Wat heeft u er aan?

Waarom een crisiskaart?

Veel mensen hebben de ervaring dat het tijdens een psychische crisis moeilijk is om snel goede hulp te krijgen. Enerzijds is onduidelijk wat voor mogelijkheden er zijn en is er een gebrek aan crisisopvang, zeker buiten kantooruren. Anderzijds is het voor veel cliënten onmogelijk om tíjdens een crisis goede hulp te organiseren. De kern van de crisiskaart is dat er een plan opgesteld wordt op het moment dat u helder voor ogen heeft wat wel en niet wenselijk is in geval van een crisis. Op die manier weet u waar u op kunt rekenen tijdens een eventuele volgende crisis. De crisiskaart is een instrument waarmee hulpverleners en cliënt samen met de omgeving de juiste maatregelen kunnen nemen om de persoon in crisis adequaat te helpen. Het is niet goed als hulpverleners moeten gissen naar de beste aanpak. Ze moeten kunnen profiteren van (eerdere) ervaringen van de cliënt en van het overleg waarmee een crisiskaart tot stand komt.

Welke informatie staat er op een crisiskaart?

De cliënt beslist zelf welke informatie er op de crisiskaart komt.

Meestal staat kort de noodzakelijke en duidelijke informatie vermeld:

• Persoonlijke gegevens

• Gegevens van vertrouwenspersonen (vrienden, familie en kennissen)

• Gegevens van hulpverleners (behandelaar, huisarts, bewindvoerder e.a.)

• Omschrijving van een crisissituatie

• Welke medicatie u gebruikt

• Afspraken met hulpverleners en anderen

• Wensen omtrent bejegening en crisisopvang

• Praktische informatie, zoals wie toegang heeft tot uw woning of wie uw huisdier verzorgt etc.

Hoe gaat het maken van een crisiskaart?

Voor het laten maken van een crisiskaart kun je een afspraak maken met de crisiskaartconsulent van een cliëntenbelangenorganisatie. Dit is meestal een ervaringsdeskundige.

Je krijgt dan een vragenlijst toegestuurd met het verzoek deze in te vullen. Vind je het moeilijk om deze in te vullen, dan kun je daarbij hulp krijgen van de consulent. 

In twee of meer gesprekken neemt u alle relevante gegevens samen door. Vervolgens worden officiële instanties en uw eigen netwerk op de hoogte gebracht en worden er afspraken gemaakt, met bijvoorbeeld uw partner, hulpverleners, uw huisarts, etc. Deze afspraken worden vastgelegd in het crisisplan.

Als betrokkenen akkoord gaan met het plan ondertekenen ze het. Vervolgens wordt het plan kort samengevat en in uw eigen woorden op de crisiskaart gezet. Als u dat wilt krijgen de betrokkenen een kopie van uw crisispreventie-actieplan en uw crisiskaart. Het is belangrijk dat het plan en de kaart regelmatig worden geëvalueerd en bijgesteld.

Overzicht Crisiskaartconsulenten per provincie

Wat staat er in het crisisplan? 

In het crisisplan staat gedetailleerde informatie over uw crisis, uw wensen en de afspraken die gemaakt zijn betreffende de opvang door uzelf, hulpverleners, vrienden en/of familie.

U bepaalt zelf welke informatie er op de kaart en het plan komt te staan.  Het beste is dat u aan het crisisplan werkt op een moment dat u helder voor ogen heeft wat er wel en niet wenselijk is in geval van een crisis. Van het crisisplan wordt een beknopte samenvatting gemaakt op de crisiskaart. Alle afspraken staan zowel op de crisiskaart als in het crisisplan dat bij de crisisdiensten bewaard wordt.

Deze afspraken worden in overleg met betrokken personen en hulpverleners gemaakt. Betrokkenen geven door middel van hun handtekening in het plan aan, de gemaakte afspraken naar beste kunnen, te zullen na komen.

Voor wie is de crisiskaart?

De crisiskaart is bedoeld voor mensen die, als ze in psychische crisis zijn, te zeer van streek zijn om duidelijke informatie te geven en goede opvang te regelen. Bijvoorbeeld omdat sprake is van een paniekaanval, psychose, manie of dissociatie. Door een crisiskaart te maken krijgen ook anderen een duidelijke plek in de aanpak van een crisissituatie. De kaart is daardoor niet alleen waardevol voor mensen die te maken hebben (gehad) met psychische crisis, maar zeker ook voor de omgeving. Familie, vrienden en (onbekende) hulpverleners hoeven dan niet te gissen naar de beste aanpak.

Juridische status crisisplan

Het crisisplan maakt deel uit van de behandelovereenkomst zoals beschreven in de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO) en geldt als behandelplan tijdens een crisis.

Het is klachtwaardig wanneer een behandelaar het crisisplan zonder gegronde motivatie naast zich neerlegt. In dat geval kan de crisiskaarthouder contact opnemen met de consulent crisiskaart.

Het crisisplan is tevens een wilsverklaring

Met negatieve wilsverklaringen worden dingen bedoeld die iemand niet wil (zoals weigering bepaalde medicatie te gebruiken of weigering in een bepaalde instelling opgenomen te worden).

Negatieve wilsverklaringen moeten door hulpverleners altijd gerespecteerd worden, zolang het een vrijwillige behandeling of opname betreft. Alleen als er sprake is van een gedwongen opname volgens de wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ), kan de hulpverlener er voor kiezen de negatieve wilsverklaringen te negeren – als wordt voldaan aan de voorwaarden die in de wet BOPZ genoemd worden.

Met positieve wilsverklaringen worden dingen bedoeld die iemand wél wil (zoals voorkeur voor bepaalde medicatie of voorkeur voor opname in een bepaalde instelling).

Positieve wilsverklaringen leggen hulpverleners naast hun eigen professionele standaard.

Er zijn geen kosten aan verbonden

De crisiskaart consulent werkt vanuit een cliëntenbelangenbureau en is onafhankelijk van instellingen.

Hij/zij informeert en geeft voorlichting over de crisiskaart aan cliënten, familie, hulpverleners en andere geïnteresseerden. 

Verschillende instanties zoals huisartsen, politie, ambulancedienst, ziekenhuizen enzovoorts worden op de hoogte gebracht van het bestaan van de crisiskaart.

Weten dus dat cliënten in verwarring en / of crisis zo'n kaart bij zich kunnen hebben.

In steeds meer regio’s in Nederland wordt de crisiskaart met succes ingevoerd. Veel mensen die wel eens in een psychische crisis raken hebben hier baat bij en ook hulpverleners zien het voordeel van de crisiskaart.

De huisarts kan het crisisplan vervolgens opnemen in het medisch dossier van de cliënt. Hierdoor kan het crisisplan 24 uur per dag geraadpleegd worden als iemand een crisiskaart heeft.