AMSTERDAM - Jongeren die aan het 'begin van een criminele carrière staan', moeten verplicht onderwijs volgen in een gesloten inrichting. Zonder diploma komen ze niet op vrije voeten. Dat stelt de PvdA vandaag voor onder de noemer 'terbeschikkingstelling aan het onderwijs', de zogeheten tbo.

Kamerlid Ahmed Marcouch hoopt hiermee 'de uitzichtloze cyclus' te doorbreken. 'Die van gevangenis in, gevangenis uit, gevangenis in.' Een (cel)straf alleen is voor een grote groep jeugdige criminelen onvoldoende, meent hij. Vandaar zijn plan voor de tbo, naar idee van de al bestaande tbs (terbeschikkingstelling).
 
Tbo
Naast een celstraf moeten rechters ook de maatregel tbo kunnen opleggen, volgens Marcouch. Die maatregel houdt in: een toereikende startkwalificatie (havo, vwo of minstens mbo niveau 2). Of het halen van een getuigschrift voor een praktijkopleiding. Van tevoren moet worden bekeken welke opleiding de jeugddelinquent aankan, gelet op zijn IQ.
 
Afgelopen jaren zijn vele initiatieven genomen (sommigen zijn al verdwenen) om jeugdige veelplegers en overlastgevers aan te pakken: van (her)opvoedingskampen tot opvang na de celstraf. Volgens Marcouch worden hiermee de echt ongemotiveerde jongeren niet bereikt. 'Die moeten uit hun milieu worden gehaald.'
 
Datzelfde geldt, zegt hij, voor de kwalificatieplicht: jongeren tot 18 jaar moeten onderwijs volgen. 'Mooi, maar in feite een antispijbelmaatregel.' De groep waarop Marcouch doelt, wordt er niet mee bereikt. 'Zelfs niet als je ouders de kinderbijslag afpakt.'
Ook wordt aan jongeren jeugd-tbs opgelegd, veelal vanwege een gedragsstoornis. 'Vaak krijgen die geen onderwijs, maar gedragstherapie.' Marcouch wijst erop dat criminele jeugd intelligenter is dan wordt aangenomen. 'Alleen gebruiken ze het verkeerd. Tbo betekent intensief onderwijs. Meer kans op een normale baan.' Als de jonge tbo'er snel een opleiding afrond, komt hij ook snel vrij.
 
Recidive
Volgens de recentste cijfers (van 1997 tot 2006) van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum recidiveerde 60 procent van de gemiddeld 1.450 jongeren die in die periode jaarlijks een celstraf kregen. Van de 15 duizend jongeren die een taakstraf kregen, ging 42 procent weer in de fout. In de politiek wordt al jaren geroepen om een hardere aanpak van draaideurcrimineeltjes.
In 2007 stelde de Algemene Rekenkamer dat jeugdinrichtingen er nauwelijks in slagen criminele jongeren op te voeden. Van een op de twee vrijgelaten jongeren ontbrak ieder spoor. Voor de 250 duizend euro die een criminele jongere jaarlijks kost, leveren de instellingen 'een mager en kostbaar resultaat', aldus de rekenkamer.
 
Vandaag wordt in het parlement de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie besproken. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven zullen alle plannen ontvouwen die Nederland veiliger moeten maken.
 
Omarmen
Marcouch hoopt dat de bewindspersonen zijn idee omarmen. 'Jeugdige criminelen zetten nu hun criminele loopbaan voort. Dat levert een groot verlies op: voor de jongere zelf, voor de slachtoffers en voor de staatskas die moet zorgen voor dure behandeling, opvang en celstraffen.'
 
Onlangs besloot Teeven zes van de zeventien jeugdgevangenissen te sluiten omdat de helft leegstaat. Volgens de PvdA'er kunnen die zes gebouwen worden omgevormd tot tbo-instelling.

Bron: http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/1062761/2010/11/24/Geef-criminele-jeugd-verplicht-onderwijs.dhtml