Mijn Lief en ik gaan met de vrouw (Hartelijke Vrouw) mee.

"Vroeger heette het hier 'De Lange El'," vertelt ze, "dat was toen Ravenstein er nog niet was. Toen maakte de Maas hier een lange el. Van Overlangel helemaal tot aan hier: Neerlangel. Nu is dat niet meer. Niet meer sinds de Maas hier in 1928 is gekanaliseerd. 

Ik ben geboren in de boerderij hiernaast. Vroeger liep de Maas veel dichter langs de boerderij. Mijn grootmoeder vertelde dat de Maas tot aan de deur kwam: "Dan deden we de deur open en deden zo de was in de Maas." Nu woon ik aan de overkant in een bungalow. Van hieruit heb je er zicht op. De kerk heet St.-Jan de Doper, dat past wel... zo dicht bij het water."

Ze gaat ons voor de toren in en vertelt over de restauratie. Onder in de toren staat een maquette van het kerkje van voor de verbouwing in 1869. Er zit een aanbouwtje aan, precies achter het beeld van Sint-Jozef met Jezus: "Wat is dat?"

"O," antwoordt Hartelijke Vrouw, "daar zaten vroeger de rijke heren; die zaten heus niet bij het gewone volk." 

Hm, het aanbouwtje is tegenwoordig verdwenen, maar ze zaten precies op de leylijn.

In de toren beklimmen we nieuwe houten ladders, stappen af en toe vervaarlijk op een verdieping en bewonderen het houtwerk, de stenen en het voegwerk, en werpen zelfs een blik op het prachtige houtwerk van de gewelven boven het schip. De oude tufstenen muren zijn dik, echt dik.

"We hebben onze klok nog, in de oorlog ook niet kwijtgeraakt; de boeren hadden de toren gevuld met graan."

Blijkbaar werkt de kleine gemeenschap van Neerlangel hecht samen.

Terug op de begane grond mag Mijn Lief het klokkentouw bedienen. Even later klinkt het geluid van de klok over de landerijen en het water. Dan zie ik iets bijzonders: "Kijk, in de balk boven je hoofd zitten groeven van het klokkentouw."

Mijn Lief begrijpt het al: "Vroeger gingen ze niet onder de klok staan, maar in de doorgang in de muur."

"Ja," reageert Hartelijke Vrouw, "voordat de toren opgeknapt was, mochten we twee jaar de klok niet luiden. Zo gevaarlijk was het."

Ik heb onmiddellijk de neiging om onder de klok uit te stappen.

Als we vanuit de toren het kerkje binnengaan, vliegt de merel weer door het schip. 

Ik vertel over het wiebelende apostelbeeld hoog op het altaar en Hartelijke Vrouw wil de vogel de kerk uit hebben: "Vanmorgen heb ik hem met mijn zus de kerk uitgejaagd! Er lagen allemaal vogelveertjes bij de kaarsen."

De merel zit achter de sierrand bij het kruis hoog op het altaar. Met een bezem is Hartelijke Vrouw nog te klein om daar bij te kunnen. Ze vraagt ons de lampen uit te doen en de ramen te openen; dan kan de vogel door de buitendeur of door een van de hoge ramen naar buiten: naar het licht. 

De vogel vliegt vrolijk heen en weer. De lampen gaan weer aan en Hartelijke Vrouw komt met een hoge keukentrap aanzetten. Ze vraagt Mijn Lief om achter het altaar op de keukentrap te klimmen: "Met de bezem erbij ben je groot genoeg."

Zelf staat ze achter de twee kerstbomen (coniferen). Ik klim de trap naar het balkon op, want de merel gooit af en toe bijna de glazen potten met kaarsen van de balustrade. 

Het is theater in vele bedrijven. Met mijn armen wijd sta ik achter de balustrade om de merel aan mijn kant te verjagen en vertel ondertussen de beide anderen waar de merel is: "Hij zit hoog op het altaar; nu op de kerstboom bij de muur; op het raam; nee, mis, weer op het altaar..." 

Naarmate de tijd verstrijkt, vliegt de vogel nerveuzer heen en weer. Mijn Lief tikt als het nodig is met de bezem hoog tegen de achterkant van het houten altaar, Hartelijke Vrouw schudt dan de ene, dan de andere en soms beide kerstbomen, en ik wandel van links naar rechts over de balustrade. Af en toe gaat er een lamp aan als Hartelijke Vrouw wil controleren of de merel nog echt binnen is.

Ondertussen is een vrouw bij Maria gaan zitten, zijn er twee kinderen en is er een man in een rolstoel de kerk binnengekomen: "De kerk is toch open voor iedereen!"

"Ja," verweert Hartelijke Vrouw zich, "de kerk is open voor iedereen, maar niet om een nestje te bouwen." 

Om een lang verhaal kort te maken: de merel geeft zich gewonnen en vliegt door de deur weer naar buiten.

Als ik beneden kom, zegt de man: "O je, hij is weer binnen."

"Nee toch," schrik ik. Dan zie ik de brede grens op zijn gezicht. Hm, in de kerk mag je geen 'zakkenwasser' zeggen, dus ik houd dit woord netjes binnen.

Hartelijke Vrouw bedankt ons uitgebreid, met haar linkerarm zwaait ze gebarend door de kerk: "Dure dingen hebben we hier niet. Met dure dingen hebben we 't nooit gedaan. Onze kracht ligt in de eenvoud."

Buiten is het donker geworden: hoog tijd om op huis aan te gaan.

's Avonds lees ik de folders 'Sint-Jan de Doper Neerlangel'. 

Waar staat een merel voor? Het boek 'Luisteren naar Dieren' biedt uitkomst. De kwintessens is het begrijpen van de energieën van Moeder Natuur. Het is een vogel van voortekens en mystiek. Hm, merels bouwen hun nest in moerassen en laag struikgewas, gewoonlijk op een paar meter afstand van water. 

Nou, water, het oude symbool van vrouwelijke kracht en de natuur, is met de Maas bij Neerlangel genoeg voorhanden. 

Als ik in bed lig, krijg ik de slappe lach: "Om nooit meer te vergeten: Hartelijke Vrouw met de ruisende kerstbomen. Wat jammer dat ik geen foto van Jou-met-de-Bezem op die hoge keukentrap heb!"

Warrior Iadied

Andrews, T. (1997). Luisteren naar Dieren. Spirituele en magische lessen uit het dierenrijk als sleutel tot zelfkennis en bewustzijnsverruiming. Haarlem: Becht.

Peters, J. & provincie Noord Brabant (2008). Sint-Jan de Doper Neerlangel. Ervaar de inspirerende eenvoud van 'de kleine Sint-Jan'. Folder in het kader van het Religieus Erfgoedjaar. Nijmegen: Thoben Offset.

Peters, J. & provincie Noord Brabant (2008). Sint-Jan de Doper Neerlangel. Ervaar de inspirerende eenvoud van 'de kleine Sint-Jan'. Uitgave Open Monumentendag in het kader van het Religieus Erfgoedjaar. Nijmegen: Thoben Offset.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Jan_de_Doperkerk_(Neerlangel)

http://www.neerlangel.nl/

http://www.neerlangel.nl/vriendenvandekleinesintjan/

http://www.heemkunderavenstein.nl/neerlangel.htm