Het is een dagelijkse gebeurtenis, overkomt het mensen, dat zij zich (moeten) aanmelden bij de Geestelijke Gezondheidszorg, en dan .....
Veel cliënten ervaren de GGZ als een mistig doolhof
Mistig: omdat je als "cliënt" immers wel "wat anders aan je hoofd hebt" en hulpverleners het beste voor hebben met cliënten, maar ook vaag kunnen zijn. Het verschil in de belevingswereld kan een belangrijke reden zijn voor miscommunicatie.
Het moeilijkste is dat je zeer kwetsbaar bent, (mogelijk) verward en dat je in een afhankelijke positie zit. En ook afhankelijk bent van welke therapie en soort hulpverlener je toegewezen krijgt.
Het vertrouwen op de hulpverlener wordt, niet altijd terecht, gesteld boven het vertrouwen op je eigen intuïtie.
Doolhof: binnen de GGZ wordt verwacht dat je aangeeft hoe je geholpen moet worden:
terwijl je niet weet welke mogelijkheden, rechten en plichten er zijn
Je komt in een onbekende wereld terecht waar je de weg niet kent.
Het vraagt een behoorlijke dosis eigen initiatief om de behandeling te krijgen die wenselijk is voor herstel. Dat kost energie, iets waar de meeste cliënten een gebrek aan hebben.
Kinderschoenen
Binnen de GGZ heb ik de indruk gekregen dat de psychiatrie misschien nog wel in de kinderschoenen staat. Beleid, protocollen en richtlijnen zijn in ontwikkeling. Instellingen zijn, zonder samenwerking, het wiel aan het uitvinden. Overal wordt weer anders gewerkt, zelfs op diverse locaties van een instelling.
Daarbij komt dat in tegenstelling tot de lichamelijke zorg de behandeling én verpleging in de psychiatrie (nog?) nauwelijks toetsbaar is. Een internist die een foute diagnose stelt of een chirurg, die niet kan opereren zijn makkelijker toetsbaar en dus ook aan te spreken op hun fouten.
Van stabilisatie naar rehabilitatie?
Het komt regelmatig voor dat mensen vergeefs bij de zorg aankloppen, ze worden van het kastje naar de muur gestuurd of aan het lijntje gehouden. Aan de onderliggende oorzakelijke klachten wordt dan niet gewerkt, alleen het hier en nu is dan het doel van de behandeling.
De cliënt kan zijn verhaal niet kwijt, wat kan leiden tot klachtenprocedures, en het vroegtijdig beëindigen van de contacten met de hulpverlening. Vervolgens tot frustraties, vermeerdering van problemen, draaideurcliënten en tenslotte tot zorgmijders.
Informatie over mogelijkheden binnen de GGZ
Door alles wat ik binnen de GGZ ben tegen gekomen, en gehoord en gezien heb van anderen, leek het mij niet overbodig om zoveel mogelijk versnipperde informatie, over de hulpverlening, tot een overzichtelijk geheel te maken op deze site.
Aangevuld met diverse .....plannen, informatie en tips vanuit persoonlijke- en werkervaringen.
Mijn werkervaringen: onderzoek naar de kwaliteit van de zorg binnen GGZ instellingen, gespreksleider Cliënten trainen Hulpverleners, consulente crisiskaart.
Meer informatie maakt mensen mondiger, minder afhankelijk en vergroot de zelfredzaamheid.
Ik hoop dat u er iets aan heeft, mee kunt voor uw herstel.
De behandeling van aanpassingsstoornissen (burnout, psychische stress bij belangrijke gebeurtenissen) wordt in 2012 niet meer vergoed vanuit het basispakket. U betaalt deze behandelingen zelf. U kunt de behandelaar vragen deze diagnose in te delen (DBC) als depressie licht of remissie dan wordt uw behandeling wel vergoed! ****************************************************
Om te voorkomen dat u in een doolhof aan informatie verdwaald op dit blog
deze routeplanner;
welke informatie u kunt vinden in het menu
Hulp zoeken
Lotgenotengroep
Wanneer kun je hulp zoeken,
hoe gaat dat?
Op zoek naar een hulpverlener: waar moet je aan denken?
Wat is 1e, 2e & 3e lijnszorg,
wordt alles vergoed?
Biedt oa. steun en vergroot het sociale netwerk
Soorten hulp
Behandelingen
Verschillende vormen van hulp zijn mogelijk
Vele soorten behandelingen
Enkele meest voorkomende genoemd
Hulpverleners
Informatie over ...
Verschillende hulpverleners en wat zij doen
Iedere cliënt heeft recht op informatie. Vraag naar de mogelijkheden binnen de zorg
Bejegening
Rechten
Belangrijk voor cliënten, hoe er met je wordt omgegaan
Verlies van rollen
Afhankelijke situaties
Vertrouwen & macht
Wat zijn je rechten?
De rechten van de cliënt zijn
vastgelegd in 7 wetten
PVP
Cliëntenraad
Patiënt Vertrouwens Persoon, komt op voor de belangen van de cliënt, geeft advies en bijstand bij de handhaving van hun rechten, is onafhankelijk van de instelling
Behartigt de belangen van cliënten
Modelreglement
Budgetregeling
Betrokkenen
FVP
Worden familie, partner, naastbetrokkenen, wel of niet bij de behandeling betrokken?
In 2004 zijn hier richtlijnen voor ontwikkeld
Familie
Vertrouwenspersoon
Schakel tussen cliënt, hulpverlener en familie
Links naar FVP's
Familieraad
Triadekaart
Behartigt de belangen van familie van cliënten
Een Keuzekaart
familie-inbreng bij schizofrenie
Kwaliteit van zorg
Diagnose
Wat u van de hulpverlening mag verwachten
Heldere normen waaraan de hulpverlening moet voldoen voor verantwoorde zorg
De diagnose van meerdere kanten bekeken.
Hoe wordt een diagnose gesteld?
DSM-IV-TR
Enkele diagnoses genoemd
Dubbele Diagnose
Second opinion
Psychische problemen en een verslaving, wat het betekent en de gevolgen, zowel voor de cliënt als de hulpverlening
Wanneer, wie en hoe je een tweede mening vraagt over je diagnose en/of de behandeling
Behandelplan
Signaleringsplan
De start van de behandeling
Inhoud van een plan en de behandeldoelen
Evaluatie
Belangrijke punten voor de tussentijdse bespreking van de behandeling
Hoe kan je signaleren dat het slechter met je gaat, en hoe kan je eventueel een crisis voorkomen?
Life Chart
Crisisplan
De manisch depressieve stoornis, het bijhouden van uw stemmingenverloop
Noodplan & signaleringsplan
Psycho-educatiecursussen
Maak een crisisplan zodat duidelijk is en afspraken gemaakt zijn hoe het beste met je omgegaan kan worden tijdens een crisis
G Schema
Crisiskaart
Gedachten bepalen hoe je je voelt
Uitleg en schema om erachter te komen hoe je gedachten je gevoel kunnen bepalen
Handig om op zak te hebben, en zodoende zelf te bepalen hoe het beste met je omgegaan kan worden tijdens een crisis
Suïcidepreventie
Psychische pijn
Ervaringen van cliënten over de preventie en suggesties over het omgaan met een dreigende zelfmoord
Behandelaars zijn verkeerd bezig als ze alleen maar pijn bestrijden, je kunt mensen ook door de pijn heen leiden
Klachtrecht
Nazorg
Wanneer en hoe kan je gebruik maken van dit recht?
Arts & klacht
Over het omgaan van artsen met cliënten die een klacht uiten en/of indienen
Klacht indienen
Uitleg en tips over hoe je een klacht kunt indienen
Hoe dient de nazorg geregeld te worden en welke onderdelen belangrijk zijn
Verslavingszorg
Links naarZelfhulpgroepen
en Organisaties
Beschermd Wonen RIBW
DAC
Wonen in de samenleving, voldoende ondersteuning bij het wonen, de dagbesteding enz
Links naar RIBW's
Verveling is een veel gehoorde klacht van cliënten
Wat er zoal te doen is binnen een Dag Activiteiten Centrum
Cursus-Opleiding-Baan Cliënt
Cliëntenbelangen Org.
Bevordert het herstel: cursus, opleiding en een baan: Ervaringsdeskundige
Organisaties komen op voor de belangen van de cliënt
HKZ
Beroepscodes
Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector
De Kwaliteitswet verplicht zorginstellingen om verantwoorde zorg te leveren
De rechten en plichten
van de hulpverlener
Zorgverzekering
PGB
Over de kosten van een behandeling
Met een Persoons Gebonden Budget kun je zelf de zorg inkopen voor wat nodig is en bij wie je dat wil
Nieuws
Links
Nieuws over alles wat met de geestelijke gezondheids-zorg te maken heeft
Boordevol links
Contact
Als je een opmerking, vraag, suggestie of tip hebt,
Iedereen heeft wel eens een keer zijn dag niet of voelt zich wel eens depri, somberder dan normaal of weinig eetlust. U piekert veel of u bent ineens bang voor alledaagse dingen.
Als uw klachten niet vanzelf verdwijnen of erger worden is het goed om hulp te zoeken. Misschien worden uw klachten veroorzaakt door een psychisch probleem.
vage lichamelijke klachten zoals vermoeidheid, hoofdpijn, rugpijn,maagpijn, benauwdheid waarvoor geen duidelijke verklaring is
problemen in uw relatie, thuis of daarbuiten
psychische problemen met werk/studie of juist met werkloosheid
onzekerheid, gebrek aan zelfvertrouwen
moeite om voor u zelf op te komen of contacten te maken
moeilijkheden met de opvoeding van uw kinderen
ontwikkelings- en gedragsproblemen bij kinderen
problemen binnen de gezinssituatie
problemen met ouder worden
problemen op het gebied van seksualiteit
onverwerkte rouw, na overlijden, echtscheiding ed.
het verwerken van een schokkende gebeurtenis of trauma
angst, hyperventilatie, paniekaanvallen
depressie, schuldgevoel, somberheid
stressklachten, overspannenheid, burnout
dwangmatig handelen of gedachten die steeds terug komen
psychotische stoornissen
persoonlijkheidsstoornissen zoals bv. borderline
etc
Hoe vindt u hulp bij een psychisch probleem?
U kunt er met uw huisarts over praten. Hij schat in of hij u zelf, als u lichte psychische klachten heeft, kan helpen of dat hij u moet doorverwijzen naar een eerstelijns zorgverlener.
Ook bedrijfsartsen kunnen u doorverwijzen.
U kunt ook zelf direct contact opnemen met een vrijgevestigde psycholoog. Kijk hiervoor in de polis van uw zorgverzekering.
Op zoek naar een hulpverlener: waar moet je aan denken?
Het is niet altijd eenvoudig om een goede hulpverlener te vinden. Zowel cliënten als hun familieleden weten dat. Enkele tips voor vragen die je bij je zoektocht kunt stellen. Wat zijn de harde en zachte kenmerken waaraan de hulpverlener zou moeten voldoen, en hoe is zijn of haar attitude tegenover de . diagnose?
Vragen naar harde kenmerken
- Neemt u nieuwe patiënten aan?
- Wordt uw behandeling vergoed door de verzekering?
- Bent u buiten kantooruren bereikbaar? Wie vervangt u als u er niet bent?
- Wat is uw opleiding en specialisatie?
- Bent u ingeschreven bij een beroepsvereniging?
- Bent u BIG-geregistreerd?
Vragen naar zachte kenmerken
- Hoe ziet u uw rol in de therapie, wat is uw stijl van werken?
En ga na of je vindt dat de therapeut luistert, je op je gemak stelt en accepteert en of hij zich ook stevig durft op te stellen.
Heb je het idee dat de therapeut zelfvertrouwen heeft?
Durft hij ook te zeggen dat hij iets niet weet? Of stelt hij zich juist verdedigend op?
Hoe kijkt de therapeut naar invloeden van man/vrouw-rollen?
Visie op uw diagnose
- Hoe denkt u over de diagnose .. en over de behandeling?
- Denkt u dat zowel therapie als medicijnen nodig zijn voor de behandeling?
- Heeft u ervaring met de behandeling?
- Heeft u tijd om uw vakliteratuur bij te houden?
- Geeft u ook gezinstherapie? Wat denkt u van de invloed van iemand met mijn diagnose op de andere gezinsleden?
- Denkt u dat genezing van de diagnose mogelijk is. Zo ja, in welke mate?
Eerstelijns zorg:
Zijkunnen hulp bieden bij allerlei lichte psychische en/of sociale problemen. De hulp is direct gericht op uw klachten en problemen.
De behandeling is kortdurend,meestal tussen de 5 en 12 gesprekken. Indien noodzakelijk is het ook mogelijk het aantal gesprekken te verlengen.
De eerstelijns vrijgevestigde psychologen
Het Algemeen Maatschappelijk Werk, voor bv. huisvesting of financiële zaken
Tweedelijns zorg:
De eerstelijnzorg kan u niet altijd verder helpen. U wordt dan doorverwezen naar andere, meer gespecialiseerde hulpverleners in de tweede lijn van de gezondheidszorg.
Zoals psychiaters en psychotherapeuten.
Zij kunnen u helpen bij complexere psychische problemen zoals bv. depressie, angst, traumaverwerking of ADHD.
De meeste patiënten met psychische problemen kunnen goed worden behandeld door de huisarts of een ggz-instelling. Een klein deel van hen heeft echter uiterst gespecialiseerde zorg nodig. Bijvoorbeeld omdat de behandeling in de eerste- en tweedelijn onvoldoende resultaat biedt. Of vanwege een zeldzame stoornis of een ingewikkelde combinatie van psychische en somatische problematiek. De behoefte aan dit type topklinische zorg neemt toe, terwijl de ontwikkeling daarvan juist onder druk staat door de toenemende marktwerking. Topklinische zorg vergt immers veel deskundigheid en moet voldoen aan hoogwaardige kwaliteitscriteria.
De nieuwe stichting Topklinische GGz wil de topklinische- en topreferente zorg binnen de geestelijke gezondheidszorg bevorderen en faciliteren. Dit moet leiden tot een breder aanbod van gespecialiseerde derdelijnszorg.
Op de site kunt u zien welke instellingen en afdelingen inmiddels een TOPGGz-keurmerk hebben, m.a.w. wie waar goed in is.
Meer informatie over lotgenotengroepen kunt u vinden op de sites van Patiëntenverenigingen en Ciëntenbelangenbureaus
Bij cliënten en betrokkenen was het al bekend, nu is door een onderzoek bevestigd dat lotgenotengroepen uiterst effectief zijn.
Hier wordt gesproken over mensen met psychotische klachten, het is uiteraard niet alleen voor deze groep mensen belangrijk maar voor mensen met welke lichamelijke of psychische klachten dan ook.
Jammer dat nog zo weinig professionals cliënten doorverwijzen naar lotgenotengroepen.
Mensen met psychotische klachten die met lotgenoten praten, vergroten hun sociale netwerk en voelen zich meer gesteund. Dat blijkt uit onderzoek van Stynke Castelein, medisch socioloog aan het Universitair Medisch Centrum Groningen.
We hopen dat alle ggz-instellingen in de nabije toekomst standaard een lotgenotengroep als interventie aanbieden.
Praten met lotgenoten vergroot het sociale netwerk van mensen met psychotische klachten, vertelt onderzoeker Stynke Castelein. Bovendien wordt de standaardzorg niet duurder als je die aanvult met de lotgenoteninterventie. Dus waarom zou je patiënten die interventie niet altijd aanbieden?
Om de groepsgesprekken te begeleiden, moet er weliswaar een verpleegkundige worden betaald, legt Castelein uit, maar patiënten voelen zich veel beter en dus ben je minder geld kwijt aan andere interventies zoals psychotherapie en psycho-educatie.
Subsidie ZonMw
Nu de onderzoekers het effect van de lotgenotengroepen hebben aangetoond, heeft ZonMw - de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie - ook de subsidie-aanvraag van de onderzoekers gehonoreerd. Met de subsidie kunnen we producten ontwikkelen waarmee lotgenotengroepen landelijk, bij alle ggz-instellingen, kunnen worden ingevoerd.
Denk bijvoorbeeld aan een informatieve website en een trainings-dvd voor verpleegkundigen.
De hoop is dat iedereen met psychotische klachten in de nabije toekomst kan deelnemen aan een lotgenotengroep bij hem in de buurt.
Landelijk onderzoek
Aan het onderzoek deden 106 mensen met psychotische klachten mee. Vijftig daarvan bezochten zestien groepsbijeenkomsten met lotgenoten. De andere 56 deelnemers - de controlegroep - kregen de reguliere behandeling. Met een aantal vragenlijsten maten de onderzoekers het interventie-effect.
Castelein: Dat leverde de volgende resultaten op: deelname aan lotgenotengroepen vergroot het sociale netwerk van de patiënt, onze methodiek waarbij de verpleegkundige de groep minimaal begeleid werd positief geëvalueerd, de individuele zorgkosten stijgen niet en de grootte van het effect blijkt afhankelijk van de trouw waarmee patiënten de groepsbijeenkomsten bezoeken.
Trouwe bezoekers voelden zich meer gesteund en hadden een betere kwaliteit van leven.
Sociaal en emotioneel isolement
Een derde van alle patiënten met chronische klachten heeft behoefte aan meer contact met lotgenoten, weet Castelein. Ze hebben niet alleen een klein sociaal netwerk - sociaal isolement - maar ze kunnen hun ervaringen ook moeilijk met anderen delen - emotioneel isolement.
Het delen van ervaringen is belangrijk omdat veel patiënten niet alles met hun behandelaar en familie kunnen delen. (JH)
Verpleegkundigen die een training willen volgen, zodat ze een lotgenotengroep kunnen leiden, kunnen zich nu al opgeven bij de Schizofreniestichting.
Bron: Psy.nl
Helaas wordt hier een oproep gedaan aan verpleegkundigen die zich op kunnen geven voor begeleiding van lotgenotengroepen.
In feite zijn het dan geen lotgenotengroepen meer. Een oproep voor cliënten, ervaringsdeskundigen, om een training voor begeleiding te volgen ligt meer voor de hand. Als zij een groep leiden is er pas sprake van een echte lotgenotengroep. Lotgenoten versterken elkaar vanuit een gelijkwaardige relatie, delen ervaringen met elkaar waardoor het resultaat des te groter is.
De Geestelijke Gezondheidszorg GGz biedt verschillende vormen van zorg en hulpverlening:
Ambulante hulpverlening / gesprekken
Deze hulp wordt onder andere gegeven door:
Regionale Instellingen voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg (RIAGGs)
Vrijgevestigde hulpverleners
Consultatiebureaus voor Alcohol en Drugs (CAD's).
Klinische hulpverlening / opname en behandeling
In een Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis (APZ, GGz instelling)
Psychiatrische Afdeling van een Algemeen Ziekenhuis (PAAZ)
Verslavingskliniek
Dagbehandeling / deeltijdbehandeling
Deze zorg en hulpverlening wordt gedeeltelijk binnen en buiten een instelling gegeven.
Beschermd wonen (RIBW)
Dagbesteding (DAC)
Welke behandelingen zijn er voor mensen met psychische problemen?
Verschillende vormen van behandeling:
Door gesprekken met een psychiater, een psycholoog of een psychotherapeut (gespecialiseerde psycholoog of psychiater). Er zijn diverse soorten psychotherapie, zoals psychoanalyse en gedragstherapie. Gesprekken kunnen ook met het gezin, de partner (systeemtherapie) of in een groep plaatsvinden.
Door activerende therapieën waarbij mensen activiteiten ondernemen om verbetering te bereiken. Bijvoorbeeld door te bewegen; psychomotorische therapie, of door creatief bezig te zijn; beeldende therapie.
Met medicijnen waarmee bepaalde stoornissen behandeld kunnen worden, medicijntherapie
GGZ-instelling
GGZ-zorg wordt niet alleen geleverd door zelfstandige zorgverleners, maar ook door instellingen.
Instellingen moeten voldoen aan veel kwaliteitseisen en hebben bijvoorbeeld een cliëntenraad, (zij behartigen de belangen van de cliënt) en rapporteren periodiek over kwaliteit van zorg.
Een groot verschil is dat binnen instellingen meerdere beroepsbeoefenaren actief zijn waardoor een breed aanbod geleverd kan worden. Meestal is een psychiater hoofdbehandelaar, eindverantwoordelijke.
Een aantal instellingen heeft de mogelijkheid om cliënten op te nemen, heeft een 24-uurs crisisdienst en/of een verslavingszorgafdeling.
U heeft recht op deskundige hulp
Het komt veel voor in GGZ instellingen dat er bij individuele hulp of in groepstherapie niet de begeleiding wordt gegeven van de daarvoor bevoegde psychotherapeuten maar van daarin niet opgeleide verpleegkundigen.
Het behoeft geen uitleg dat deze begeleiding ten koste gaat van uw welzijn & herstel en van de kwaliteit van verantwoorde zorg. Informeer hiernaar voor u aan de behandeling begint, of tijdens uw behandeling.
Psychotherapie is een behandelmethode die wordt toegepast bij psychische klachten en stoornissen, zowel bij kinderen en jeugdigen als bij volwassenen en ouderen. De therapie bestaat als regel uit gesprekken met een deskundige hulpverlener - een BIG-geregistreerde psychotherapeut / psycholoog.
De behandeling kan individueel zijn, maar ook in groter verband (relatie, gezin, groep) plaatsvinden.
De psychotherapeut lost geen problemen voor u op, maar helpt u nare dingen anders te zien, pijnlijke gevoelens te verwerken of moeilijke situaties anders aan te pakken.
Het doel van de therapie is uw psychische klachten en problemen op te heffen, of zoveel te verminderen dat u er minder last van hebt.
De problemen waarvoor mensen in psychotherapie gaan zijn heel verschillend. Voorbeelden van psychische problemen zijn: angst, depressie, problemen met rouwverwerking, eenzaamheid, relatieproblemen, verslavingsproblemen, fobieën en dwanghandelingen. Vaak liggen negatieve ervaringen aan de problemen ten grondslag.
Wat is gedragstherapie, cognitieve therapie en cognitieve gedragstherapie?
Beide psychotherapeutische methoden zijn sterk gericht op de actualiteit. In gedragstherapie en cognitieve therapie gaat het met name over moeilijkheden die in het heden spelen en veel minder over problemen die in het verleden hebben bestaan.
Beiden stoelen op een open en gelijkwaardige samenwerkingsrelatie tussen therapeut en cliënt. Behandelingen zijn klacht- of probleemgericht en kortdurend van opzet.
Cognitieve therapie
In cognitieve therapie is altijd veel belang gehecht aan de invloed van het denken op het gevoelsleven en het doen. Wie belangrijke zaken en gebeurtenissen in zijn leven gewoonlijk vanuit een negatief standpunt beziet, wordt makkelijker angstig, somber of geïrriteerd, met alle negatieve gedragingen vandien.
Therapeut en cliënt onderzoeken of die negatieve wijze van denken wel helemaal klopt. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met elkaar. Wanneer inderdaad blijkt dat de cliënt geneigd is om te negatief over allerlei zaken te oordelen, wordt samen uitgezocht welke adequatere manier van denken passend is. Bij het uitwerken van meer realistische standpunten en gedachten wordt gebruik gemaakt van specifieke cognitieve oefeningen en huiswerkafspraken.
Gedragstherapie
In gedragstherapie staat het gedrag van de cliënt centraal. Hoe men handelt bepaalt immers in belangrijke mate hoe men zich voelt. Wie geneigd is om uit angst bepaalde zaken uit de weg te gaan, zal zijn angst vaak eerder versterken dan verminderen. Wie niet goed weet hoe hij zijn mening het beste naar voren kan brengen, zal eerder onzeker of juist geïrriteerd worden. Wie niet heeft geleerd hoe hij zich moet beheersen, zal gemakkelijk het slachtoffer worden van zijn eigen impulsiviteit.
Men brengt eerst de problematische gedragingen en de omstandigheden waarin die voorkomen in kaart. Vervolgens helpt men de cliënt om met beter passende gedragspatronen te reageren op die omstandigheden. Hiervoor worden diverse oefeningen en huiswerk gedaan. Zowel het inventariseren van problematisch gedrag als het bedenken en oefenen van nieuw, beter passend gedrag is een gezamenlijke onderneming van cliënt en therapeut.
Cognitievegedragstherapie
Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat cognitieve therapie en gedragstherapie dikwijls vergelijkbare gunstige effecten hebben op de problemen van cliënten. Ook is steeds duidelijker aangetoond dat de werkwijze van beide methodes - huiswerk, oefeningen en samenwerking tussen therapeut en cliënt - goed op elkaar aansluit. In de psychologie ziet men steeds beter in dat 'anders leren denken' en 'anders leren doen' uitstekend met elkaar kunnen worden gecombineerd in één en dezelfde behandeling.
Door al deze inzichten zijn cognitieve therapie en gedragstherapie steeds hechter verweven tot cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie kan dus zowel de manier van denken en interpreteren van de cliënt beïnvloeden, als diens manier van doen en laten. Soms ligt de nadruk meer op denken, soms meer op doen en laten. In andere gevallen werkt men gelijktijdig met beide aspecten.
Eén soort gedragstherapie of verschillende vormen?
Cognitieve gedragstherapie bestaat in verschillende vormen en soorten. De meeste cliënten komen in individuele cognitieve gedragstherapie, maar er bestaat ook cognitieve gedragstherapie voor groepen evenalsvoor echtparen of gezinnen.
Soms hebben dergelijke benaderingen een aparte naam. Zo bestaat er constructionele gedragstherapie, dialectische gedragstherapie, schema-gerichte cognitieve therapie en rationeel-emotieve therapie (RET). Enkele van die cognitief-gedragstherapeutische stromingen zijn ontwikkeld voor cliënten met specifieke problemen. Dikwijls weerspiegelen de verschillende vormen de specifieke voorkeuren voor een bepaalde werkwijze van de betreffende therapeuten.
Wanneer kiest men voor cognitieve gedragstherapie?
Voor een aantal emotionele problemen is cognitieve gedragstherapie al vaak de meest effectieve soort psychotherapie gebleken. Dat geldt met name voor allerlei angstklachten. Voor de meeste angstklachten is cognitieve gedragstherapie ongeveer even effectief als de behandeling met bepaalde soorten medicatie.
Actief werken met hetheden
Een cognitief gedragstherapeut is met name geïnteresseerd in de wijze waarop de cliënt zich in moeilijke situaties gedraagt. Daar vraagt hij meestal uitvoerig naar. Hij wil ook graag weten hoe de cliënt over dergelijke moeilijke situaties denkt. De cognitief gedragstherapeut zal betrekkelijk kort stilstaan bij de jeugdervaringen van de cliënt. Cognitieve gedragstherapie richt zich veel vaker op het heden en minder op het verleden van de cliënt. Een cognitief gedragstherapeut praat niet alleen over andere onderwerpen met zijn cliënt dan veel andere therapeuten, de gesprekken hebben dikwijls ook een wat andere kleur of toonzetting. In veel andere therapieën wordt de cliënt gestimuleerd om bij zichzelf te onderzoeken wat hij voelt of wat hij wil. In dat proces van zelfonderzoek zijn andere therapeuten betrekkelijk zwijgzaam en terughoudend.
Cognitief gedragstherapeuten zijn doorgaans actiever. Zij gaan eerder met de cliënt op zoek naar knelpunten en manieren om met zaken om te gaan. Dat uitgangspunt zorgt ervoor dat cognitief gedragstherapeuten eerder dan veel andere psychotherapeuten adviezen en richtlijnen geven; dat zij huiswerkafspraken maken met de cliënt; en dat zij bepaalde oefeningen met de cliënt doen in de therapie.
Welke effecten heeft cognitieve gedragstherapie?
De mate van succes daarbij, hangt enigszins af van de problematiek waarvoor men wordt behandeld. Het werkt beste bij verschillende angstklachten, bij depressies die nog niet al te lang bestaan en bij een aantal seksuele problemen. Positieve behandelingsresultaten worden over het algemeen wat minder snel verkregen bij sommige eetstoornissen en bij verregaande persoonlijkheidsproblematiek.
Dat een behandelmethode effectief is voor bepaalde groepen cliënten, wil nog niet zeggen dat ieder individu uit zo'n groep ook in gelijke mate van die effectiviteit zal profiteren. Het is ook belangrijk dat een cliënt vertrouwen heeft in zijn of haar behandelaar en in de methode die deze toepast. Naast de bewezen effectiviteit is daarom ook de persoonlijke voorkeur van de cliënt een argument om al dan niet voor een bepaalde soort psychotherapie te kiezen.
Psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie
Hierin wordt er vanuit gegaan dat mensen vooral gevormd worden door belangrijke ervaringen uit hun jeugd. Het doel van de behandeling is het bewust worden van verborgen gevoelens en gedachten, waardoor een cliënt inzicht krijgt in de oorzaak van onze problemen
Cliëntgerichte psychotherapie
Hierin wordt uitgegaan van de persoonlijke ervaring en ontwikkeling van een cliënt. Door meer in contact te komen met de eigen unieke gevoelens kan een cliënt beter leren omgaan met mogelijke situaties in zijn leven, waardoor er meer ruimte ontstaat voor persoonlijke ontwikkeling.
Dynamische Psychotherapie is gebaseerd op het psychoanalytisch referentiekader.
De gestructureerde wijze, waarop de therapeut in samenwerking met de cliënt de problemen benadert en behandelt, verschilt echter van de psychoanalytische methode en technieken.
Dynamische Psychotherapie is vooral geschikt voor mensen, die zich met verschillende soorten klachten (b.v. fobische klachten, dwang, eetstoornissen, somberheid etc.) kunnen aanmelden, maar die daaraan onderliggend z.g. "autonomie en intimiteitsproblemen" hebben.
D.w.z. voor mensen, die op basis van hun levenservaringen "geleerd" hebben om intimiteit met zichzelf en/of met anderen te schuwen en/of uit de weg te gaan. Mensen met dit soort problemen herkennen vaak hun eigen gevoelens niet doordat zij deze b.v. bij voorbaat negeren, overschreeuwen, bagatelliseren of doordat zij deze gevoelens met hun verstand wegredeneren of geneigd zijn een ander eerder te begrijpen dan zichzelf. Wat ook kan voorkomen is, dat de eigen gevoelens van binnen nog wel herkend worden, maar dat deze gevoelens meteen angstig en schuldig maken zodat de persoon in kwestie ze alsnog wegdrukt of b.v. zich niet meer rechtstreeks zal uiten.
Doordat de therapeut op actieve wijze, aan de hand van concrete situaties, zo snel mogelijk de aandacht van de cliënt richt op de verschillende mechanismen, waarmee deze voorkomt/vermijdt om eigen gevoelens bewust te ervaren en te onderzoeken, is de cliënt in relatief snelle tijd zelf in staat deze mechanismen te herkennen en - naar keuze - los te laten. Vervolgens staat in principe voor cliënt en therapeut de weg open om aan de hand van concrete situaties en interacties de verschillende gevoelens (zoals boosheid, verdriet, schuld, blijheid) naar boven te laten komen en deze te laten winnen van angst. Tijdens dit proces duiken er vaak pijnlijke herinneringen uit het verleden op. De therapeut en cliënt zullen dan nagaan wat het verband is tussen deze vroegere en de huidige pijnlijke ervaringen.
Ook de "vroegere" pijnlijke gevoelens zullen bewust onderzocht worden zodat ze verwerkt en opgeruimd kunnen worden.
Tot slot: in deze vorm van therapie staat een actieve samenwerking van cliënt en therapeut centraal, beiden hebben een eigen taakstelling om het gezamenlijk doel te bereiken: gevoelens durven te herkennen, te begrijpen en deze desgewenst te uiten.
ADHD, burn-out, relatieproblemen, onzekerheid, spanningsklachten, traumatische ervaringen, eetproblemen, faalangst, negatief zelfbeeld, gedragsproblemen, concentratieproblemen, verliesverwerking, agressief, geen overzicht meer, leeg voelen, emoties moeilijk kunnen verwoorden, contactproblemen of sociaal onhandig, wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik? seksueel misbruik, chronische pijn, somberheid, moeite met samenwerken, moeilijk grenzen kunnen aangeven, angstig.
Hoe werkt beeldende therapie?
Beeldende therapie is een behandelmethode voor mensen met psychosociale problemen en psychiatrische stoornissen. De therapie kan individueel plaatsvinden, maar er kan ook worden gewerkt in groepen of in zorgsystemen zoals ouder-kind, gezin of relatie. De beeldend therapeut gebruikt verschillende therapeutische invalshoeken, variërend van gedragstherapeutisch tot psychoanalytisch. Kenmerkend is de inzet van beeldende middelen, zoals teken- en schildertechnieken, houtbewerking en werken met stof, klei, steen en metaal. Beeldende therapie is een ervaringsgerichte therapie, waarbij sprake is van een concreet werkproces en eindresultaat. De problemen worden door beeldend werken ervaren en zichtbaar, en daarmee helder en bespreekbaar. Het aanbod dat de therapeut op u afstemt en de daarbij passende interventies, zorgen ervoor dat er een proces in het beeldende werken op gang wordt gebracht dat gelijk loopt met het door u beoogde psychische proces. De therapeut stemt zijn aanpak en behandeling af op uw hulpvraag, levensfase en draagkracht. Na aanmelding volgt een intake en observatie waar de aard en oorzaak van de problemen wordt onderzocht. Aansluitend wordt, op grond van de hulpvraag, in samenspraak met u, een behandelplan opgesteld. De therapie richt zich bijvoorbeeld op het oefenen van alternatief gedrag, het ervaren van gevoelens en gedrag, of op verwerking. Nadat de behandeling is gestart, wordt op vaste momenten met u geëvalueerd. De beeldende therapie wordt in overleg met u afgerond als het gestelde doel bereikt is.
Wat kan ik met beeldende therapie bereiken?
Doelen worden gesteld op de volgende gebieden:
Emotionele problemen Het verwerken van traumatische ervaringen of het leren uiten en vormgeven van emoties.
Gedragsmatige problemen Het leren structuur aanbrengen, leren chaotisch gedrag tegen te gaan, verminderen van probleemgedrag, leren beter om te gaan met frustraties, leren om controle te verminderen, concentratie leren verhogen, doorzettingsvermogen vergroten.
Conflictverwerking Om leren gaan met tegenstellingen, conflicten leren vormgeven en verwerken.
Egoversterking Ontdekken en uitbreiden van mogelijkheden en onmogelijkheden, vergroten van zelfvertrouwen en zelfbeeld, leren accepteren van grenzen en beperkingen, ontwikkelen van eigenheid en identiteit.
Sociaal functioneren Leren samenwerken, leren kijken en luisteren naar anderen, bevorderen van assertiviteit, leren grenzen te stellen, rekening leren houden met anderen.
Psychomotorische therapie is een behandelmethode voor mensen met psychische klachten en problemen. Klachten zoals somberheid, angsten, prikkelbaarheid, onzekerheid tegenover anderen, spanningen, eetproblemen of burn-out hebben ook een lichamelijke kant. Daarom richt een psychomotorisch therapeut zich speciaal op wat uw lichaam aangeeft: lichamelijke spanningen, lichaamstaal, lichaamshouding, uw manier van bewegen, ademhaling en lichaamsbeleving.
Hoe werkt een psychomotorisch therapeut?
Tijdens een intake onderzoekt een psychomotorisch therapeut de aard en oorzaak van uw klachten. Aan de hand van de diagnose en uw hulpvraag wordt een behandelplan gemaakt. Een psychomotorisch therapeut hanteert een ervaringsgerichte werkwijze en maakt gebruik van bewegingsvormen en lichaamsgerichte technieken. Al doende leert u lichaamssignalen, gevoelens en gedragspatronen te herkennen en te begrijpen en uw klachten en problemen anders te benaderen.
Wat is het doel van psychomotorische therapie?
Het doel van PMT is het verminderen of wegnemen van klachten. Dit bereikt u door probleemsituaties anders te benaderen en/of door acceptatie van beperkingen. Soms wordt aandacht besteed aan gebeurtenissen uit het verleden. PMT kan ook gericht zijn op actuele situaties en daarmee verbonden gedragspatronen of conflicten. Psychomotorische therapie wordt gegeven aan individuele cliënten, echtparen, gezinnen of in een groep. PMT is er voor ouderen, volwassenen, jongeren en kinderen.
Wanneer in het dagelijkse leven door verschillende oorzaken de draaglast en de draagkracht uit evenwicht zijn geraakt en problemen zijn ontstaan kan muziektherapie ingezet worden. Hierbij kun je denken aan: somberheid, angst, slapeloosheid, verdriet, het ontbreken van structuur, piekeren, agitatie, nervositeit, vergeetachtigheid, gevoelens van minderwaardigheid, faalangst en/of andere klachten. Muziektherapie richt zich tevens op problemen die veroorzaakt worden door een stoornis of een handicap, zoals autisme, ADHD, angststoornissen, negatieve verschijnselen van psychotische stoornissen en depressie.
Hoe werkt muziektherapie?
Binnen muziektherapie ligt de nadruk op de muziekbeleving. Tijdens de therapie maak je zelf muziek en/of luister je naar specifieke muziek. Muzikale vaardigheden of kennis zijn niet vereist aangezien muziek tijdens de therapie het middel is om aan de klacht of het probleem te werken. De manier van muziek maken is verbonden aan de hulpvraag die het uitgangspunt is tijdens de behandeling. Dit kan zowel individueel als in een groep. Muziek is een middel om met anderen te communiceren, muziek kan mensen aanzetten tot bewegen en muziek heeft invloed op de stemming van mensen. De muziektherapie maakt hiervan gebruik. Er zijn werkvormen gericht op het emotionele gebied, het fysieke gebied, het cognitieve gebied en het sociale gebied. Met muziektherapie kan het evenwicht tussen de draagkracht en de draaglast weer hersteld worden.
Wat kun je bereiken met muziektherapie?
De therapeut en de cliënt stellen zo mogelijk samen de doelen op. Je kunt hierbij denken aan het bevorderen van communicatie, het oefenen van sociale vaardigheden of het verstevigen van je gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Ook kun je werken aan het uiten van emoties en gevoelsbelevingen of leren structuur aan te brengen in je eigen handelen. Samenvattend kun je dus in de muziektherapie nieuwe vaardigheden aanleren,ontwikkelingen in gang zetten en problemen overwinnen.
Het eindresultaat van de therapie is bereikt wanneer je hulpvraag behaald is of wanneer geen vooruitgang meer te verwachten is.
Dramatherapie is een behandelvorm die zich richt op psychische, sociale en emotionele problemen. Het doel is om deze problemen op te heffen, overwinnen, onderkennen, verminderen of accepteren. Binnen dramatherapie wordt gebruik gemaakt van verschillende theaterwerkvormen en expressietechnieken zoals bijvoorbeeld rollenspelen, maskers, improvisatiespel, theaterteksten, regisseren, gedichten en decors. Het Griekse woord drama betekent handelen en daar ligt ook het accent binnen dramatherapie. Door op een speelse manier met uw problemen aan de slag te gaan, kan het u helpen er op een andere manier tegenaan te kijken. De dramatherapeut zet de genoemde technieken bewust in om een acceptatie- en/of veranderingsproces op gang te brengen. Dramatherapie werkt ervaringsgericht. De elementen van spel worden door de therapeut methodisch zo toegepast, dat deze als veilig worden ervaren. Dit nodigt uit tot het vormgeven en uiten van emoties, ervaringen en ideeën. De aslof situatie biedt de mogelijkheid te experimenteren met nieuw gedrag. Dramatherapie baseert de methoden en werkvormen mede op bestaande kennisvelden zoals psychologie, psychotherapie en orthopedagogiek.
Wat kan ik met dramatherapie bereiken?
De behandeling is gericht op het bereiken van veranderingen in denken, voelen en handelen.
Zo kunnen uw klachten verdwijnen, verminderen of u leert omgaan met uw klachten.
Het vooraf vaststellen van concrete doelen kan u helpen richting te geven aan uw therapieproces. Behandeldoelen kunnen zijn: beter functioneren op het gebied van communicatie, inlevingsvermogen, sociale interactie, zelfvertrouwen, zelfbeeld en zelfpresentatie. De therapie begint doorgaans met een observatieperiode.
In deze observatie wordt gekeken op welke manier uw klacht binnen het dramatisch spel zichtbaar wordt. Dramatherapie kan zowel individueel, in een groep, met partner of andere gezinsrelaties gevolgd worden.
Wanneer kiest men voor dramatherapie:
Angsten, verslaving, burn-out, negatief zelfbeeld, gepest, moeite met verwoorden, eetproblemen, misbruik, verstoorde ontwikkeling, dwangmatig, relationele problemen, moeite met grenzen, passiviteit, moeite met voelen.
Relatie- of systeemtherapie
Deze vorm van therapie is erop gericht stoornissen in de onderlinge communicatie tussen echtgenoten en/of gezinsleden te signaleren en mogelijk op te lossen. Dit wordt bereikt als mensen zich anders gaan gedragen ten opzichte van elkaar en/of een andere kijk krijgen op de problemen. In de therapie kunnen de partners of gezinsleden zich bewust worden van de reacties op elkaar en begrijpen welke invloed zij op anderen hebben. Vaak wordt er huiswerk afgesproken om uit te proberen hoe het bevalt om zaken anders aan te pakken dan voorheen.
