Op een rommelmarkt zie ik dit kistje staan: het spaarkistjes van Brabantia. Wacht eens even dat kistje had ik vroeger ook. Op ons trouwfeest kregen wij het cadeau. Voor die tijd wel een nuttig cadeau. De salarissen worden iedere zaterdag, als de werkweek er op zit, uitbetaald. Keurig uitgeteld in een loonzakje. En om met je weekloon ook grotere kosten te kunnen dekken moet er worden gespaard. Het spaarkistje is daar uitermate geschikt voor. De werkweek eindigt zaterdagochtend om een uur of half één. Maar goed dan zit het er toch echt op. De middag is verder vrij. De vijfdaagse werkweek moet bijna overal nog worden ingevoerd. Maar kijkt al wel om het hoekje. Er is geen houden meer aan. Gijs heeft bijvoorbeeld al twee zaterdagen in de maand vrij. Ik sta iedere zaterdag nog gewoon voor de klas. Op de vrije zaterdagen van Gijs komt hij mij om twaalf uur ophalen van school. Hij komt dan ook altijd even het lokaal in en geniet mee van de gezelligheid. Als de kinderen naar huis zijn zit ook voor mij de werkweek er op. Maar voor ik naar huis ga loop ik nog even langs het kantoor van de schooladministrateur om mijn envelop te innen. Mijn loonzakje is voor de begrippen van toen goed gevuld, rond de fl.60 per week. En nu maar sparen om te kunnen trouwen.
Als het in 1962 dan ook zo ver is, stop ik met werken. Vind ik dat erg? Het is nog een vrij algemene regel : getrouwde vrouwen horen thuis. Echter, dat werkloze bestaan heeft maar korte tijd geduurd. In Rotterdam sta ik al snel weer voor de klas. Tot ik in blijde verwachting ben. Dan is het echt voorbij en word ik full time huisvrouw. Ik vind het prima, want om een leuke juf te zijn als je zó misselijk bent? Ik neem mijn petje af voor al die zwangere jonge vrouwen van nu. Ze blijven werken tot kort voor de bevalling! Het kan vaak ook niet anders. De meeste huishoudens zijn helemaal ingesteld op twee inkomens. De hypotheek kosten zijn vaak de bottleneck. Bij ons is Gijs nu de enige kostwinner. Overzichtelijk en duidelijk! In de eerste tijd wordt Gijs zijn salaris verdeeld over het spaarkistje. In welk vakje moet het leeuwendeel? sWinters zijn de stookkosten hoog. De prijzen van de kolen, het zwarte goud zijn niet mis. In het najaar bezorgt de kolenboer de bestelde wintervoorraad. Daar wordt het hele jaar door voor gespaard. Zomer en winter wordt hetzelfde bedrag weggelegd. Als de kolenboer komt ligt het geld te wachten. Kleding is ook al een grote post, vooral kinderkleding is heel duur. Je kunt het niet vergelijken met nu. Er valt niet veel te kiezen als je de kastdeuren opent. Op ons 50 jarig huwelijksjubileum ontvangen wij een felicitatie, met een terugblik hoe de prijsverhoudingen in 1962 lagen. Het gemiddelde arbeidsloon ligt in 1962 volgens dat staatje dus, bruto op fl 2,96 per uur. Terwijl je voor een pond koffie fl 2,92 betaalt. Dat is een uur werken voor een pak koffie. Een kilo suiker kost fl o,92. De verhoudingen liggen wel wat anders dan nu.
De zaterdagen springen er uit. Dan vieren we ons feestje. We gaan naar de slager voor broodbeleg. We eten nog niet vegetarisch, dat komt later. Bij de slager halen we dan een ons rosbeef en een ons lever. Op zaterdag komt er ook allicht wel iemand langs van de grote families die wij aan beide kanten hebben. We vinden het heel gezellig en we ontvangen ze hartelijk en gastvrij. Ze moeten er wel de klim naar onze vlieringkamer voor over hebben. En dat hebben ze blijkbaar want ze komen met regelmaat. Later, komt er zaterdags een visboer bij ons langs. Wat let ons om twee heerlijk gebakken scholletjes te kopen? De eerste jaren houd ik ook nog een huishoudschriftje bij voor de prijzen van de levensmiddelen. Maar dat schaffen we snel af. De prijzen zijn mij al gauw duidelijk. En ook het kistje raakt in de vergetelheid. De ervaring heeft ons inmiddels wijs genoeg gemaakt. Het spreekwoord voor toen en nu luidt : je moet de tering naar de nering zetten!
Wij zijn het sparen gewend. Jaren geleden, op de lagere school is het al begonnen. Voor de zending wordt ijverig gespaard. Iedere week een dubbeltje, geloof ik. Best een groot bedrag voor een groot gezin, want dat zijn veel dubbeltjes. We hebben het over het Nederland van 1945. Een Nederland dat weer uit het puin moet worden opgebouwd. Vooral in de steden wordt veel schoolmelk gedronken. Veel kinderen uit de grote steden zijn ondervoed. En melk, de witte motor genoemd kan niet worden gemist om aan te sterken. Ook bij ons op school wordt schoolmelk gedronken. Als ik het mij goed herinner spaarden wij ook zilverpapier, en zilveren flessendoppen van de melk. Allemaal voor de zending. Maar wat daar mee wordt gedaan? Ik heb even gegoogled en zie, dit antwoord rolt eruit: Het zilverpapier kon worden gerecycled. In het zilverpapier zat vroeger stanniool, een zeer dun gewalst tin. En dat bracht geld op. Alles voor het goede doel. We spaarden ook voor de weeskinderen in Neerbos. En voor de Zettense Inrichtingen staat ook een busje klaar. Er wordt weinig verteld over de spaardoelen. Het hoort er gewoon bij. Het was trouwens helemaal niet de gewoonte kinderen overal tekst en uitleg over te geven. De dingen zijn zo, en moeten op deze worden uitgevoerd. Klaar!
Een paar jaar geleden kwam een schoonzusje op mijn verjaardag met een prachtig spaarvarken aan. Een sieraad om neer te zetten. Op een goede dag als ik weer het varken zie staan, kan ik het niet laten er een munt in te gooien. Er volgen er zoetjes aan meer en meer. Het varken wordt steeds zwaarder. En ik geniet er van als een kind. Het geeft mij een nostalgisch, vertrouwd gevoel als ik een twee euromunt in de buik van het varken hoor vallen! Een uur later ben ik weliswaar op internet mijn financiën aan het regelen. En zo kun je het ene doen en het andere niet nalaten. De wekelijkse loonzakjes bestaan, in grote lijnen, al lang niet meer, neem ik aan. Alles wordt op rekening gestort. Geen omkijken meer naar. Contant geld in je beurs? Niet direct belangrijk of nodig. Met je giropasje kom je een heel eind. Je kunt er bijna overal mee pinnen. De veranderingen gaan razendsnel. Nauwelijks heb je iets onder de knie of het volgende komt er aan. En maar rennen om alles bij te houden. En alsof het allemaal niet genoeg is dragen de supermarkten ook nog hun steentje bij. In sommige winkels wordt regelmatig het hele systeem omgegooid. Het totale assortiment wordt verplaatst naar andere schappen. En dan de hele winkel maar weer doorzoeken waar nu de koffie staat. Terwijl ik juist zo blij ben dat het geregistreerd staat op mijn netvlies. En al struinend door de winkel kan je oog op iets vallen dat je ook gelijk wel even mee kunt nemen. Is dit soms de bedoeling van die acties vraag ik mij wel eens af. O ja, je hersenen in beweging houden is heel goed voor ouderen, ik weet het. Voor jongeren evengoed lijkt mij.
Het is een wandeling door de tijd geworden. De veranderingen zullen altijd wel blijven voortduren. Iedere generatie zal zijn/haar eigen verhaal vertellen over het dan bestaande tijdsgewricht. Het spaarkistje heb ik helaas niet meer. Maar wie weet kom je het tegen op een rommelmarkt!
Ik ben een vrouw van 74 jaar Sinds 1962 getrouwd met Gijs. Wij hebben samen 2 kinderen en evenveel kleinkinderen. De naam Matja is wellicht voorlopig mijn schuilnaam. De titel van mijn blog komt uit een gedichtje dat ik eerder maakte:
Luister wees stil Luister, zonder gehoor naar het eeuwige lied. Het vaart zonder melodie mee op de wind.
In het blog zal het gaan over van alles. Wat houdt mij zoal bezig? Over nu en over vroeger. Ik wil oude herinneringen en verhalen laten herleven. Ik hoop dat mensen mijn blog gaan lezen. Schrijven is mijn passie. ik doe het al jaar en dag. Mijn plan is regelmatig wat te plaatsen. Eén of meerdere malen per week.We zullen zien of het gaat lukken. Voor mijzelf is het een een ontdekkingsreis. Schrijven op SeniorenNet!
