Spaanse likeurtjes voor na de maaltijd

Veel restaurants bieden u na het nuttigen van een uitgebreide lunch of diner een likeurtje van het huis aan. Deze likeurtjes zijn er in veel soorten en smaken en niet alle namen zijn bij ons noorderlingen bekend. Vandaag stel ik er een aantal aan u voor.
 
De functie van een likeurtje na de maal­tijd is meerledig. De restauranthouder drukt er zijn waardering voor uw bezoek mee uit en u krijgt de kans uw aangenaam verblijf nog eventjes te verlengen. Maar vele van deze chupito’s zijn heel goed voor de spijsvertering en het lekkere ‘afzakkertje’ heeft dus ook praktisch nut.
 
Twintig jaar geleden was het drankje van het huis aan de Costa Blanca vrijwel altijd een appellikeurtje, een mistela of een kruidenborreltje. Te­genwoordig is de variatie veel groter. Restaurants zonder veel fantasie haken in op de populariteit van de Italiaanse limoncello maar er zijn ook restaurants waar je kunt kiezen uit diverse huisgemaakte drankjes of streekspecialiteiten.Het drankje dat na de limoncello tegenwoordig het vaakst op tafel komt, is de orujo. Deze doorzichtige borrel wordt vervaardigd van wat er over is van de druiven na de wijnbereiding. Orujo betekent dan ook letterlijk droesem en het is juist dit bezinksel dat het kenmerk vormt voor de originele orujo, die vaak wordt verward met brandewijn. Orujo is oorspronkelijk afkomstig uit Cantabrië en Galicië maar heeft zich in de laatste decennia verspreid over heel Spanje. De druivenresten worden gedestilleerd en er ontstaat een drank met een alcoholpercentage van 40 tot 60 procent. Hetzelfde drankje wordt ook in Italië veel gefabriceerd, daar heet het grappa.Een variatie op de orujo is de orujo de hierbas. Aan de resten van de druiven worden in de natuur groeiende kruiden toegevoegd en het geheel krijgt na bereiding een lichtgroene of gele kleur. Tijm, rozemarijn, anijs, munt en salvia zijn de meest gebruikte kruiden voor dit drankje hoewel de samenstelling overal weer anders is.

De kruidenversie van de orujo is bijzonder digestief en verkwikkend. In vroeger tijden werd dit drankje veel genuttigd door mensen die het land bewerkten. Zij stonden voor dag en dauw op, nuttigden hun ontbijt en sloten dat af met een kleine kruidenborrel om verkwikt aan de slag te kunnen gaan.
 
Een ander dessertdrankje dat van druiven wordt gemaakt, is de vooral in het noorden van de provincie Alicante zeer populaire mistela. Mistela wordt gemaakt door aan druivensap zoveel alcohol toe te voegen dat het sap niet gaat fermenteren. Dat wordt bereikt bij een percentage van 15 of hoger. Aan de originele mistela wordt geen enkel ander ingrediënt toegevoegd maar in de loop der jaren zijn er talloze variaties op ontstaan, sommige alleen met honing of zoetstoffen, andere met koffiebonen, si­naasappelschillen of kruidnagel.
 
Een likeur die afkomstig is uit de provincie Alicante en vooral in restaurants in Elche veel als drankje wordt aangeboden, is de cantueso. Cantueso wordt van de gelijknamige plant gemaakt, een familielid van de tijm (thymus moroderi). Deze plant wordt gedestilleerd en er wordt suiker toegevoegd. Het resultaat is een lichtbruin drankje met een alcoholpercentage van 25 tot 30 dat behalve lekker ook goed is voor de spijsvertering.
 
In Monforte del Cid - in de binnenlanden van de provincie Alicante - is men trots op de anijslikeur die hier vandaan komt en die een kwaliteitserkenning (denominación de origen) heeft. Dit drankje, anís paloma, wordt gemaakt door wilde anijs en/of steranijs te distilleren in neutraal smakende alcohol van 40 tot 55 procent. Het resultaat is een doorzichtige, zoete drank met een aangename anijssmaak.Een specialiteit van de stad Alcoy is koffielikeur, café de Alcoy genaamd. Dit drankje wordt aangeprezen als aperitief maar in de praktijk wordt ze ook vaak bij de koffie na de maaltijd geserveerd. De koffielikeur wordt gemaakt door gemalen koffie te laten weken in smaakloze alcohol met een percentage van 15 tot 25 procent. Het resultaat is een donkerbruine, niet al te sterke drank.Afkomstig uit Baskenland maar al decennialang populair in heel Spanje is de pacharan, een likeur van sleedoornbessen en anijs. De bessen worden geweekt in brandewijn met anijssmaak en het resultaat is een zoete likeur met een alcoholpercentage van tussen de 25 en 30. Volgens de overlevering wordt pacharan vooral in de regio Navarra al sinds de Middeleeuwen gedronken maar zijn er in vrijwel heel Spanje recepten bekend van dranken die met behulp van de bes van de sleedoorn worden gebrouwen.
 
Behalve de sleebes worden ook veel andere vruchten- en notensoorten gebruikt voor het brouwen van likeurtjes. De bekendste is waarschijnlijk de appel maar ook sinaasappels, citroenen, perziken, kiwi’s, bananen, amandelen, hazelnoten, bramen, allerlei soorten bessen en zelfs de vruchten van de aardbeiboom worden gebruikt om alcoholische drankjes van te brouwen. In de meeste gevallen gebeurt dit door het fruit een maand in een liter brandewijn of alcohol te laten staan en vervolgens suiker toe te voegen. In sommige restaurants maakt men de aangeboden likeurtjes zelf of heeft men een kennis of familielid dat deze drankjes maakt. Zo hoeft de gift aan de klant niet zo duur uit te vallen en kan men ook nog af en toe van smaak of recept veranderen. Het hoeft u dan ook niet te verbazen als de flessen die na de maaltijd op tafel verschijnen vaak geen etiket hebben zodat u maar moet afwachten hoe sterk het vocht is dat u naar binnen gooit en waar het van gemaakt is. Maar minder lekker is het er zeker niet om!
 
Door: Bea Lutje Schipholt