in Kiev en niet in Belgrado.’

Geen beveiliging vanuit de overheid? Waartegen zouden jullie beschermd moeten worden?

‘Gistermiddag is de lokale organisatie op haar onderduikadres overvallen. Voor hen was dat nogal een schok. Ik was gelukkig net weg. Het is niet ongebruikelijk in dit soort landen dat tegenprotesten grimmiger worden naarmate de Pride nadert. Daarom zat de organisatie ook ondergedoken – niemand wist in principe dat ze daar zaten. Des te opmerkelijker dat ze toch overvallen zijn.’

Uit welke hoek komt het geweld?

‘Er zijn eigenlijk twee proteststromen: de Georgisch-orthodoxe kerk en rechts-extremistische kringen. De kerk heeft vorige week donderdag een oproep gedaan aan de overheid om de Pride te verbieden. Gelovigen werden opgeroepen om gelijktijdig een tegendemonstratie te houden om de traditionele gezinswaarden te beschermen. En passant meldde de kerk nog even dat homoseksualiteit een zonde is.

‘De grote man achter het rechts-extremisme is zakenman Levan Vasadze. Hij runt Georgië. Een week geleden organiseerde hij een ‘bijeenkomst voor echte mannen’. Hij heeft toen ook opgeroepen tot geweld tegen de Pride.’

Wat kun jij als actievoerder doen voor Tblisi Pride?

‘Met mijn aanwezigheid hoop ik een extra flintertje druk uit te oefenen op de lokale overheid. Ik ben constant in contact met de Nederlandse ambassadeur. Gezamenlijk stippelen we uit hoe we druk kunnen uitoefenen, hij op de overheid, ik op lokale partijen.

‘Ik ben hier vooral als steun in de rug voor de lokale organisatoren. Er zijn ook mensen uit Duitsland, België en Italië, in totaal een man of tien. Zo proberen we internationale druk uit te oefenen op de Georgische overheid.’

Helpt dat?

‘Jawel. Vasadze heeft bijvoorbeeld zijn verklaring afgezwakt. Hij roept nog wel op tot tegenprotesten, maar niet langer tot geweld.’

Loopt de Nederlandse ambassadeur zelf ook mee?

‘Dat weet ik nog niet. De Nederlandse ambassade zal in ieder geval vertegenwoordigd zijn, maar of de ambassadeur zelf meeloopt is nog niet bekend. Het zal van de veiligheid afhangen.’

Eerder al heb je aangegeven zelf met een bodycam te gaan lopen. Waarom?

‘Omdat het ontzettend belangrijk is, dat de wereld ziet wat hier gebeurt. Ik heb geen idee hoe de Pride zaterdag afloopt, misschien word ik wel opgepakt. Maar zodra ik achter mijn laptop zit, breng ik de beelden naar buiten.’

Hoe zit het eigenlijk met je eigen veiligheid?

‘Het helpt dat ik uit Nederland kom en een goed contact heb met de ambassade. Als ik gearresteerd word – waarschijnlijk onder de noemer ‘voor je eigen veiligheid’ – dan zal ik snel weer op straat staan.

‘Met geweld moet je hier wel rekening houden, dat bewijst de overval van gisteren maar weer eens. Je moet je goed voorbereiden. Ik heb een branddeken bij me, een ehbo-set, dat soort dingen. En ik doe gymschoenen aan. Als het nodig is kan ik hard wegrennen.’