Zondagmorgen, 10:30 uur, 28 graden en betrokken lucht.
Tijd voor een heerlijk kopje koffie op mijn favoriete terrasje: recht tegenover de Oude Markt (Psar Phas), met een leuk uitzicht op de alledaagse drukte. Een handkar met durianvruchten komt voorbij. De geur van deze sterk ruikende vrucht blijft nog even in de lucht hangen. Het is en blijft een vreemde geur, tegelijk aantrekkelijk en afstotend. Net zoals de vrucht zelf. In een shake vind ik het wel lekker, maar als roomijs niet. In de nogal brede eenrichtingsstraat sluipt het verkeer stapvoets en bijna geluidloos aan me voorbij. De meeste wagens rijden op benzine en zijn relatief nieuw. De horde brommertjes laten zich iets meer horen, maar er wordt heel traag gereden, op het ritme van de handkarren. Het volk in de straat is half lokaal en half toerist. De lokale mensen zijn vooral uit op groenten, vis en vlees voor de lunch of voor allerhande huishoudproducten en andere nuttige dingetjes. Je vindt hier zowat alles wat een (lokaal) hart begeren kan. De toeristen hebben meer belangstelling voor de kledingstalletjes of azen op leuke souvenirs. En er zijn meer toeristen dan je zou denken: ruim de helft komt uit andere Aziatische landen en vallen dus in Nederlandse ogen niet zo erg op. Het duurt een hele tijd voor je Koreanen en Japanners van Chinezen kunt onderscheiden. En de vele Vietnamezen - die heel vaak een familiebezoek met een handeltje combineren - herken je helemaal niet als 'buitenlands'. Maar een leuke bedoening is het beslist. Van de traditionele pyjama's tot ultrakorte minirokjes en van armoedige werktenues tot heel chique (pseudo-)designer spullen. Het komt allemaal samen in een veelkleurige caleidoscoop van wereldformaat. Ik raak er nooit op uitgekeken. Je kunt wel raden dat ik hier heel wat uurtjes op het terrasje slijt. In mijn jonge(re) jaren vond ik de zee altijd heel fascinerend. Die is altijd gelijkaardig en toch nooit hetzelfde. Maar op mijn - vele - reizen, vooral op het Aziatische continent, raakte ik steeds meer in de ban van mensen. En waar kun je die beter bekijken dan op een openbare markt. Een zee van mensen. Van Casablanca tot Saigon, altijd gelijkaardig en toch nooit hetzelfde. Twintig jaar heb ik min of meer rondgezworven tot ik uiteindelijk hier ben blijven hangen. En het bevalt me nog steeds. Terug naar huis? Voor geen geld! Dit is hier mijn thuis geworden. Hier wil ik mijn oude dag doorbrengen. Waar dat dan wel is? Cambodja. Nog altijd een straatarm land, maar in Siem Reap merk je dat bijna niet. De ruïnes van het oude Khmer imperium, verpersoonlijkt in wat men de tempels van Angkor noemt, trekken jaarlijks miljoenen bezoekers aan, uit alle delen van de wereld. Het bijna levenloze dorp juist ten zuiden van de oude tempelstad is de laatste jaren uitgegroeid tot een toeristische mierenhoop. Ik schat dat er nu op elk moment zo tegen de 500.000 mensen moeten verblijven, waarvan de helft er echt woont, en de andere helft 'even' op bezoek is. Buiten het centrum is het aan de ene kant een aaneenschakeling van hotels en pensions, en aan de andere kant onderdak voor wie hier werkt. Maar alles draait rond het oude centrum. Een zone van zowat 1 kilometer in alle richtingen uitstralend vanuit de Oude Markt. Een symbiose van honderden restaurantjes, eettenten, cafés, massagesalons en winkeltjes. En daartussen tientallen markten en marktjes, als spekjes in een plakje salami. Een materialistische oase te midden van een woestijn van rijstvelden. Terwijl de rest van het land eerder bekend is vanwege de genocide periode tijdens het Pol Pot regime dan vanwege natuurlijk landschapsschoon, is en blijft Siem Reap een reusachtige aantrekkingspool door de oude hoofdstad van het Khmer imperium. Dat moet ooit een stad van 1 miljoen inwoners geweest zijn, in een tijd dat Londen en Parijs nog verzopen dorpen waren. Maar alles wat niet in steen was gebouwd, is uiteraard verdwenen. Alleen de paleizen en tempels hebben hun sporen achtergelaten. De stad is niet meer, maar wat er nog wel is, blijft gigantisch. Een van de latere tempels, Angkor Wat, is blijkbaar het grootste religieuze monument ter wereld, vormt het symbool van het land - zelfs in de nationale vlag - en is toch niet meer dan een klein blokje op de kaart van de hele stad. Meer daarover in een volgende aflevering.
