Wat betreft de kerstening van oude heidense plekken... in Doetinchem stond in 838 al een kerkje: een gekerstende plek. Zou er daarvoor sprake geweest zijn van een heidense heilige plek?

Hm, Doetinchem is de enige Gelderse stad die gelegen aan een rivier op een rivierduin is gebouwd. Een tienduizend jaar oud rivierduin. Vrij normaal dus om bewoning sinds vele eeuwen te veronderstellen. Vijftienhonderd jaar geleden woonden er... heidenen.

In 'Catharinakerk - Kroon van Doetinchem' schrijft Theo Rougoor dat na 690 Willibrord vanuit Northumbrië met zijn gezellen door het huidige Nederland reisde om er christelijke gemeenschappen te stichten. In 695 werd Willibrord door paus Sergius I tot aartsbisschop gewijd. Daarna vestigde hij zich in Utrecht en predikte van daaruit tot in het Duitse Emmerik. Vanaf 697 werden vanuit Emmerik het Kleefsland en de Liemers gekerstend: overal verschenen kapellen. 

Willibrord verkondigde niet enkel het evangelie, maar liet in opdracht van de paus ook tempels afbreken, afgodsbeelden verbrijzelen en heilige eiken omhakken. Ter plaatse een put graven om de nieuwe christenen met fris, stromend water te dopen, was eveneens gebruikelijk. Na 716 werd Willibrord vanuit Emmerik geholpen door de Ierse prediker Winfried.

Na 780 vond de missionering plaats vanuit Munster. Eerst door abt Bernard en in 792 door Liudger die in 805 de eerste bisschop van het bisdom Munster werd. Zijn acties leidden tot de oerkerspelen Winterswijk, Groenlo en Zelhelm in de huidige Achterhoek.

Wie de bewoners van Doetinchem precies gekerstend heeft, blijft enigszins de vraag. Waarschijnlijk Willibrord, maar mogelijk heeft Liudger zijn steentje bijgedragen.

Theo Rougoor stelt dat het oude kapelletje van Villa Duetinghem een eenbeukig houten zaalkerkje was met in het oosten een smaller en rechthoekig gesloten koor. In de huidige Catharinakerk is er niets van terug te vinden. Van heidense relicten is me ook niks bekend: geen bron of boom. Kent iemand een plaatselijke legende!? 

Bijzonder is dat de leylijn vanuit de Grutstraat van richting verandert daar waar de lijn de kerk binnengaat. Toen ik op 12 februari in de kerk rondwandelde, zocht ik Catharina, nu zou ik naast heidense aspecten, gezien de leylijn, eerder slangen of draken zoeken.

Ha, ik vond zowel Catharina als een slang! Waar? Op de sluitstenen in de gewelven. Deze stenen, die verschillen in ouderdom, bezitten opmerkelijke afbeeldingen.

Op de middeleeuwse sluitsteen van het zuiderdwarsschip staat Sint Catharina. De sluitsteen is ernstig vernield; er zit een groot gat in waaruit een stuk staal steekt, maar ze pronkt met een gouden kroon. 

Waarom? Hm, natuurlijk vanwege haar koninklijke afstamming en de naam Catharina kan afgeleid zijn van het Syrische 'kéthar' (kroon). Hoewel, meestal wordt haar naam herleid op het Griekse 'katharos' dat rein of zuiver betekent. 

Waarom heet de kerk 'Catharina'? Zouden de oude streekbewoners zich niet zo kuis hebben gedragen? Haha sorry, misschien woonden er wel molenaars en werd Catharina's rad als molenrad beschouwd. 

Hm, nu pas vallen me de twee geschilderde slangen in het gewelf op. Wat was het kwaad dat Catharina wist te verslaan? Catharina wilde een mystiek huwelijk met Jezus en geen werelds huwelijk met keizer Maxentius... dus het verzet tot het uiterste, tot de dood erop volgde, tegen een gedwongen huwelijk, was de manier waarop Catharina kwaad versloeg. Een ander tegen zijn wil dwingen tot een huwelijk is het 'kwaad-doen'. 

Warrior Iadied

Rougoor, Th. (2000). Catharinakerk, Kroon van Doetinchem. Doetinchem: Stichting 'Catharine Cultureel'