Een prachtig artikel in de Wall Street Journal vertelt het verhaal omtrent de ondergang van investeringsbank Lehman Brothers en hoe die wellicht voorkomen had kunnen worden wanneer Warren Buffett (multi-miljardair van beroep ) had geweten hoe hij zijn voicemail moest gebruiken. Briljant!

Bloomberg news

In het bewuste weekend, zo’n jaar geleden, toen de financiele crisis uitbarstte en grote investerings maatschappijen en banken als AIG en Lehman Brothers wanhopig op zoek waren naar miljarden dollars om het hoofd boven water te houden kreeg Buffett vlak voordat hij naar een feestje moest een telefoontje van Bob Diamond van Barclays Capital.

Zeer goed. Dank u. De aandelen van GM verkopen nog altijd als zoete broodjes (sommige dagen meer dan 10 miljoen stuks!). De gemiddelde prijs schommelt al een paar maanden rond de 75 cent per aandeel.  Goedkoop? Zeer zeker, want wat heb je de dag van vandaag nog voor minder dan 1 dollar. Waanzin? Ik denk van wel.

Tijdens mijn vergelijkende studie tussen de aandelen GM en Renault (zowat een jaar geleden gestart), kon ik maar niet begrijpen dat er mensen aandelen GM kochten. Het faillissement was reeds vorig jaar zonneklaar, maar dit weerhield niet dat er nog voor miljarden dollars GM aandelen werden gekocht tot aan de faling.

Toen de faling een feit werd, verwachtte ik dat het aandeel snel naar nul zou dalen. Niet dus. Het noteert nog steeds aan 75 cent.

Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat er nog steeds verwarring is tussen het nieuwe GM en het oude. Nochtans is dit duidelijk. Het nieuwe GM is niet beursgenoteerd (in handen van de Amerikaanse overheid), terwijl het oude GM met ticker MTLQQ (Motors Liquidations) failliet is. Wie failliet zegt, weet dan dat er voor de aandeelhouders meestal geen waarde meer overschiet.

Dit wordt bevestigd op hun eigen website : http://www.motorsliquidation.com

Investor Alerts

None of the publicly owned stocks or bonds issued by the former General Motors Corporation, including its common stock formerly traded as “GM”, are or will become securities in the General Motors Company (”new GM”), which is an independent company. All of these securities relate to Motors Liquidation Company and will be treated in accordance with the provisions of the U.S. Bankruptcy Code and the rulings of the Bankruptcy Court.

Management continues to remind investors of its strong belief that there will be no value for the common stockholders in the bankruptcy liquidation process, even under the most optimistic of scenarios. Stockholders of a company in chapter 11 generally receive value only if all claims of the company’s secured and unsecured creditors are fully satisfied. In this case, management strongly believes all such claims will not be fully satisfied, leading to its conclusion that the common stock will have no value.

Hoe optimistisch moet men zijn om toch nog te geloven in waarde van dit aandeel. Ook de sec en Finra sturen dezelfde waarschuwing uit: http: //www.sec.gov /investor/alerts/bankruptcygmalert.htm

The SEC and FINRA are issuing this Alert because we believe there may be widespread misunderstanding by investors that stock in the “old” General Motors Corporation (now known as Motors Liquidation Company) is related to the “new” General Motors Company (new GM). FINRA halted trading in old GM (which had been using the GMGMQ trading symbol) on July 10, 2009, and has since issued a new ticker symbol for the old GM stock—MTLQQ—to avoid having it confused with the new GM, which currently has no publicly traded securities.

This Alert also reminds investors that holding shares of any company involved in bankruptcy, or buying shares in a bankrupt company in the hope that those shares will surge in value down the road, are highly risky courses of action.

Ik wil hier geen waardeoordeel vellen over andere aandelen, maar pennystocks, het blijft een aparte,  onbegrijpelijke wereld.

Hieronder vindt u 2 filmpjes. Het eerste filmpje (5 minuten) wil bewijzen waarom Amerikanen niet stom zijn.

Indien u het niet gelooft of niet overtuigd bent, raadt ik u aan het tweede filmpje (40 minuten) te bekijken. Dat zal u weten hoe dit komt!

Test uzelf vooraf:

Noem een land die begint met een U (in het engels)?

Welke godsdienst hebben ze in Israel?

Wie was de eerste man op de maan?

….

Eerste filmpje: Americans are not stupid (klik hier)

Tweede filmpje: Why Americans are stupid(klik hier)

Zelfs voor Amerikanen was dit laatste filmpje een eyeopener!

Geen enkel goed heeft meer aantrekkingskracht op de mens uitgeoefend als GOUD. Reeds in de Oudheid hadden de Egyptenaren en Babyloniers  de koorts goed te pakken. Menig Farao maakte indruk op de andere heersers door te pronken met zijn “gouden” paleizen. De talrijke goudmijnen in Nubië (zuidelijk Egypte) legden de Farao geen windeieren. De naam van de streek betekent letterlijk goudgebied (nub= goud in het arabisch). Dit Egyptisch goud was zo gegeerd door de naburige landen dat die letterlijk bereid waren hun mooiste koningsdochters te reserveren voor de Farao in ruil voor goud.

Toen het goud zo’n 4 à 5 duizend jaar geleden algemeen aanvaard werd als betaalmiddel kon de Farao zijn pret niet meer op. Hij hoefde het slechts door zijn slaven te mijnen en verzekerde zich daardoor van een voortdurende bron van inkomsten. De overvloed aan goud was zodanig dat ze er grote hoeveelheden van meenamen in hun graf. Het verhaal van Toetanchamon is overbekend. In de duizenden jaren die erop volgden, werd het plunderen van de graven een nationale sport waar zelfs de doodstraf niet tegen bestand was. Wie erin slaagde een koningsgraf te vinden, was op slag steenrijk.

Maar ook de Farao’s zelf waren niet altijd zuiver op de graat. Tussen de Farao en de Babylonische Majesteit bestond er een levendige correspondentie. Egyptenaren waren niet zo’n vechtersbazen en kochten de vrede meestal af met goud. De Babyloniers waren zich daar terdege van bewust. Ze schreven de Farao aan om hem hun koningsdochter aan te bieden. Ze zouden haar schenken voor ZOVEEL GOUD als dat de Farao missen kon. Hoe meer goud, hoe groter de achting van de Babyloniers voor de Farao zou zijn. Tussen de lijnen door ging het natuurlijk om veel meer dan de koningsdochter. De volledige relatie tussen beide landen stond op het spel. Menig keer waren de Babyloniers niet tevreden omdat het goud te laat kwam of er te weinig van gestuurd werd. Dit was een grove belediging voor hen en er kon geen sprake zijn om op die manier hun koningsdochter aan de Farao te schenken. Uiteindelijk kwam er meestal een deal waarbij beide partijen tevreden waren.

Toch was het soms kantje boord. Vooral als de zending goud van de Farao DE PROEF IN DE SMELTOVEN niet had doorstaan. Het goud bleek soms maar 1/4de van de aangegeven waarde te hebben. De zwaar verontwaardigde Babyloniers schreven terug dat ze maar niet konden geloven dat hun broeder hun vriendschap zo minachtte.

Deze feiten die zich duizenden jaren geleden afspeelden, zouden zich nog ontelbare keren herhalen. Toen in West-Europa gouden munten werden geslagen, bevatten deze munten steeds minder goud en steeds meer minderwaardige metalen. Zo had de dinar (uitgegeven door de Saracenen in Spanje) oorspronkelijk 4,2 gram goud. Enkele eeuwen later was dat voor dezelfde dinar nog slechts 0,9 gram. Wie dacht dat vervalsen en inflatie een recent verschijnsel is…

Ook de dollar heeft (had) een gouden randje. De naam dollar was de oorspronkelijke naam voor een ounce zilver. Deze munten werden uitgegeven door graaf Schlick uit het Joachimsthal. Deze waren van een uitzondelijke goede kwaliteit en waren gekend onder de naam Joachims thalers (uiteindelijk vervormd tot dollar). Later werd de Amerikaanse dollar gelijkgesteld aan een gewichtseenheid: 1/20,67ste van een ounce goud, net zoals een pound 1/4de was van een ounce goud. Daarom is het verkeerdelijk te stellen dat een ounce goud 20,67 dollar waard was, enkel het omgekeerde is juist. Deze verhouding bleef officieel geldig tot de Gold Reserve Act van 1934. Toen het papieren dollargeld losgekoppeld werd van het goud, weten we allemaal wat er gebeurd is. 75 jaar later is  de papieren dollar nog slechts 1/900ste van een ounce goud waard, een inflatie van maar liefst 4500%.

De Babyloniers zouden zich hier niet laten aan vangen hebben. Zij wilden niets minder dan goud, PUUR GOUD.

“Hoe word je rijk?

Sta vroeg op,

werk laat en…

vind olie”

(Jean-Paul Getty)

Jean-Paul Getty was een Amerikaanse industrieel (1892-1976) die Getty Oil oprichtte. Getty was ooit de rijkste mens op aarde (1957) en slaagde erin als één van de eerste dollar-miljardair te worden.

Hij kon zichzelf best relativeren door te stellen dat hij eigenlijk een gelukzak was. In zijn autobiografisch boek schrijft  hij zijn succes toe aan het feit dat hij rijk geboren werd. In het begin van zijn carriere was zijn vader een groot sponsor van hem en er zou nooit sprake van een “getty empire” zijn, mocht hij niet de succesvolle olie-onderneming van zijn vader kunnen overnemen hebben, aldus Getty zelf.

Hij maakte echter ook minder geslaagde citaten:

“Een blijvende relatie met een vrouw is alleen mogelijk als je een zakelijke mislukkeling bent.”

Hij trouwde … vijf keer, vandaar zo’n uitspraak.

Er bestaat nog steeds een Getty museum waar zijn indrukwekkende kunstcollectie te zien is:  http://www.getty.edu

Dit lijkt wel een sprookje en wie wil deze aandelen niet? Toch bestaan ze volgens de banken en ze hebben ze al heel lang  in hun fondsen met kapitaalbescherming  zitten. Met andere woorden ze bieden een portefeuille aan met aandelen die niet kunnen dalen. Als particulier kan je net hetzelfde doen, maar dan veel goedkoper en je hebt er niet eens aandelen voor nodig.

Banken zijn gespecialiseerd in onwetende mensen een rad voor de ogen te draaien. Ze gaan daarbij soms zo ver dat ze zelfs een rad voor hun eigen ogen hebben gedraaid . Hier in dit geval is de uitleg echter simpel. Wie zo een beleggingsfonds heeft, bezit contradictorisch geen enkel aandeel. Mocht dit zo zijn, dan zou je die kapitaalsgarantie nooit krijgen, zo gek zijn die banken niet. Wat zit er dan wel in: obligaties en callopties.

Het systeem is zo eenvoudig dat je dat als particulier beter zelf doet. Je koopt obligaties van een kwaliteitsbedrijf (geen banken dus ). Met de rente die je krijgt of gaat krijgen, koop je callopties at the money van hetzelfde bedrijf met dezelfde looptijd (of resterende looptijd) als de obligaties.

Het eenvoudigste systeem is een nulcouponobligatie. Je hebt bvb. 10000€ te beleggen. Neem nu zo’n nulcouponobligaties die  een waarde zullen hebben van 10000€ na de looptijd van 3 jaar. Bij aankoop hoef je dan bvb. slechts 8400€ (6% rente) te betalen. Hierdoor ben je verzekerd dat je na drie jaar uw 10000€ terug hebt=kapitaalbescherming. Hoe hoger de rente op dat ogenblik, hoe minder je zal moeten betalen om de obligaties te kopen. Met de rest van je belegging, 1600€ in dit geval, koop  je callopties.

Indien het aandeel daalt, ben je beter af met dit systeem daar je nog altijd kunt beschikken over je beginkapitaal,  zonder enig verlies. De callopties lopen dan waardeloos af.

Indien het aandeel gelijk blijft, is de constructie neutraal. In beide gevallen heb je winst noch verlies.

Indien het aandeel stijgt, profiteert  u tenvolle van het hefboomeffect van de callopties. Die waren namelijk at the money, dus leveren ze winst op. De hoogte van de winst ten opzichte van het aandeel, zal vooral afhangen van de premie (lucht in dit geval) van de opties bij aankoop. De callopties worden best voor expiratie verkocht, op het moment dat je denkt dat je winst maximaal zal zijn.

Voor veel mensen is dit laatste echter van minder belang. Niet de maximalisatie van de winst is belangrijk, maar de zekerheid dat men geen geld verliest. Op dit psychologisch feit spelen de banken gretig in.

Er zijn diverse constructies mogelijk om tot dit resultaat te komen. Zo kan je ook langlopende obligaties kopen en telkens met de jaarlijks ontvangen rente callopties van 1 jaar kopen. Je kan nog extra winst genereren door obligaties onder pari te kopen op de secundaire markt.

Er zijn 2 nadelen aan deze synthetische convertible: Uw kapitaal is niet beschermd tegen inflatie en tegen een faillissement van de onderneming. Daarom is het van belang om enkel obligaties van goede ondernemingen te kopen.

Sommige bedrijven geven ook zelf convertibles uit (echte dan!) i.p.v. gewone obligaties. Het systeem is hetzelfde: Je krijgt samen met de obligatie een calloptie, wat ten koste gaat van de rente op de obligatie. Het voordeel is dat je hier, in tegenstelling tot de dure verpakte producten van de banken, weet wat je koopt.

In de advertenties spreken de banken uitsluitend van “onderliggende waarde” van de fondsen, hierdoor omzeilen ze de woorden aandelen, obligaties en callopties. Tja, herverpakte producten, remember!

Bij het oprichten van het Europees Systeem (zie deel 2) werden er een aantal richtlijnen opgesteld in het Verdrag van Maastricht. De belangrijkste taak van de ECB is de prijsstabiliteit. De ECB heeft zichzelf opgelegd om de inflatie onder de 2% te houden. Hiertoe hielden ze 2 belangrijke parameters in het oog: de consumenteninflatie en de geldhoeveelheid (M3-inflatieindicator op langere termijn). Dit hadden ze geleerd van de Duitse bundesbank. Verder hadden ze uitgerekend dat een maximale geldgroei van 4,5% goed is om de inflatie onder de 2% te houden.

Je mag je al de vraag stellen of dit klopt? Kan het niet zijn dat er een evenredig verband is tussen de geldgroei en de inflatie? Laten we eerst de cijfers van de laatste jaren bekijken:

De geldhoeveelheid op 31/12/2008: (de drie opeenvolgende cijfers zijn de veranderingen in 2006,2007 en 2008)

chartaal geld= 711 miljard euro (+11%,+8,1%,+13,4%): oktober 2008 alleen was goed voor een stijging van 5%.

M3=9372 miljard euro (+10%,+11,5%,+7,3%)

Conclusies van deze cijfers:

1. Chartaal geld (munten en biljetten) maakt minder dan 10% uit van de totale liquiditeitenmassa (M3).
2. De stijging van de M3 is veel forser dan de gepubliceerde inflatie (zijn deze juist?)

Je mag meteen concluderen dat de ECB zich niet aan de afspraak van maximale groei van 4,5% gehouden heeft (de eerste jaren zaten ze gemiddeld aan 7%). Terwijl dit voor de Duitse bundesbank pijler nr.1 was, heeft de ECB blijkbaar (en zeker de laatste jaren) de andere kant opgekeken. De ECB heeft zich vooral gefocust op de consumenteninflatie, die laag is door vooral de goedkope import uit Azië. Je mag er echter vanuit gaan dat de hoge groei van de geldhoeveelheid zich ooit zal vertalen in inflatie. Het is nu éénmaal bewezen dat geldgroei leidt tot kredietgroei en inflatie.

De dollar:

Bovenstaande grafiek toont de groei van de geldhoeveelheid gepubliceerd van dollars. U ziet dat het blauw gebied eindigt in 2006. Dit betekent enkel dat de Fed gestopt is met het publiceren van de M3, wegens niet meer relevant. Zo los je natuurlijk ook een probleem op (geleerd van de struisvogels). Het is duidelijk dat het probleem in Amerika vele malen groter is dan in Europa. Het is juist de M3 die aantoont hoeveel krediet er verleend is en is dat nu niet het grote probleem in Amerika? Van zodra ook de ECB stopt met publicatie weet je hoe laat het is. (grafiek van de euro vindt u terug in deel 1)

In deel 1 werden 2 groepen voorgesteld: het publiek en de groep van de scheppers, deze laatste zijn best eens nader te onderzoeken. Zij bepalen immers hoeveel geld er in omloop is. Vooral omdat ze geld uit het niets kunnen scheppen, maakt hen verantwoordelijk voor de m3 (totale liquiditeitenmassa) of de hoeveelheid geld.

ECB Tower in Frankfurt

In het eerste deel kon u lezen dat men spreekt over primaire en secundaire banken.

De secundaire banken (veel spaar- en hypotheekbanken) kunnen nooit meer geld uitlenen dan dat zij zelf hebben gekregen van ander publiek via ingelegd spaargeld (spaarbanken) of via verkochte pandbrieven* (hypotheekbanken). Deze banken doen enkel aan kredietbemiddeling.

De primaire banken (b.v. KBC, DEXIA, ABN/AMRO, RABO, ING, SNS) zijn de geldscheppende banken, dat wil zeggen dat zij met een zekere kas een grotere girale geldhoeveelheid dan deze kas kunnen maken, via girale kredietverlening. Zij weten namelijk uit ervaring dat de rekeninghouders slechts een klein deel van hun geld in chartale (biljetten of munten) vorm komen opeisen en hebben dus geld ‘over’, waarmee ze een girale “zeepbel” kunnen opblazen, die echter ook niet te groot mag worden in verband met de vereiste liquiditeit ( een bank kan failliet gaan omdat zij niet aan de opvragingen van het publiek kan voldoen).

De primaire banken willen natuurlijk zoveel mogelijk giraal krediet verlenen om zoveel mogelijk rentewinst te maken. De Centrale Banken houden hen wel in de gaten (blijkbaar zitten er wel veel gaten in die gaten) dat ze niet teveel geld scheppen, in verband met inflatiegevaar. Dit systeem leidt tot fractioneel bankieren: door keer op keer verder uit te lenen op nieuw gecreëerd geld, kan men tot 9X meer geld scheppen dan er oorspronkelijk bestond. Dit geeft te denken hoe de m3 kan aangroeien en hoe onstabiel dit systeem is.

Een tweede schepper zijn de overheden. In de euro landen is overeengekomen dat elk land zelf zijn munten mag slaan (niet de centrale banken!). De hoeveelheid hangt af van de grootte van het land. Men mag dan ook verwachten dat in België en Nederland na verloop van tijd meer franse en duitse munten te vinden zullen zijn, gewoonweg omdat er van die laatste landen veel meer munten zijn. De totale waarde van deze munten schommelt rond de 20 miljard euro (2008). Munten maken slechts een heel klein gedeelte uit van de M3 en zijn te verwaarlozen.

De derde schepper zijn dan de centrale banken. De centrale banken drukken de bankbiljetten. De centrale banken beschikken ook over een strategische voorraad van biljetten die nog niet in omloop zijn, maar gebruikt kunnen worden in tijden van nood. Eind 2008 is er ongeveer 763 miljard euro aan biljetten in omloop. Dit lijkt veel maar is slechts een fractie van de M3.

Eigenlijk moeten we hier spreken over het Euro systeem. Die bestaat uit de ECB en alle centrale banken van de landen die de euro voeren. Die nationale centrale banken zijn niet onbelangrijk. Het zijn deze banken (en niet de ECB) die de bankbiljetten drukken, het geld transporteren, de voorraden beheren en de banken van hun land controleren. Zo is de de NBB (nationale bank van België) verantwoordelijk voor de belgische banken Dexia en Fortis. De NBB heeft Fortis van het faillissement gered door meer dan 100 miljard aan Fortis te lenen, toen in oktober 2008 alle andere banken hun geld uit Fortis terugtrokken. De DNB (de Nederlandse Bank) heeft dezelfde functie voor alle Nederlandse banken. De ECB geeft wel de richtlijnen voor de centrale banken en neemt de eindbeslissing bij de uitgifte van de biljetten. De voornaamste taak van het Euro Systeem is prijsstabiliteit.

Om u al een idee te geven van de hoeveelheid geld (M3) in de eurozone: het benadert de 10.000 miljard euro. Dat deze stijgend is, is een open deur intrappen. Wat dat voor gevolgen heeft ziet u in deel 3.

*Een pandbrief is een obligatie die door een hypotheekbank is uitgegeven. De door de hypotheekbank verstrekte hypotheken vormen het on derpandvan de obligatie. En die hypotheken zijn weer gedekt door hypothecair onderpand; vandaar de naam pandbrief.

Dit is niet zo eenvoudig te beschrijven. Eerst en vooral moeten  we onderscheid maken in de soorten geld die er bestaan. Tevens komen er een aantal begrippen bij kijken om alles te verklaren. Voor de euro worden drie termen gebruikt:M1,M2 en M3.

Vooraf moeten we een verschil maken tussen de groep die enkel geld kan verhandelen (gebruikers) en de groep die geld kan scheppen.

De tweede groep bestaat uit: centrale bankiers: deze kunnen bankbiljetten drukken (de beruchte geldpersen van de Fed en de ECB), de overheden (deze kunnen munten maken) en de primaire banken (deze kunnen giraal geld bijmaken).

De eerste groep bestaat uit al de rest: u en ik, bedrijven en zelfs secundaire banken zoals pure spaarbanken. Laten we de eerste groep het publiek (public) noemen (slachtoffers [ ]  kan ook) en de tweede groep de scheppers (fraudeurs [ ] zou ook gaan ).

M1 van de euro is dan al het giraal en chartaal euro geld die bij het publiek zit.

chartaal geld= alle euro bankbiljetten en euro munten.

giraal geld= het direct opeisbaar geld die op rekeningen bij banken staat en eigendom van het publiek is (dit zijn de lopende rekeningen waarover je beschikt=overnight deposits).

Als je de M1 van de EU wilt kennen moet je daar ook de vreemde valuta bijrekenen zoals dollar, CH frank, .... die bij banken gedeponeerd zijn en eigendom zijn van het publiek (cash vreemde valuta hoort daar niet bij, omdat dit niet gekend is).

Een tweede soort noemen we secundaire liquiditeiten, ook wel bijna-geld of schiergeld genoemd. Bijna-geld omdat je het zonder al te veel verlies kunt omzetten in geld zonder dat banken dit kunnen voorkomen. Hiertoe behoren:

deposito's met een opzegtermijn tot 3 maanden en  korte termijn deposito's met vaste looptijd tot en met 2 jaar  in het bezit van het publiek. M2 is deze laatste samengeteld bij M1.

M3 bestaat dan uit M2 met inbegrip van de overige secundaire liquiditeiten (MMF(Money market Fund) aandelen; schuldtitels tot 2 jaar; retrocessie-overeenkomsten).  Deze M3 vormt dan de totale liquiditeitenmassa van het publiek.

Even belangrijk is: wat behoort er niet tot de  euro M3?

1. Cash vreemde valuta bij het publiek
2. aandelen
3. obligaties en andere pandbrieven
4. vreemde valuta eigendom van de banken (scheppers)
5. lange termijn spaargeld (meer dan 2 jaar)
6. kasgeld bij een primaire bank (scheppers)

Bijkomende opmerkingen:

1. Sommige valuta kennen ook nog andere begrippen. Zo bestaat er ook M0 (dollar)=Het totaal van alle fysieke munt, plus rekeningen bij de centrale bank die kan worden uitgewisseld voor fysieke munt. M4 (India)=M3+Alle deposito's bij postkantoor spaarbanken (met uitzondering van Nationaal Spaarfonds Certificaten).
2. M1,M2 en M3 worden niet bij alle valuta  hetzelfde gedefinieerd. Dit maakt vergelijking tussen verschillende valuta niet gemakkelijk. Toch is dit minder belangrijk: het is vooral de verandering van de hoeveelheid binnen 1 valuta die van belang is (inflatie).
3. retrocessieovereenkomst(ook bekend als een repo): een kredietnemer kan gebruik  maken van een financiële zekerheid als onderpand voor een lening in contanten tegen een vaste rentevoet.
4. MMF: Dit is een type beleggingsfonds dat wettelijk verplicht is om te investeren in laag-risico effecten. In vergelijking met andere beleggingsfondsen is het risico dus laag en is het dividend dat betaald wordt min of meer gelijk aan de korte termijn rente.

In een tweede deel bekijken we wat de gevolgen zijn van veranderingen in de M3 (totale liquiditeitenmassa).