Jezus is Nigeria’s beste president
Na een week uitstel worden zaterdag in Nigeria presidentsverkiezingen gehouden. In het door corruptie verziekte land zoeken miljoenen hun heil bij de kerk. Die bouwt eigen dorpen met de beste voorzieningen. Zoals Redemption Camp bij Lagos.
In de kapsalon bij de kruising van Redemption Way en Holiness Road prijst Praise de Heer. ‘Dit is Jezus’ domein’, zegt ze met recht overeind gekamd haar, ‘hier kun je het aangezicht van God zien.’
Naast Praise zit Elizabeth met haar dat wit is van de hair relaxer. Ze knikt hevig van ja en vult aan: ‘Dit is Zion, dit is het land van melk en honing.’
Praise en Elizabeth doelen op de omgeving van hun kapsalon: Redemption Camp, een zelfvoorzienend dorp van de Redeemed Christian Church of God, een Nigeriaanse megakerk in het kwadraat. Dertig kilometer buiten de miljoenenstad Lagos, aan een snelweg omgeven door hopen afval en modderige markten, voorbij de Prayer City van concurrent Mountain of Fire and Miracles Ministries, ligt het beloofde land. Redemption Camp heeft meer dan vijfduizend woningen, eigen scholen, eigen kinderdagverblijven en eigen brandweerwagens, tuktuks en takeldiensten tegen foutparkeerders.
‘We zijn als een land op onszelf’, stelt Praise tevreden vast. Kerkleden kunnen in Redemption Camp grond kopen en huizen bouwen. Huren kan ook. Het bouwbedrijf van de kerk verdient zo zijn investeringen terug, investeringen die weer deels stoelen op de gulle giften aan de kerk door de volgelingen. Inkomsten komen ook uit de verhuur van panden aan commerciële banken die afkomen op de klandizie in het dorp, of uit de verkoop van kerkelijke merchandise.
Praise woont zelf gratis in Redemption Camp, als beloning voor haar werk als vroedvrouw in een kerkelijke kliniek. Wij hebben hier wat ze daar buiten in Nigeria niet hebben, somt ze op: ‘Veiligheid, water, elektriciteit.’ De ventilator en de föhn in haar kapsalon draaien op de stroom van een goddelijke energiecentrale, vlak naast de deur. Wat een verschil met Lagos, waar de elektriciteit steeds uitvalt en overal generatoren dreunen.
Kerkelijke vastgoedtak
De zelfredzaamheid van Redemption Camp maakt des te duidelijker hoe in de ‘buitenwereld’ de Nigeriaanse staat in gebreke blijft, ondanks de miljardenopbrengsten uit de olieindustrie. Het falen van de gecorrumpeerde staat is een voedingsbodem geweest voor de tientallen – sommigen zeggen honderden – Nigeriaanse pinksterkerken met hun beloften van God als individuele beschermheer, spirituele vernieuwing en materiële voorspoed. Nigeria, een land met bijna 200 miljoen inwoners van wie zo’n 100 miljoen christen, kiest zaterdag een nieuwe president – de nieuwe leider van de inefficiënte overheid. In Redemption Camp maakt het sommige bewoners bar weinig uit wie dat wordt. Zij leven in een volmaakt isolement in de beschermde enclave van hun kerk.
Een man loopt voor de gebouwen waarin de kerkgangers kunnen verblijven wanneer er grote evenementen zijn
De Redeemed Christian Church of God werd in 1952 opgericht na een ‘goddelijke openbaring’ aan Josiah Akindayomi, een zoekende ziel. Hij stierf in 1980. Zijn opvolger, Enoch Adeboye, denkt in het groot. Onder zijn leiding begon Redemption Camp begin jaren tachtig als een plek voor gebed: het dorp kwam later, samen met een internationale expansie van de kerk, die tegenwoordig opereert als een soort van multinational.
De Redeemed Christian Church of God wil een kerkgebouw vestigen op elke 5 minuten lopen in steden en dorpen ‘in ontwikkelingslanden’ en op elke 5 minuten rijden ‘in ontwikkelde landen’, getuige een mission statement in het pand waarin de vastgoedtak van de kerk huist. Er zijn al kerkafdelingen van Nieuw-Zeeland tot Amerika en van Fiji tot Papoea-Nieuw-Guinea. In Nigeria alleen al claimt de kerk meer dan 5 miljoen volgelingen te hebben.
Fausatu Osagiede heeft een afdeling opgezet in het Duitse Kiel, vertelt ze in het Duits tussen de bananen, bonen en broden op de markt in Redemption Camp, waar ze eventjes op bezoek is. Ze haalt haar Duitse paspoort uit een draagtas van bio-keten Rapunzel Naturkost. Osagiede heeft ook geëvangeliseerd in Nederland, vertelt ze, in de buurt van Rotterdam. Ze noemt zichzelf prophetess.
Het middelpunt van Redemption Camp, waar het dorp ooit begon, is de gebedsruimte van één kilometer bij 700 meter. In het met golfplaat overdekte ‘auditorium’ kost het een kwartier om van de voorkant naar de achterkant te lopen. Er staan duizenden houten bankjes en witte plastic stoelen. Tienduizenden volgelingen komen elke eerste vrijdag van de maand naar de nachtelijke Holy Ghost Service, vol met mirakels. En elk jaar in december is er het Holy Ghost Congress, dan is het aantal bezoekers helemaal niet te overzien.
Er wordt gewerkt aan een nog groter auditorium. Bij de bouwlocatie aan het eind van de Halleluyah Drive staat een aankondiging: ‘3 kilometer bij 3 kilometer arena’.
Daddy G.O, de grote ziener
Temitope Solomon zit op een plastic stoel bij het ‘oude’ auditorium. Hij omklemt een Bijbel. ‘Mijn predikant is belangrijker dan de president’, zegt hij verwijzend naar de verkiezingen van zaterdag. De vrouw naast hem valt hem bij. ‘Ik geloof niet in politici’, zegt ze. ‘De corruptie is te groot. Hier heb ik alles al wat ik nodig heb.’ Dan wijst ze omhoog en zegt: ‘Ik geloof in Hem. Jezus is mijn politicus.’
Dat Redemption Camp het vacuüm van Nigeria’s zwakke staat vult, is één manier om ernaar te kijken. Tegelijkertijd sluit de Redeemed Christian Church of God met haar welvaartsgospel ook aan bij Nigeria’s aardse cultuur van fantasierijke politieke beloften, ongeremde commercie en zichzelf verrijkende leiders. Kerkleider Enoch Adeboye heeft in Redemption Camp een enorme groene villa met zeven metershoge witte zuilen bij de traptreden voor de deur. In het gazon kan zijn helikopter landen.
Gelovigen zingen, dansen en bidden tijdens een kleine dienst van Enoch Adeboye in het oude auditorium.
In het auditorium moedigt Adeboye – ook wel Daddy G.O. genoemd, van General Overseer – zijn volgelingen aan ‘de grootste gever’ te worden. Er is op deze doordeweekse avond een bescheiden uurtje worship and praise aan de gang, een paar duizend kerkgangers swingen tijdens een ‘goddelijke ontmoeting’ op gitaarmuziek, trompetgeschal en tromgeroffel. Thuis meekijken kan via Dove TV, de zender van de kerk.
Na de dienst geven de kerkgangers massaal gehoor aan de oproep van Daddy G.O. Bergen bankbiljetten gaan in rode manden die worden geleegd in grote groene plunjezakken zoals die worden gebruikt in het leger.
De volgelingen zien de materiële welstand van hun leider vooral als een teken van zijn succes en wijsheid. Ze geven juist daarom gul: ze stuwen hem voort in de hoop dat ze op een dag zullen delen in het succes. Mercy bidt om een vaste baan, ze zegt: ‘Soms als ik wat geld verdien op de markt, geef ik het aan de kerk.’ Dat Daddy G.O. rondvliegt in een helikopter of een privéjet vindt ze vanzelfsprekend. ‘Dat maakt zijn werk makkelijker. Stel je eens voor dat hij in de Nigeriaanse file moet staan.’
Mercy kijkt uit naar de 77ste verjaardag van Daddy G.O. en de 77 uur durende gebedsdienst om dat te vieren, Marathon Messiah’s Praise. Mercy zou maar al te graag in Redemption Camp wonen. Dat geldt niet voor Ada Goodluck, zij werkt er in de boekhandel van haar ouders, tussen publicaties van Daddy G.O. met titels als Songs of victory en Showers of blessings. ‘Ik ben begin 20’, zegt Goodluck, ‘op mijn leeftijd wil je wat zien van de wereld. Hierbinnen gaat het altijd alleen maar om church, church, church.’