Betekenen hogere lonen vooral hogere bonussen?
Als premier Rutte samen met De Telegraaf gaat pleiten voor hogere lonen, moet iedereen zijn knopen gaan tellen. Want de premier geeft geen namen en rugnummers. Die verantwoordelijkheid legt hij bij de werkgevers en vakbonden.
De Telegraaf maakt het nog bonter. Onlangs mocht een journalist van De Telegraaf bij EénVandaag van Avrotros een pleidooi houden voor een algemene loonsverhoging. Precies dezelfde dag kneep zijn eigen krant de freelance-redacteuren nog eens flink af met de aankondiging het tarief te verlagen van 50 naar 30 cent per woord.
In de uitgeverswereld staat het water aan de lippen, zo is de uitleg, want de abonnees en advertenties van bladen en tijdschriften lopen terug.
Het winkelpersoneel zou wel wat meer salaris kunnen gebruiken. Maar de winkelketens die hun personeel het huidige cao-salaris betalen, kunnen het hoofd amper boven water houden. Mode-, schoenen- en speelgoedketens kiezen ervoor zichzelf bankroet te laten gaan, de oudere cao-krachten eruit te gooien, vervolgens een doorstart te maken en verder te gaan met de goedkoopst mogelijke flexkrachten. Ketens waar het nog wel redelijk goed gaat, zoals de discounters Primark, Action en Lidl, hebben dat allang zo geregeld.
De meeste aannemers krijgen slapeloze nachten van de gedachte dat het zo weer crisis kan zijn
De bouw floreert. Daar zouden de lonen ook flink omhoog kunnen. Maar als dat gebeurt, krijgen de meeste aannemers slapeloze nachten van de gedachte dat het zo weer crisis kan zijn. Indien de lonen van vaste werknemers stijgen, zullen ze hun toevlucht zoeken tot zzp'ers of schakelen ze een uitzendbureau in dat bouwvakkers gaat ronselen in Oost-Europa.
Banken en verzekeraars maken ook weer forse winsten. Maar die kunnen die niet uitgeven aan lonen, omdat ze hun kapitaalratio's en solvabiliteitsratio's moeten verbeteren. Daarnaast is de concurrentie met onlinedienstverleners steeds scherper aan het worden. De mensen in de zorg hebben alle reden om meer loon te krijgen. Maar het bezwaar is dat de kosten van de zorg al uit de pan rijzen.
De roep om hogere lonen is terecht omdat het deel dat de werknemers van de nationale koek krijgen (de arbeidsquote) al jaren daalt en het deel dat de aandeelhouders krijgen (de winstquote) verder stijgt. Maar als de punt bij het paaltje komt, haakt iedereen af met zijn eigen excuus. Zelfs Ruttes eigen partij, de VVD, gunde de leraren pas een klein beetje meer toen de PvdA het demissionaire kabinet dreigde op te blazen. Zonder crisisdreiging ging wel het salaris van de koning omhoog van 880 duizend naar 902 duizend euro per jaar. En zo zal het ook wel in de marktsector gaan. De middengroepen krijgen minder of worden eruit gegooid. De hogere inkomens strijken hun bonussen op. En intussen nemen de verschillen tussen één- en tweeverdieners, gepensioneerden en werkenden, vaste en flexibele werknemers toe.
Het kabinet zou verschillen moeten verkleinen, in plaats van populistisch te roepen om hogere lonen.
Reageren? p.dewaard@volkskrant.nl