13 februari, gewoon een datum. Net als alle dagen in het jaar, gewoon een datum. Maar toch..
Soms zeggen bepaalde data je toch meer, dan al die andere data, omdat er op zulke dagen iets is gebeurd waarbij je elk jaar weer moet denken, als het (al)weer dezelfde datum is. Je huwelijksdatum, de datum dat je in militaire dienst moest, de datum dat je voor het eerst ging werken, of op jezelf ging wonen, en datum van je geboorte natuurlijk, of die van je familieleden. Zulke data vergeet je niet snel, want het koppelt je aan iets of iemand.
Zo zal voor mij 13 februari voor altijd gelinkt zijn, en blijven, aan mijn de verjaardag van mijn vader. Helaas veel te vroeg uit het leven gerukt op 69 jarige leeftijd. Vandaag zou hij 86 zijn geworden. Mijn vader is toch altijd een voorbeeld voor je geweest, een leidraad in het leven.
Mijn vader was geen geleerde, maar had van heel veel zaken, veel kennis, en kon bijvoorbeeld alles maken wat stuk ging, en had bovendien engelen geduld. Hij was een 'gewone' hardwerkende arbeider, erg plichtsgetrouw, maar vergat vaak om voor zichzelf op te komen. Hij durfde dat ook niet goed. Bovendien was mijn vader een sociaal mens, hij stond altijd voor iedereen klaar. Hij sloofde zich uit om anderen te helpen, maar werd daar ook vaak de dupe van, omdat het regelmatig éénrichtingverkeer bleek te zijn.
Als enige zoon van een broodbakker werd mijn vader geboren in Heemstede in 1924. Zijn vader had een eigen bakkerij en ze hadden het - zeker voor die tijd - niet slecht. Zijn moeder overleed toen hij slechts 9 jaar oud was aan een enge ziekte. Zijn vader trouwde al snel met een tweede (Duitse) vrouw en na de school ging mijn vader werken in de bakkerij van zijn vader. Tot de oorlog uitbrak werkte hij als bakker. In 1942 verordende de Bezetter dat alle jongens van 16 jaar en ouder naar Duitsland moesten om daar te helpen om het openbare leven in stand te houden. In zijn geval, om brood te bakken.
Natuurlijk had hij kunnen onderduiken, om zo aan de dwang van de Bezetter te ontkomen, maar ik geloof niet dat hij daar de moed voor zou hebben gehad. Werd je gepakt dan ging je tegen de muur en degene die je had geholpen ook. Dus waar moest je naar toe dan? Ten tweede, wilde zijn Duitse stiefmoeder graag dat hij naar Duitsland zou gaan, met de waarschijnlijke hoop dat hij nooit meer zou terugkomen. Ze dreigde dat als hij niet 'vrijwillig' zou gaan, dat zij hem dan zou aangeven. Veel steun van zijn vader had hij ook al niet, die zocht alleen heil in zijn eigen belang.
Dus meldde mijn vader zich aan en kwam terecht in Potsdam, vlakbij Berlijn. Het 1e jaar viel dat wel mee, maar naarmate de oorlog voor de Duitsers verslechterde, werd het steeds slechter voor de gedwongen buitenlandse dwangarbeiders. De geallieerden bombardeerden Berlijn vrijwel onophoudelijk en het gebeurde vaak dat ze niet op Berlijn, maar op andere plaatsen daaromheen, hun bommen afwierpen. Zo ook op Potsdam.
Hij heeft daar verschrikkingen meegemaakt waar hij later nooit meer over heeft willen spreken, maar het tekende hem wel voor de rest van zijn verdere leven. Toen het Duitse rijk in elkaar stortte, en ook Potsdam werd bevrijd door de Russen, kon hij 2 maanden daarna met de trein weer terug naar Nederland. Hij was toen 24 jaar. Voor iemand van zijn leeftijd had hij verschrikkelijke dingen meegemaakt, hele steden in puin zien liggen, duizenden lijken langs de weg zien liggen, en vooral toch ook veel beelden op zijn netvlies verzameld, die men later wel eens 'geestelijk bagage' heeft genoemd.
Weer thuis in Nederland ging hij naar zijn ouderlijk huis, waar zijn stiefmoeder verbaasd, en bepaalt niet aangenaam, verrast was dat hij weer terug was. Zijn vader zei alleen maar:"Zo jongen, ben je er weer, je kunt morgen weer beginnen in de bakkerij..."
Kort daarna werd mijn vader heel erg ziek, en is naar een tante gegaan waar hij 2 maanden heel erg ziek op bed heeft gelegen. Uiteindelijk is hij er bovenop gekomen en hij trouwde met zijn Thea in 1947. Ze vonden een kleine maar knusse woning en probeerden samen de ellende van de oorlog te vergeten. Nederland na de oorlog moest hard werken, veel harder dan nu. Tijd voor rottigheid was er niet. Werken, altijd maar werken. En er moest ook worden gezorgd voor het nageslacht. Er waren heel veel mensen dood gegaan in de wereldoorlog..
Drie keer werd hij vader, 2 dochters en een zoon. Het bracht hem geluk en voorspoed en vreugd. We werden een gezin en leefde ook als een gezin. We waren Rooms Katholiek en toch wel Kerks. We zaten op Katholieke scholen (toen nog separate jongens- en meisjesscholen) en ik werd zelfs misdienaar en koorzanger. De gouden regel in de Kerk was om altijd klaar te staan voor je naasten, een goed leven te leiden en geen rare streken uit te halen. Later noemde ze dat 'normen en waarden'...
Mijn vader deed dat heel stringent. Hij leefde daar echt naar, en als kind volg je dat goede voorbeeld op. Hij was een goed mens in hart en nieren, maar toen in de jaren 60 de wereld de grip op de verworven na-oorlogse vrijheid begon te verliezen, de secularisatie in de Katholieke kerk heel langzaam maar venijnig de kop op stak, en het Latijn werd vervangen door Nederlands, en je plotseling ook niet meer op zondag, maar ook op zaterdag naar de wekelijkse kerkdienst mocht gaan, toen vielen bij heel veel mensen de opgebouwde zekerheden van de voorgaande jaren, helemaal weg.
Zij kwamen in een soort van niemandsland, in een wereld die ze niet meer begrepen, of niet meer wilde begrijpen. Mijn vader had het er heel erg moeilijk mee en kon daar eigenlijk niet goed met anderen over praten. Je liep niet te koop met je zieleknijpselen. Tegenwoordig zouden we acuut in therapie gaan, maar dat soort flauwekul had je toen nog niet.
Mijn moeder werd in 1967 ernstig ziek, ze ging lijden aan een botziekte en zou 6 jaar lang niet meer uit huis komen. Mijn vader werkte toen volcontinu bij een broodbakfabriek en had het in die tijd erg zwaar. Pas in 1972 herstelde mijn moeder weer na een lang ziekbed in het ziekenhuis. Vanaf dat moment - hij was toen 48 jaar - kon hij samen met zijn vrouw weer wat opbouwen, weer eens met vakantie gaan, of een dagje er op uit.
Vier jaar later kregen ze een huis in Zaandam, waar mijn vader nog 17 jaar heeft gewoond. Heel gelukkig en heel tevreden. Op een avond kreeg hij een attack. De dokter kwam wel, maar gaf hem slechts medicijnen en zei dat hij de volgende dag naar het ziekenhuis moest. Daar constateerden ze een herseninfarct, en bleek dat er eigenlijk al veel vitale tijd was verloren.
Hij werd verplaatst naar het VU voor een hersenoperatie. De familie werd ingelicht dat het risicovol was en dat de operatie ook niet zou kunnen lukken. Of daar mee akkoord gingen. Het alternatief zou feitelijk hetzelfde resultaat opleveren, dus was er eigenlijk geen alternatief.
Tijdens de operatie is zijn schedel gelicht, en daarna weer terug geplaatst. De vader die ik mijn hele leven goed heb gekend, ben ik daarna niet meer tegengekomen. De man die na de operatie er nog wel uitzag als mijn vader, was dat absoluut niet meer. Zijn 'harde schijf' leek te zijn gewist, hij wist niets meer, en sprak wartaal, pure wartaal. Van het VU werd hij 14 dagen na de operatie overgeplaatst naar een verzorgingshuis in Zaandam, waar hij in juli 1993 is overleden.
Kijk, en als het dan weer 13 februari is dan moet ik daar aan denken. Dan gaan, als in een film - al die beelden van mijn eigen 'harde schijf' draaien, en herinner ik weer wat we toen deden.
13 februari is inderdaad gewoon zo maar een datum, maar heeft voor mij wel een stevige referentie aan een markant persoon, en een goed voorbeeld voor mij: Mijn vader...
