 |
|
|
| Voor mij, om gelukkig te zijn, en voor geïnteresseerden! |
|
|
| 02-02-2013 |
 Activiteiten van Laïla Spik |
Als ik 3 januari 2001 bij Laïla Spik ben, vertelt ze mij over haar activiteiten met betrekking tot het uitdragen van de Saami cultuur.
Als gids begeleidt ze tochten in Lapland. Daarnaast kunnen mensen via haar kennis maken met de Ziel van de Natuur. Met groepen kookt ze Lapse maaltijden, en het is in elk seizoen van het jaar, de Saami kennen acht seizoenen, mogelijk het normale Saami-leven mee te maken. Bovendien geeft ze lezingen over alternatieve Lapse medicijnen.
De woorden op bijgaande foto zijn van haar vader Jovva Spik.
Warrior Iadied
|
|
|
Tags: Laïla Spik
|
|
| 01-02-2013 |
| Smudgen |
Smudgen is een eenvoudig reinigingsritueel.
Ik gebruik een abaloneschelp, ook wel zeeoor genoemd. Ik weet eigenlijk niet of deze schelp tegenwoordig beschermd is of dat er wel in gehandeld mag worden. In de jaren negentig toen ik de schelp aanschafte, was zij niet beschermd.
In de schelp brand ik witte salie of wierook of smudgekruiden. Meestal gewoon witte salie (Salvia apiana). De salie (Salie officinalis) die in Nederlandse tuinen te vinden is, is niet geschikt om te smudgen. Met de rook die van de brandende salie komt, kan bijvoorbeeld een ruimte gereinigd of gezuiverd worden.
Voordat ik ga drummen, smudge ik de mensen die willen reizen of ze smudgen elkaar. Meestal gebruik ik een adelaarsveer waarmee ik de rook van onderaf naar de mensen toewaaier. Ik begin normaal aan de voorkant bij het hoofd en ga van boven naar beneden en van de vingertoppen naar de schouders. Daarna de achterkant idem.
De rook reinigt het aura, en negatieve vibraties of invloeden worden uitgebannen, tenminste dat is het idee achter het smudge-ritueel. Min of meer zoals je voor een feest douchet of in bad gaat. Het ritueel heeft een positieve, versterkende, invloed op de verbinding met de natuur en de Goede Spirits.
Warrior Iadied
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Smudgen
|
|
|
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Gesprek met Laïla |
Opgefrist door het buiten zijn, praten Laïla en ik vervolgens in de romantisch-gezellige woornkamer over de praktijk van het drummen. Ik laat haar mijn achtkantige drum zien en bewonder die van haar. Deze drum heeft een ovale vorm en een schitterend uitgesneden bolle achterkant gemaakt van een berkenboomknoest. Laïla slaat tamelijk voorzichtig op haar kwetsbaar uitziende drum en deze laat een vrij hoog, tamelijk iel, geluid horen. Als ik op mijn drum sla, resoneert zijn bas aandachttrekkend door het woonvertrek.
Pratend over sjamanistische gebruiken vertel ik Laïla over het smudgen, dat wil zeggen het reinigen van de menselijke aura met rook van smeulende salie. Na zo een tijd met elkaar gesproken te hebben, heb ik het idee dat de tijd gekomen is en vraag ik haar nieuwsgierig of zij een Saami-man kent die veel van drummen weet. Laïla noemt de naam van een man die nog enkele honderden kilometers naar het Noorden woont.
"Nee," zeg ik, "ken je de man uit de film van gisteravond? Zijn naam is Peter Spiik!?"
"Ach," zegt Laïla, "de oude Petter... natuurlijk... die is bijna familie."
Ik vertel haar dat ik juist hém graag zou ontmoeten, dat ik volgens mij daarvoor naar Lapland ben gekomen. Laïla aarzelt even, want de oude Petter is in de tachtig, maar dan belt ze hem en het is goed.
"Morgen kun je hem in zijn woonplaats bezoeken!"
De energie in mijn lijf stijgt tot gigantische hoogten. Het liefst ging ik meteen terug naar mijn pension. Niet aan de orde! Eerst bekijken we gezamenlijk de tweede Saami-film. Op mijn verzoek rijden Laïla en haar dochter mij daarna met de auto terug naar mijn barak in Gällivare.
Slapen doe ik die nacht bijna niet. Ik heb veel te veel energie en ben angstig om, zonder wekker, de bus te missen, terwijl die heel vroeg vertrekt en ik nog helemaal naar het busstation moet lopen. Opgewonden lig ik in bed te woelen: 'Morgen! Morgen zal ik weten waarvoor ik deze reis naar Lapland heb ondernomen.
Warrior Iadied
Ad foto: smudgeschelp met aangestoken salie.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Laïla Spik
|
|
| 31-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Rendieren voeren |
De volgende middag stap ik bij Laïla in de auto. Het blauwwitte landschap met de besneeuwde sparren is betoverend. Hier en daar hangen roodwitte linten aan de kant van de weg. Laïla vertelt dat het waarschuwingslinten zijn: "Dat zijn de plekken waar rendieren plegen over te steken."
Haar echtgenoot en dochter zijn thuis en verwelkomen mij eveneens hartelijk. Mijn ogen kleven aan de schat originele Saami-voorwerpen die hun huis herbergt. Laïla en haar man koken een uitgebreid Laps maal en het rendiervlees smaakt me uitstekend.
Dan is het tijd om de sneeuw in te gaan om de rendieren te voeren. Achter het huis loopt een groep dieren op een groot, omheind terrein. Er zijn jonge rendieren bij die hun moeder hebben verloren op de trektocht naar het Noorden en bijzondere mannetjes, die uitverkoren zijn getemd te worden zodat ze de rendierkudde kunnen leiden. Gezamenlijk heeft Laïla's familiegroep een groot aantal dieren, die vrij in de bossen rondlopen. In het blauwe schijnsel van het winterlicht van de poolnacht hoor ik het geknik van de knieën van de rendieren en leg ik stro op de besneeuwde hardbevroren grond. Sprookjesachtig worden de beelden uit mijn voorbereidende reis bewaarheid.
Warrior Iadied
Ad ingescande foto van 2 januari 2001: Rendieren voeren bij Laïla Spik in Lapland. Met de rode jas: de echtgenoot van Laïla.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Laïla Spik
|
|
| 30-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Spik en Spiik |
"Kent u iemand die bekend is met inheemse gebruiken?"
De taxichauffeur noemt de naam 'Laïla'. Haar achternaam kent hij niet: 'Hmm, weinig houvast, maar in elk geval heb ik een spoor om na te trekken.'
Na Nieuwjaar is Maria's familie in de weer met het organiseren van de begrafenis van grootmoeder. Ik ga mijn eigen gang. Het toeristenbureau van Gällivare, dat tussen Kerst en Nieuwjaar gesloten was, heeft de deuren geopend. In de belendende, kleine museumwinkel koop ik allereerst een blauwwollen deken vol Saami-symbolen. Zeer tevreden met de aankoop ga ik daarna naar de toeristenbalie om de medewerksters te vertellen dat ik geïnteresseerd ben in inheemse gebruiken.
Ze knikken instemmend en beginnen op te sommen wat er allemaal in de aanbieding is: ik kan met hondensleden mee, een rendierboerderij bezoeken en er is ook een mogelijkheid om specifiek Laps te eten.
"Nee," zeg ik, "dat is niet de bedoeling; kennen jullie een zekere Laïla?"
Na een heleboel overleg en het nodige gezoek in allerlei papieren krijg ik een achternaam (Spik) en een telefoonnummer.
'Yes!'
Terug in de woonbarak zet ik een diepvriesmaaltje in de magnetron en tegen zessen bel ik Laïla. Ze is verrast, want nog geen vijf minuten terug van een reis naar Italië, waar ze de inheemse bevolking vertegenwoordigde op een congres van de Verenigde Naties. Volgens haar is het geen toeval dat ik haar opbel: "Het zal de bedoeling zijn dat wij elkaar spreken."
Ze blijkt tientallen kilometers van Gällivare af te wonen, maar zegt me toe me de volgende middag bij het toeristenbureau op te halen. Aan het eind van het telefoongesprek, net voordat ze de telefoonhaak neerlegt, vertelt ze dat vanavond de eerste van drie films (drie avonden op een rij) over de Saami op tv te zien is.
"Drie films!. Drie avonden op een rij! Fantastisch!"
En zo zit ik op 2 januari 2001 in mijn eentje in de woonkamer van de barak te genieten van een in het Zweeds of Saami gesproken film vol grandioze, oude opnamen uit het leven van de inheemse bevolking. En dan... in een korte opname, daar... dáár is het gezicht! Het gezicht van de Saami-man uit mijn reis is in beeld! Mijn hart barst bijna uit mijn borstkas en de adrenaline stampt door mijn aderen... rechtsboven op het scherm staat de naam van de man: Peter Spiik.
Warrior Iadied
Ad ingescande foto van eind december 2000: In de hoes mijn drum in 'mijn' kamertje in de seizoensarbeidersbarak in Gällivare.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Laïla Spik, Peter Spiik
|
|
|
| The End of Drum-Time |
Tijdens mijn zoektocht in het Hoge Noorden lees ik in de vrije uurtjes het boek 'The End of Drum-Time' van Håkon Rydving.
Het boek gaat over de religieuze veranderingen bij de Lule Saami tussen 1670 en 1740. In het boek wordt het overgangsproces van het inheemse sjamanistische geloof naar het Lutheraanse Christendom beschreven. Pressie en verzet zijn belangrijke thema's in het boek.
Tja, Lapland is een groot land, was schaars bevolkt, de Saami waren ongeletterd en er bestond geen centraal geleid religieus instituut. Het inheemse geloof was in tijd en plaats dus niet uniform en statisch!
Om het Christendom ingang te laten vinden, werden oudste jongens, zo nodig met geweld, in kostscholen geplaatst zodat de familiecultuur minder gemakkelijk aan hen kon worden doorgegeven.
Divinatiedrums werden vernietigd en offerplaatsen ontheiligd. Vanaf de preekstoel werd er gedreigd en vernederd. In rechtszalen werden boetes geheven bij het in bezit hebben van een drum of bij onvoldoende kerkbezoek. Als de beoogde overtreder armoedig was, kon deze rekenen op een portie zweepslagen.
O, over die vernederingen. Missionaris Pehr Högström wist het in het midden van de achttiende eeuw mooi tegen de Saami te zeggen: "Would you like to be the only ones among your people and among all the peoples on the whole earth, who want to worship stones and trees, and by doing so make yourselves a curse before God, and a laughingstock of everybody?"
Vertaling van mijn hand: "Willen jullie, als de enigen van je volk en binnen alle volkeren van de hele wereld, diegenen zijn die stenen en bomen vereren, en daardoor jezelf als een vloek voor God's aanschijn presenteren, en bespottelijke personen voor alle anderen zijn?"
Tja, doordat de Saami er een nomadische leefwijze op na hielden, waren ze moeilijk te controleren. Het opgeven van een leefwijze, die eeuwenlang van ouderen op jongeren was overgedragen, bleek niet eenvoudig; de ouderen hadden het goed gedaan, waarom nu anders?
Daarnaast speelde de praktijk van de droom-visioenen waarin overledenen verschenen een belangrijke rol. De Saami hadden geen overdreven hang naar 'de andere kant'; ze leefden prima in de gewone wereld, maar ze zagen 'de andere kant' en de gewone wereld niet als gescheiden maar beschouwden het geheel als een familie-eenheid en de overledenen, die onder het aardoppervlak verbleven, konden, zogezegd als Spirits, invloed op Aarde uitoefenen: ze konden ziekte en ellende brengen, maar ook rendieren en kinderen bewaken en in dromen verschijnen.
Saami raadpleegden de overledenen bijvoorbeeld bij de naamgeving van een kind, en kinderen kregen vaak de naam van succesvolle voorouders. Bijvoorbeeld van een uitmuntende rendierhoeder, visser of jager, of van de vrouw die gemakkelijk kinderen kreeg. Met de naam kon hun succes een kenmerk van de identiteit van het kind zijn.
Naamhantering blijkt trouwens een verhaal apart. Saami konden van naam wisselen en daarmee een nieuwe persoonlijke identiteit creëren. Ging het niet goed met een kind, dan kon het zijn dat het een verkeerde naam had en dus kreeg het kind een nieuwe beter passende naam. Niet dat dit schering en inslag was, maar toch het gebeurde.
Aangezien de Saami bij de kolonisatie van het gebied een Lapse en een Scandinavische naam kregen, konden ze wat ze als Saami deden afschermen van wat ze 'in de Scandinavische wereld' en daarmee in die van de christlijke religie deden. De dubbele identiteit was een middel in het verzet.
Maar de onderdrukking, pressie en voortgaande civilisatie zorgden ervoor dat de Saami christenen werden. Al met al konden na 1700 de drums niet meer gehanteerd worden.
Warrior Iadied
Rydving Håkan (1993) 1995, The End of Drum-Time. Religious Change among the Lule Saami, 1670s-1740s. Acta Universitatis Upsaliensis. Historia Religionum 12. Uppsala (Citaat van Högström, pg.90).
|
|
|
Tags: Rydving, Drum
|
|
| 29-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - In het Land van de Saami |
In Gällivare heten de ouders van Maria mij hartelijk welkom. Siv heeft smakelijk gekookt en wat later zitten we, omgeven door een groot aantal schattige Kerstmannetjes (beeldjes!), in de woonkamer bij elkaar. Siv en Åke werken bij de Zweedse Post. Grappig, ik zoek een boodschap, zijn zijn hele dagen met boodschappen in de weer.
Tot mijn schrik verneem ik dat in de week voor Kerst grootmoeder van vaders kant is overleden. Logisch dat het gezin behoorlijk aangeslagen is. Omdat familie uit het Zuiden overkomt en ze het overlijden in eigen kring willen herdenken, hebben ze voor mij een kamer gereserveerd in een barak voor seizoensarbeiders, bij een bedrijf dat kolossale sneeuwschuivers produceert. Siv vertelt dat de familie pas over enkele dagen komt en tot dat moment ben ik van harte welkom. Ik kan het bijzonder waarderen dat zij zich, in deze omstandigheden, om mij bekommeren. Dat ze mij überhaupt hebben laten komen!
Buiten is het donker en koud. De zon verschijnt niet meer boven de horizon en voer de hele omgeving hangt een blauwe gloed. Het vriest meer dan 35˚ Celsius, de sneeuw ligt metershoog en de bewoners van Gällivare zitten verschanst in hun goed verwarmde huizen.
Siv's ouders bezitten inderdaad een rendierboerderij, maar Siv geeft toe niet veel ervaring te hebben met of kennis van het leven van de oude Saami. Een van de volgende dagen neemt het echtpaar mij mee naar het schitterende Saami-museum in Jokkmokk. De tentoonstelling is interessant, maar brengt niet wat ik zoek.
Spontaan gaat Siv in de bibliotheek van Gällivare voor mij op zoek naar informatie. Ze komt thuis met het boek 'The End of Drum-Time', geschreven door Håkon Rudving. Vol overgave stort ik me erin, onderwijl gnuivend vaststellend dat de schrijver het helemaal mis heeft: 'Niks geen eind van het drumtijdperk!'
Alert op signalen die me verder brengen op mijn zoektocht wandel ik vol vertrouwen heen en weer tussen mijn kamer in de barak, het centrum van Gällivare en het ouderlijk huis van Maria. Tussen de bedrijven door lees ik Rydving's boek of borduur ik aan een tafelloper met Kerstmannen. Volgens Siv is wandelen gevaarlijk: "Als je valt, bevries je gemakkelijk!"
Ik haal mijn schouders op: 'Zou het echt zo gevaarlijk zijn?'
Toch bel ik 's avonds een taxi.
Warrior Iadied
Ad ingescande foto van eind december 2000: De seizoensarbeidersbarak in Gällivare.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Gällivare
|
|
| 28-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Retourticket naar Gällivare |
'Ga ik wel? Ga ik niet?'
Bevangen door twijfel mail ik naar Maria. Nog steeds blijk ik welkom in deze vakantie. Ik vraag me af of het gaan naar het Noorden te rijmen is met de verbouwing van ons huis. Ik héb Aad beloofd om te helpen met het verven van de zolder en het voelt tevens vreemd aan om goed een jaar getrouwd alleen op stap te gaan, maar ja, ik wil dolgraag gaan. We overleggen over de kwestie en Aad's besluit staat vast: "Ik ga niet mee, ik ga verven, maar als jij wel wilt gaan, prima."
'Yes, ik ben de juiste man getrouwd! Niks geen toestanden; ik kan rustig mijn eigen gang gaan.'
In het centrum van Nijmegen zoek ik me rot naar een boek waarin enkel het sprookje van 'Roodkapje en de Wolf' staat. Niet te vinden. Uiteindelijk besluit ik een oud en beduimeld exemplaar, dat thuis tussen een stapel oude kinderboeken ligt, mee te nemen. Het is een vierkant boekje, uitgevoerd in dikke, kartonnen bladzijden, met kleurige plaatjes en nauwelijks tekst. Toen mijn zoon een peuter was, bekeek ik het boekje vaak met hem.
Daags na Kerst probeer ik een plaats te reserveren in een vliegtuig dat naar Gällivare, boven de poolcirkel, gaat. Aan die telefoon wordt het waanzinnige bedrag van bijna drieduizend gulden gevraagd. Ik zucht diep, ik lijk wel gek om zoveel geld uit te geven voor een onduidelijke droom. Ik bezweer mezelf dat ik het hele sjamanisme zal laten voor wat het is als het niks word. Het is dat ik het geld met werken zelf verdiend heb, anders...
Als ik de volgende ochtend op Schiphol aan de balie sta, verwondert de medewerkster zich over het vliegticket dat klaarligt: 'Wat heeft u een duur ticket, het klopt niet!'
Ze gaat aan het werk met de basisgegevens en berekent uiteindelijk een ticket van nog geen achttienhonderd gulden. Het lijkt een beproeving: 'Hoeveel heb je ervoor over, Thea? Veel? Dan mag het minder zijn.'
De verrassende prijsverlaging zorgt ervoor dat de sterren goed lijken te staan... op naar Lapland.
Warrior Iadied
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Roodkapje en de Wolf
|
|
| 27-01-2013 |
| Medicijnwiel |
Het is de Chippewa-indiaan Sun Bear geweest die de oude heilige Steencirkel van zijn volk breder in de belangstelling heeft gezet, en volgens mij is het Desie Brons-Gerritsen van de School voor Sjamanisme die mij met het leggen van het Medicijnwiel heeft laten kennismaken. Van haar zou ook bijgaande tekening kunnen zijn, ik weet het niet zeker, ik heb de tekening al lang in mijn bezit. Misschien heeft Roger Quintens deze tekening gemaakt.
Wat de ceremonie betreft: in totaal worden er 36 stenen gelegd. Zestien in de buitencirkel, zeven in de binnencirkel, op het pad in elke windrichting drie (op de vier paden dus int totaal twaalf) en dan natuurlijk de centrale steen. Elke steen is gewijd aan een Bepaalde Kracht en het neerleggen van de stenen in een Medicijnwiel gebeurt rechtsom. Het is daarbij de bedoeling om op de cirkels en paden te blijven. Terug, tegen de richting in, lopen is uit den boze.
Hm, een pad kun je verderop in de goede richting wel tegen de richting in lopen anders kom je niet buiten het Wiel terecht.
Met de studenten ga ik eerst in een grote kring staan en samen bepalen we de vier windrichtingen. Elke student heeft stenen bij zich die gelegd kunnen worden. De opdracht luidt, als een Kracht je aantrekt, leg daar dan een steen. Draag de steen op aan Groot Mysterie boven je (steen in beide handen boven het hoofd houden), draag de steen op aan Moeder Aarde onder je (steen in beide handen naar de aarde brengen) en dan aan de Kracht van je Hart (steen voor je borst houden) daarna vertel je waarvoor je dankbaar bent (en dat met de specifieke Kracht van die Plek in het Medicijnwiel te maken heeft) aan wie je die Kracht eventueel opdraagt en wat je die persoon of groep (en daarmee ook jezelf) toewenst. Sluit af met 'Mitakuye Oyasin'.
Eerst wordt de Buitencirkel gelegd, te beginnen in het Oosten of Noordoosten. Soms als eerste de vier stenen van de Vier Windrichtingen! Vervolgens de Binnencirkel, bestaande uit de stenen met de namen: Moeder Aarde, Vader Zon, Grootmoeder Maan, Aarde (Schildpad), Water (Kikker), Vuur (Donderdvogel) en Lucht (Vlinder). De stenen worden in de genoemde volgorde gelegd en de studenten lopen erbij over de nog niet belegde paden.
Daarna leggen we de Paden te beginnen in het Oosten met de steen Helderheid, dan Wijsheid, dan Inzicht, enzovoort naar het Pad in het Zuiden: Vertrouwen, Groei, Liefde. Als laatste leg ik de steen in het Midden waaraan meerdere namen worden toegekend: Creator, Schepper, Great Spirit of bijvoorbeeld Groot Mysterie.
Als het Medicijnwiel gelegd is, lopen we met zijn allen rond het Wiel om het te laten draaien en om de Krachten weg te sturen en bij de gewenste persoon en groep te laten aankomen. Dit draaien levert vaak bijzondere ervaringen op.
Oh ja, 'Mitakuye Oyasin' is een groet en betekent zoveel als 'Al mijn Relaties'. Met 'Mitakuye Oyasin' wordt de band onderkend die er is tussen alle wezens op aarde.
Warrior Iadied
Penterman, Thea - Warrior (2006). Het Verhaal van de Steen. Utrecht: Uitgeverij Gopher.
Sun Bear & Wabun (1983). Het medicijnwiel - Aarde-Astrologie. Den Haag: Mirananda uitgevers.
Wilson, Roy I. (1995). Indiaanse medicijnwielen - Oude rituelen voor een nieuwe tijd. Den Haag: Mirananda uitgevers.
|
|
|
Tags: Medicijnwiel
|
|
| 26-01-2013 |
| Groene Zijden Sjaal |
In Mijn Voorbereidende Reis van 19 december 2000 word ik geplaagd: mijn groene zijden sjaal kan als cadeau dienen. Waarschijnlijk geschiedt de plagerij door Coyote, mijn Krachtdier van het Zuiden. Het komt er min of meer op neer dat ik geplaagd word door een deel van mezelf.
De groene sjaal heb ik nog steeds, die met die blokken heb ik volgens mij ooit iemand geschonken. Ik houd van het dragen van een sjaal. Hoe ik aan de groene sjaal kom, weet ik niet meer. Op de foto is te zien dat de sjaal handbeschilderd is. Er staat een vrij eenvoudig Medicijnwiel op met de Kleuren van de Vier Windrichtingen: geel voor het Oosten, rood voor het Zuiden, zwart voor het Westen en wit voor het Noorden. Ook staan er twee Krachtdieren op: Adelaar in het Oosten en Buffel of Stier in het Westen. O ja, dit zijn twee Krachtdieren van mij.
Hm, met de Kleuren van de Windrichtingen wordt nog weleens gewisseld, soms wordt zelfs de kleur groen voor het Zuiden gebruikt, en vaak wordt Krachtdier Buffel of Stier in het Noorden afgebeeld.
Op de sjaal staat een spreuk onder het Medicijnwiel: Et liv l harmoni.
Tsjah is het Deens? Is het Zweeds? Moet die losstaande l geen i zijn? Voor mezelf vertaal ik de zinsnede als: 'Een leven in harmonie.' Hm, en ik pak het op als een opdracht... om met mezelf en alle anderen op deze wereld in harmonie (en voor mij dus in openheid) te leven. Geen geringe opdracht.
Hm, hopelijk is het nu te begrijpen waarom ik destijds zo aan de sjaal gehecht was en nu nog ben.
In 'Het Verhaal van de Steen' is het Medicijnwiel al eerder aan de orde gekomen. Daar waar ik vertel over mijn keuzevak 'Krachtdieren en Medicijnwielen' deel ik reeds mee dat ik, bij het samen met studenten leggen van een Medicijnwiel, de Steen gebruik als centrale steen 'Groot Mysterie'.
Het leggen van een Medicijnwiel is een dankbaarheids- en helingsceremonie: degenen die participeren verbinden hun kracht(-en) ten behoeve van de heling van allen en al hun relaties.
Warrior Iadied
Penterman, Thea - Warrior (2006). Het Verhaal van de Steen. Utrecht: Uitgeverij Gopher.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Medicijnwiel
|
|
| 25-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - De Voorbereiding |
Wat heb ik eigenlijk te zoeken in het Hoge Noorden? Ik weet het niet: 'Ga ik zomaar? Onvoorbereid?' Het laatste voelt niet goed aan en daarom besluit ik de andere werelden te raadplegen.
Het is kort dag, maar gelukkig kan het nog. Op de eerstvolgende open meditatieavond in de Nebo, op 19 december 2000, stel ik al drummend de vraag: 'Wat heb ik nodig in Lapland?'
Ik drum en de drum zingt achtspiralen. Dan hoor ik dolfijnen en meteen zie ik dolfijnen. Ik ben verbaasd. Eén dolfijn maakt dolfijngeluiden. Ik ben blij dat ik dolfijnen zie omdat ik die nog nooit gezien heb.Ik zeg: Akkoord ik heb jullie, jullie energie, nodig in het Noorden. Het is goed, ik neem jullie mee. Ik vraag: Wat zeg je precies.
De dolfijn maakt opnieuw dolfijngeluiden, opnieuw met de bek rechtop boven water. Ik versta het niet, maar begrijp dat ik mijn derde gehoor dien te gebruiken in Lapland... dat ik daar goed naar moet luisteren.
Ik (ik-Adelaar) zweef hoog boven de oceaan en zie de dolfijn in een groep van drie zwemmen. Ze zwemmen in warm water en ik volg ze want ik denk dat ze me ergens naar toe brengen.
Dan is, in het drumlokaal, Coyote om me heen. Hij rolt over de grond, slap van het lachen: Ik ben gek... dolfijnen hebben warm water nodig en die wil ik meenemen naar het Noorden.
Ik grijns en zeg: Oké, jou neem ik ook mee naar het Noorden. Ik zal speels en ondeugend zijn.
Dan hoor ik olifantengetetter en ik neem waar hoe een kudde olifanten opgewonden door het oerwoud stormt. Het lijkt Afrika te zijn. Ik besef meteen dat ik de olifantenenergie en de olifantenkracht ook mee moet nemen. Tot twee keer hoor ik het getetter...
Dan hoor ik een hoge doordringende bel. Als in India, denk ik. Dan zie ik apen in India en tegelijkertijd neem ik waar hoe ze boven de olifanten in de hoge bomen spelen. Hun speelsheid en ondeugendheid moet ik dus ook meenemen, besef ik.
Even kom ik met mijn bewustzijn terug in lokaal 215.
Dan zie ik mezelf van boven af. Ik voer rendieren, buiten in de sneeuw. Ik besef dat ik dit in Lapland zal doen.
Dan ben ik in een houten tipi. Er brandt een vuur van grote blokken en dat vuur smeult roodgloeiend. Het is alsof ik vanuit de nok van de tipi naar beneden kijk. Van bovenaf zie ik een man in de tipi rond het vuur lopen, hij draagt donkere, blauwgrijze kledij. Het is alsof hij een jurk aanheeft, over een broek heen.
Ik kan zijn gezicht niet goed zien. Hij is actief met iets bezig, maar dan kijkt hij omhoog. Zijn gezicht komt groot naar mij toe. En nog groter en nog groter. Het herhaalt zich een paar keer. Het lijkt alsof zijn gezicht naar mij uitgezonden wordt. De oude man lacht. Hij heeft zeer gebrekkige tanden. Ik hoor een stem: Als je hem gevonden hebt en hem ziet, ben je in Lapland op de goede plaats aangekomen... dat weet je waarvoor...
De stem herhaalt de informatie een aantal keren.
Ik besef dat ik dan zal weten waarvoor ik naar Lapland diende te reizen.
Dan zit ik opeens als Thea naast de man op een laag, houten bankje. Hij is bezig met huishoudelijke zaken, het voorbereiden van eten of zo. Terwijl ik daar zit, besef ik dat ik cadeau's voor hem dien mee te nemen en vraag me af wat voor cadeau's. Als ik de vraag in mezelf gesteld heb, kom ik mede door een stem die ik hoor tot het volgende besef: een groot pak cafeïne koffie, tabak voor zijn, voor dé, pijp, en mijn groene zijden sjaal. Ik stribbel tegen: die groene sjaal wil ik houden. Waarom dien ik dingen die ik net heb en waar ik gek op ben af te geven?
Dezelfde stem maakt mij duidelijk dat de sjaal met rode, gele en blauwe blokken ook goed is. Iemand (het lijkt Coyote) plaagt me met de opsomming van cadeau's!
De oude man kijkt mij vriendelijk aan, hij praat met mij en legt mij iets uit.
Dan realiseer ik me dat ik mijn drum moet meenemen. Hij dient warm verpakt in het rendierbontje. Gedurende de kerst kan ik daar een tas van maken... maar hij kan ook met het vel in de blauwe tas van papa.
Dan zie ik hoe ik afscheid dien te nemen van de man, als ik hem ontmoet heb. Ik heb papier nodig om te communiceren, want wij, de man en ik, spreken niet dezelfde taal. Ik zie mezelf de zon tekenen en wijzen op het feit dat de zon nu niet te zien is en dan teken ik de zon hoog aan de hemel. Hij vindt het jammer dat ik wegga en moppert wat, maar begrijpt wel dat ik in de zomer terugkom... met de auto en Aad. Hij dreigt met het feit dat hij in de tussentijd dood gaat.
Dan open ik mijn ogen en probeer ik in de gewone wereld op mijn horloge te kijken, maar dat lukt niet want er zit een zwarte waas voor... ik besef dat er iets is end at ik goed moet kijken. Ik sluit mijn ogen opnieuw en kijk en kijk en dan zie ik benden me de voetjes van Roodkapje en links voor me de poten van de Wolf...
Ik besef dat ik daarover wijzer word in het Noorden; dat gaat er gebeuren: ik word wijzer van wolvenkracht. De oude Lap is een Wolf. Ik besef dat het de bedoeling is dat ik gegeten word... en ik besef dat ik een klein sprookjesboek moet meenemen als cadeau. Een sprookjesboek met plaatjes van Roodkapje en de Wolf, zodat hem duidelijk is wat ik weet en dat hij kan zien dat wij hier bekend zijn met gegeten worden door de Wolf.
Roodkapje komt opnieuw in mijn beeld. Ze staat links voor me en kijkt me aan, en dan laat ik mezelf bijten door de / een wolf en dan ben ik ik-Wolf. Ik heb een enorme bek met afgrijselijke tanden en de zever loopt ertussendoor en eraf. Tegenover me staat ook een wolf, maar hij is kleiner en ik-Wolf grom vervaard en dan verschijnt er, tussen ons in, een cirkelvormige doorgang, groen van kleur, een beetje zoals turquoise, maar dan waterig en walmig. Ik besef dat ik in / door die tunnel kan gaan. De doorgang heeft dampige bollige witte randen, een beetje wolkig. Op het moment dat ik erin wil stappen ben ik opeens terug in lokaal 215; de drumtijd is om.
Warrior Iadied
|
|
|
Tags:Het Verhaal van de Steen, Ik-Adelaar, Ik-Wolf
|
|
| 24-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Uitnodiging |
Prettig aan het werk en actief drummend in het experiment doet de Wind, in november en december 2000, opnieuw mijn bloed ruisen. 'Help, dit komt helemaal niet uit; ik kan niet op vakantie gaan; ons huis wordt verbouwd! Ik ga met Aad de nieuw zolder verven.'
Ja, want volgens plan zijn Aad en ik in september 1999 getrouwd. Waarom? Wel, we wilden vieren dat we het samen zo geweldig hadden en het was, ondanks mijn arm in de mitella en mijn uitgebluste hersenen, beslist een grandioos feest. Als vervolg op onze verbintenis lieten we in 2000 mijn huis verbouwen zodat het meer ons huis zou worden. Maar de Wind en het Noorden van Europa hebben lak aan deze feiten en blijven hardnekkig trekken en trekken. Ik weet er niet goed raad mee.
Zo'n anderhalve week voor Kerst, op de laatste dag van de 'International Course', vertel ik Maria, een van de studenten, dat haar vaderland mij mateloos intrigeert: "Ik zou graag meer willen weten over de oude gebruiken van het Lapse volk."
"Ach," antwoordt zij, "dan kom je toch bij ons, mijn moeder is van oorsprong Saami."
Terwijl zij antwoordt, zie ik flitsende lichten rond haar persoon en ik reageer verbaasd: "Maar jij komt toch uit het Zuiden? Uit Jönköping!?"
"Ja," zegt Maria, "daar studeer ik, omdat er in het Noorden geen universiteiten zijn."
Mijn bloed borrelt: "Weet je wel wat je zegt, want ik kom!!!"
Volgens Maria is het geen probleem
Warrior Iadied
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen
|
|
| 23-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - International Course-Docent |
Maar (is er iemand verrast door?) mijn wilskracht wankelt en alles loopt anders. Terwijl ik merk dat ik weer prima kan functioneren als tutor, neem ik, vanuit schuldgevoelens naar mijn collega's toe, die ik door mijn schouderperikelen zo plotseling in de steek heb gelaten, het voortouw in de ontwikkeling van het tweede studiejaar Duaal. Daarnaast begin ik, na op 21 april 2000 ik-Spin geweest te zijn en terwijl ik de drum nog maar amper langere tijd met mijn linkerarm omhoog kan houden (ik laat de drum op mijn linkerknie rusten) met het experiment 'Reizen met de Steen'! Weerstand bieden aan de verlokkingen in het werk en de wereld! Brrr, wat een opgave. Er is zoveel spannends te doen.
Terwijl het experiment zich stap voor stap voltrekt, accepteer ik in het najaar van 2000 naast mijn bestaande taken ook nog een docentschap aan de 'International Course'. In deze Engelstalige cursus op de Nebo participeren studenten van over de hele wereld. Gedurende drie maanden volgen zij het op Nederlandse leest geschoeide onderwijs om te leren hoe de hulpverlening in Nederland in elkaar steekt. Zeg nou zelf, dit is toch allemaal veel te leuk om te doen! 'Rustig aan doen' is een moeilijke les voor dit meisje.
Warrior Iadied
|
|
|
Tags:Het Verhaal van de Steen, International Course
|
|
| 22-01-2013 |
| Glos bij Nuain |
Op het web kom ik meer verrassingen tegen als het gaat om het Ogham-teken Nuain dat ik in 1996 op de Steen schilderde.
Blijkbaar eeuwen geleden en ook nu nog wordt er echt gezocht naar de betekenis van het woord Nin of Nuain. Het zou inderdaad vijftandige vork betekenen en tevens één van de tanden van een vijftandige vork. 'Nin of the weavers beam' wordt dan vertaald als 'vork van de weefboom'.
Deze verklaring van Nuain / Nin is echter gekoppeld aan de vorm van het Ogham-teken. En bij de andere Ogham-tekens is dat nergens het geval. Slotsom: deze uitleg wordt als nogal dubieus bestempeld.
Oh, voor de duidelijkheid het is Peter Schrijver die op bovenstaande wijst in zijn 'Studies in British Celtic Historical Phonology'. Peter blijkt de betekenis van Nin diepgaand te onderzocht te hebben, en heeft daartoe ondermeer glossen ofwel woordverklaringen van Ierse glossators bij 'nem ninach' opgepakt. Hm, glossators zijn personen die in een ver verleden professioneel aantekeningen en commentaren bij nog oudere teksten schreven, zodat deze beter te begrijpen waren.
De glossen die Peter Schrijver opsomt, zijn: aoibhinn; beannach; breac; brecht; nélach; reannach; taitnemach.
In het Engels: beautiful, seemly; having points; speckled; variegated; clouded; starry; bright, resplendent.
In het Nederlands: prachtig, voegzaam; met stippen (of met punten); gespikkeld (of gestippeld); veelkleurig; met wolken; met sterren; helder, luisterrijk.
Tss, deze glossen hebben dus te maken met het woord 'nin'.
Al lezend valt mijn mond open. Als Peter Schrijver refereert naar een tekst van een zekere McManus (1988) blijkt nin opeens drie kennings te hebben!
- Costud síde - establishing of peace - bewerkstelligen / vestigen van vrede.
- Bág ban - boast of women - trots van vrouwen.
- Bág maise - boast of beauty - trots van schoonheid.
Peter vindt de eerste kenning enigszins uit de pas lopen bij de andere twee en suggereert dat er in plaats van síde net zo goed het Oud-Ierse síte of síta, vertaald 'zijde', gelezen kan worden en dan is 'costud síde' te vertalen als 'arrangement van zijde'.
Aldus passen gevonden glossen en kennings beter bij elkaar en dan betekent 'nin' in 'nin of the weavers beam' bij benadering: (veelkleurig, geblokt) geweven stof.
Tja... niet het opstellen van de vork van de weefboom, die enkel in tijden van vrede wordt opgesteld, maar het product van het weefproces. Ik kan er goed mee leven. 'Het Verhaal van de Steen' kan wedijveren met een schitterend veelkleurig geweven doek. Schering en inslag, waarbij anderen grootse draden geweven hebben.
Peter Schrijver wil ik bij deze bedanken voor zijn uitgebreide onderzoek, en wat geweldig dat delen van zijn boek op het web in te zien zijn. En natuurlijk is déze tekst een glos bij Nuain.
Warrior Iadied
http://books.google.nl/books?id=f_RMQkk3OSIC&pg=PA48&lpg=PA48&dq=fork+of+the+weaver's+beam&source=bl&ots=T2eQ_a
20Ht&sig=zThMJgh8qt2R0WxuBlbhc6t0Yys&hl=nl&sa=X&ei=AGXlUOnDCY6Y1AWZwIDoCw&ved=
0CDYQ6AEwAQ#v=onepage&q=fork%20of%20the%20weaver's%20beam&f=false
Schrijver, Peter. (1995) Studies in British Celtic Historical Phonology. Amsterdam -Atlanta: Rodopi BV. Pg. 46 t/m 49.
|
|
|
Tags: Nuain, Peter Schrijver
|
|
|
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Intermezzo |
Terug in Nederland ligt de oproep van de Sint Maartenskliniek op tafel. Binnen een week blijk ik aan de beurt te zijn: "Hoera, nog in de zomervakantie... kan ik daarna gewoon aan het nieuwe schooljaar beginnen."
Vrolijk ga ik het ziekenhuis in en minder vrolijk kom ik eruit. Hoezo? Nou ik denk dat toen ik het ziekenhuis inging mijn organen nog niet echt geweldig op dreef waren na mijn toch enigszins onverantwoordelijke gedrag gedurende mijn Vision Quest. Tijdens 'mijn zoektocht' was ik aardig verzwakt en in de week erna deed ik ook nog voorzichtig aan met eten omdat mijn organen natuurlijk wel op gang moesten komen. Verder was de manier waarop ik me op de operatie had voorbereid absoluut pet! Ik vroeg niet eens wat me na de operatie te wachten zou staan; ik dacht meer zoiets als: 'Veertien dagen helen van de wond en dan weer in de running.'
Het gevolg van dit alles is dat ik me wezenloos schrik als ik in het ziekenhuisbed verneem dat ik, om het genezingsproces te bevorderen, mijn arm enkele weken (zeven of acht) niet mag bewegen. Daar zit ik dan: gedwongen tot rust. Letterlijk en figuurlijk voel ik me hondsberoerd. Tot overmaat van ramp is mijn elfinguide, mijn kleine bliksemschicht van taxushout, die ik als bescherming aan de binnenkant - aan de zijnaad - van mijn slipje had vastgemaakt, ook nog gebroken.
De maanden erna voelt het aan alsof de narcose niet uit mijn lijf te branden is. Ik ben verschrikkelijk duf en wekenlang kan ik geen enkele tekst onthouden. Als ik de krant gelezen heb, kan ik me geen onderwerp herinneren: 'Wat gebeurt er in Godsnaam met mij?'
Soms ben ik bang dement te worden, maar ruim een half jaar later (voorjaar 2000) kan ik gelukkig weer voorzichtig aan het werk. De intentie het rustiger aan te doen, zit stevig in mijn hoofd verankerd. Hahaha!
Warrior Iadied
Ad foto: Mijn gebroken elfinguide.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Elfinguide
|
|
| 21-01-2013 |
| Kundalinikracht in 'Het Kerkje op de Heuvel' |
Kundalini in mijn gewone leven? Echt wel!
19 januari 2013 kom ik in het kader van mijn vriendschap met Lieve Vrouw en haar echtgenoot in 'het Kerkje op de Heuvel' in Heelsum terecht. Na afloop van de serene dienst realiseer ik mij dat daar deze dag een bijzonder sportieve man begraven wordt.
Hm, bij leven heb ik hem niet gekend. Los daarvan, als ik ruim op tijd in de kerk aankom, zit deze al bomvol en mij wordt een plaatsje gewezen in het oude schip.
Ik kom terecht in de tweede bank aan de noordkant, aan het middenpad dat van west naar oost gaat. Nauwelijks zit ik of ik voel dat de Kundalinikracht in mijn bekkenbodem als een Grote Acht 'ontbrandt'. De Kracht richt zich door mijn ruggengraat omhoog. Blijkbaar een uitmuntende plek om Verbinding met de Bovenwereld, met het Goddelijke, te maken; het gaat vanzelf.
Tijdens de dienst wordt CD-muziek gedraaid. 'You raise me Up' van Josh Groban. Het past niet helemaal bij mijn Ervaring want dit 'raise me Up' wordt vertaald met 'tilt me op' maar toch... de muziek ondersteunt bij mij opnieuw het stijgen van de Kundalinikracht. Prachtig.
Tja, de negentiende heb ik mijn fototoestel niet bij me, dus binnenkort ga ik deze kerk, prachtig om te zien in de sneeuw, opnieuw bezoeken. Hm, na de begrafenis, na het condoleren, krijg ik onder aan de heuvel in zaal Rehoboth een gratis kaart van het kerkje aangeboden... deze kan ik natuurlijk inscannen...
Aan de noordkant naast 'het Kerkje op de Heuvel' loopt van west naar oost (of van oost naar west) een Krachtige Leylijn: parallel aan het oude schip, de Kerkweg. Het zou me niet verwonderen als die Lijn in verbinding staat met de kerk Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming in Renkum. Ben benieuwd.
Warrior Iadied
Ad ingescande foto: op deze ansichtkaart Het Kerkje op de Heuvel in Heelsum. De foto van deze Nederlands Hervormde Kerk, waarvan de geschiedenis teruggaat tot 1517, is gemaakt door C.Th. van der Schouw (Oosterbeek: Emdeha bv).
De loop van de Krachtige Leylijn staat er niet op; deze loopt evenwijdig met het oude schip van de kerk, net rechts naast de gele struik helemaal linksonder op de kaart.
|
|
|
Tags: Heelsum, Kerkje op de Heuvel, Kundalini
|
|
|
| Toezegging |
Tijdens de Vision Quest in 1999 maak ik fijne gebeurtenissen mee en doe ik Schitterende Ervaringen op. Deze Ervaringen ondersteunen me eigenlijk ook om 'Het Verhaal van de Steen' te schrijven. In 'Het Verhaal van de Steen' heb ik deze Ervaringen geschrapt omdat ik het meer het verhaal 'van de Steen' wilde laten zijn.
Ook nu ga ik deze Ervaringen niet vermelden, maar Ze zijn er wel en ik beloof dat als 'Het Verhaal van de Steen' volledig weergegeven is dat ik daarna over Mijn Ervaringen tijdens mijn Vision Quest zal vertellen.
Warrior Iadied
|
|
|
Tags: Vision Quest
|
|
|
| Op de Klarälven |
Bijgaande foto heeft, denk ik, weinig met spiritualiteit te maken. Maar, omdat ik in het boek 'Het Verhaal van de Steen' over de houtvlotvakantie op de rivier de Klarälven in Zweden vertel, bij deze een foto van 20 juni 1999 van mezelf terwijl ik in 'ons tentje op het vlot' in een souvenirboek lees over een moedige, kleine trol die bemerkt dat hij door licht niet versteend raakt...
Warrior Iadied
Bringsværd, Åge (zonder jaartal). The Little Troll. Oslo: Scandinavian Film Group as.
Penterman, Thea - Warrior (2006). Het Verhaal van de Steen. Utrecht: Uitgeverij Gopher.
|
|
|
Tags: Houtvlotvakantie, Klarälven
|
|
| 20-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Vision Quest |
Weer thuis in Nijmegen meld ik me via de huisarts in de Sint Maartenskliniek aan. De zinvolheid van de operatie staat niet ter discussie, gezien de wachtlijst kan ik echter pas in het najaar een oproep voor de operatie verwachten.
"Uitstekend!"
Denk nou niet dat ik gezellig thuis op de bank op de ingreep ga zitten wachten. Nee, ik duw het gegeven in een verre hoek van mijn bewustzijn en na een paar maanden werken gaan we, omdat het Noorden ons nu allebei trekt, in de zomervakantie op verkenning in Zweden. Zoekend naar het primitieve varen we in Midden-Zweden op een zelfgebouwd houtvlot de Klarälven af en na dit avontuur trekken we naar het Zuiden, naar Svenljunga, om daar onder begeleiding van Frans Scheerder en Annika Zilliacus op Vision Quest te gaan.
Frans Scheerder, die samen met Roelien de Lange de 'School voor Sjamanisme' oprichtte, kwam in ons leven toen een van de studenten van de cursus 'Reizen met de Drum' ons uitnodigde om in Amsterdam presentaties en het examenfeest van enkele studenten van de School bij te wonen.
Op dat feest ontdekken we dat Frans ook aan geïnteresseerden de mogelijkheid biedt om onder zijn begeleiding in de ruige bossen op het vasteland of op de onherbergzame, onbewoonde eilanden voor de kust van Zweden een Vision Quest te houden.
Roger's verhalen over zijn Vision Quest maakten mij reeds heel nieuwsgierig en in het voorjaar van 1999 had ik het idee dat ik er klaar voor was om mee te maken wat dit Indiaanse ritueel mij kon opleveren. Vandaar op naar Svenljunga!
Nou, de belevenissen en ervaringen tijdens een Vision Quest kunnen intens zijn. Ik zal er niet teveel over uitweiden, maar in trance schreef ik zelfs over engelen en duivels. Wat ik bovendien presteerde, was vier dagen niet eten (dat was de bedoeling) en slechts een paar slokjes water per dag drinken, al met al nog geen liter. Dit laatste was niet helemaal de bedoeling, maar ik pakte het, in navolging van de verhalen van Roger, veel te Spartaans aan.
Warrior Iadied
Ad ingescande foto: 22 juni 1999 Gunnars Grova. Hier werd het beginritueel van de Vision Quest uitgevoerd.
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen, Vision Quest
|
|
| 19-01-2013 |
| HET VERHAAL VAN DE STEEN - Passende Actie |
Maar dit intermezzo terzijde, terug naar de voorjaarsvakantie van 1999. De ervaringen in Rovaniemi stelden me dus enigszins teleur. Op de een of andere manier was het niet de juiste plek. Aad genoot volop: hij skiede dat het een lieve lust was. En nou wil ik niet zielig doen, maar leren skiën zat er voor mij daar niet in. Waarom niet? Wel, mijn linkerschoudergewricht schoot al jaren, telkens als het gewricht gedraaid belast werd, gemeen uit de kom. Het gevolg hiervan was dat ik in het dagelijks bestaan mijn linkerarm continu krampachtig tegen mijn lichaam aanhield.
Wat er gebeurd was? Wel... (zucht) in het begin van de jaren negentig, toen ik nog niet voldoende in staat was even stil te staan en mijn gevoelens te inventariseren om tot juiste handelingen over te gaan, liep ik woedend door een geroemde en soms verguisde Nederlandse supermarkt en toen gleed ik uit over een groot koolblad met een rottende rand. Vallend op kratten bier, die daardoor gingen schuiven, scheurde de gewrichtsband die de linkerbovenarm in de kom houdt. Tja, en in de jaren daarop vond ik, als alleenstaande moeder en mede omdat ik bang was voor een operatie, niet de tijd om passende actie voor mijn lijf te ondernemen.
Het skidebacle levert wel een positief resultaat op: ik besluit dat het tijd wordt mijn schouder te laten repareren: "Ik heb genoeg op de babyhelling gelegen!"
Warrior Iadied
|
|
|
Tags: Het Verhaal van de Steen
|
|
|
|
| Gastenboek |
Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
|
| E-mail mij |
Druk oponderstaande knop om mij te e-mailen.
|
|
|
|
