Op basisschool De Witte Olifant herdenken ze elk jaar de weggevoerde kinderen

Kinderachtig? Nee, zegt Izak Salomons, eigenlijk is dat niet het goede woord om te omschrijven hoe men nu op het geopolitieke toneel met elkaar omgaat. Kinderen zouden zich immers nooit zo gedragen. Hij noemt het liever ‘volwassenachtig’, en dát is pas erg.

Salomons – ooit in dienst bij deze krant als architectuurmedewerker – kan het weten. Hij maakte als kind zelf dat volwassenachtige gedrag mee. In de Tweede Wereldoorlog werd hij als Joods jongetje gedeporteerd, eerst naar Westerbork en toen naar Bergen-Belsen. Nooit meer koolraapsoep, dat hield hij er in elk geval aan over.

Maar hij overleefde, net als Rosie Colthof en Ellie van der Meer, allebei schoolgenoten van Salomons op de Amsterdamse basisschool De Witte Olifant. In een speciale thema-uitzending van het Jeugdjournaal, voorafgaand aan Dodenherdenking, staan zij en de school centraal. Een prachtvondst, want de oorlogsgeschiedenis ervan doet perfect dienst als vehikel om jeugdige kijkers mee te laten voelen met wat het nu eigenlijk is, oorlog, en dan vooral als kind.

Hoe de leerlingen gescheiden werden bijvoorbeeld, de Joodse kinderen apart, en dan steeds een beetje erger. Met een muur dwars over het schoolplein zodat ze elkaar niet eens meer konden zien, leerlingen die niet meer op school kwamen en uiteindelijk lege klaslokalen, u weet waarom.

Dat ze überhaupt Joods waren, daar waren ze zich als kind amper van bewust. Salomons vond lezen en schrijven leuk en hoe je de veters van je schoenen vast kon maken. Net als de huidige leerlingen van De Witte Olifant, die nog elk jaar hun in de oorlog omgekomen schoolgenoten herdenken met een plechtige opsomming van de namen en het leggen van een bloem.

Een van hen is Reintje, 12 jaar, net als een andere Reintje van haar school die op die leeftijd de oorlog niet overleefde. Reintje herkent zich meteen in Reintje. De kinderen van toen zijn ook gewoon de kinderen van vandaag, maar dan tachtig jaar eerder. En als Reintje dat ziet, ziet ze vast ook dat kinderen elders op de wereld net als zij zijn. Een verbindende gedachte, eentje van het zachte gemoed en nu eens niet zo vreselijk volwassenachtig.

Meer tv-recensies? Lees alle afleveringen van Han Lips in ons archief. Lees ook de wekelijkse rubriek Sterrenstof, waarin we de mediaweek doornemen. Reageren? hanlips@parool.nl.