Kinderfeest bij uitstek: Driekoningen

De wijzen hebben ook steeds mooiere keren aan en uiteindelijk worden ze vaak koningen genoemd.
 
Over de herkomst van de wijzen is niet veel bekend. Omdat in de Bijbel alleen ‘uit het Oosten’ staat, denken historici dat ze uit Babylonië of Perzië kwamen.
 
In Spanje werd in de zeventiende eeuw een manuscript geschreven dat de Auto de los Reyes heette. Het is een geschrift over het verhaal van de drie wijzen, geba­seerd op het evangelie van Matteüs. Verteld wordt hoe drie wijze mannen ieder afzonderlijk in een ver land een grote ster zagen. Zij volgden deze ster en ontmoetten elkaar. Samen reisden ze verder, op zoek naar de koning die zojuist geboren zou zijn, om hem cadeaus te geven. Aangekomen in Jeruzalem, zien ze de ster niet meer. Ze gaan naar de Romeinse heerser Herodes en vragen hem waar ze de pasgeboren koning kunnen vinden. Herodes weet het niet maar hij vraagt de wijzen wel of ze hem, als ze het kindje vinden, willen informeren zodat hij de nieuwe koning ook kan komen vereren. Herodes heeft van zijn eigen raadgevers gehoord dat er een Messias zou komen en hij is dus op zijn hoede. Het zeventiende-eeuwse geschrift, dat bewaard wordt in de Biblio­teca Nacional in Madrid, stopt hier.
 
Het verhaal van de drie koningen was al­tijd al geliefd in het katholieke Spanje maar het kreeg nieuw leven ingeblazen toen de Spaanse theoloog Gaspar Fernández de Ávila in de achttiende eeuw de Auto de los Reyes ge­bruikte als bron voor een gedicht van twaalf strofen. Het gedicht ging over de kindertijd van Jezus Christus en het werd heel populair in Spanje. Het is dit gedicht dat de aanleiding was tot de opvoe­ring van het Driekoningenverhaal in het dorpje Cañada in het binnenland van Alicante. Al sinds 1764 doet de hele be­volking van het dorp mee aan de opvoe­ring van het kerstverhaal: de geboorte van het kind in de stal en de komst van de wijzen. Sinds 1964, bij het 200-jarig be­staan van de opvoering, speelt men ook andere delen van het Bijbelverhaal, de vlucht van Jozef, María en Jezus naar Egypte en de kindermoord van Herodes.
 
Maar ook in veel andere plaatsen wordt het verhaal van de ontmoeting tussen de wijzen en het kindje Jezus opgevoerd. Vaak wordt er op 5 januari een levende kerststal op­gesteld op het plein voor het stadhuis en als de drie wijzen aankomen, eren zij de pasgeborene en overhandigen zij hun ge­schenken.
 
Het is erg leuk om een Driekoningenoptocht bij te wonen, vooral omdat deze in sommige gemeenten werkelijk spectaculair is. Zo is daar de aller oudste Driekoningenoptocht van Spanje, die plaatsvindt in Alcoy, of de enorm grote optochten van Elche en Ali­cante, die gepaard gaan met praalwagens. In sommige plaatsen komen de drie wijzen met de boot aan, hetgeen de associatie met Sinterklaas nog vergroot, in andere plaatsen arriveren ze met de trein of op een kameel. Ook heel bijzonder en sfeervol is de traditie in Elda, waar de bevolking met toortsen de achter Elda gelegen berg Bolón oploopt en zo de drie koningen, die in de schemering de berg afdalen naar het centrum, bijlicht.Maar het mooiste van alles is waarschijnlijk wel het observeren van de gezichten van de kleinste kinderen. Zij staan vol ontzag te kijken als de drie koningen op hun paarden of kamelen voorbij komen en ze verheugen zich zichtbaar op de snoep- en pakjesregen die komen gaat.
 
In de gezinnen vindt deze pakjesregen meestal op 6 januari plaats. Dat is immers een feestdag en dus verzamelt de hele fami­lie zich om eerst samen te eten en daarna, onder het genot van een roscón de reyes (banketstaaf met daarin verrassingen meegebakken), de berg met pakjes uit te pakken. En dit jaar hebben de kinderen extra lang de tijd om met hun nieuwe aanwinsten te spelen: meteen na Driekoningen volgt namelijk een weekend.
 
Door: Bea Lutje Schipholt
 
.

En tegenwoordig viert ook een deel van Latijns Amerika de jaarwisseling op deze manier.
 
Sinds de promotiecampagne van 1909 staan de twaalf druiven be­kend als de ‘uvas de la suerte’, de geluksdrui­ven. Het zou geluk brengen als u erin slaagt om tijdens de twaalf slagen van de klok twaalf druiven naar binnen te werken. Elke slag staat daarbij voor een maand dus als u een druif overslaat betekent dat ongeluk voor die bewuste maand. Het is daarom van groot belang dat de slagen van de klok niet te snel gaan. Enkele jaren geleden ont­stond er landelijk enorme op­hef omdat de klok op de Puerta del Sol na een grondige restauratie in een veel te hoog tempo haar slagen afwerkte en een heel land zich in de te snel gegeten druiven verslikte. Want het is nog altijd de klok op de Puerta del Sol, het plein waar het allemaal begon in de negentiende eeuw, die de dienst uitmaakt. Op dat plein verzamelen zich op Oudejaarsavond vele duizenden mensen en vanaf die plek wordt de oudejaarsuitzending van de publieke Spaanse omroep uitgezonden.
 
Het gebruik, dat nu dus al ruim een eeuw bestaat en dat niets aan populariteit heeft ingeboet, zorgt ervoor dat een hele streek in de provincie Alicante, het al eerder ge­noemde Vinalopó-gebied, goed verdient aan de tafeldruif. Er is namelijk een groot verschil tussen de druif die gebruikt wordt om wijn van te maken en de druif die als vrucht genuttigd wordt.
 
Druiven die bedoeld zijn voor consumptie moeten heel andere eigenschappen heb­ben dan druiven die bedoeld zijn voor wijn. Bij druiven voor de consumptie wordt gelet op een lage zuurgraad, weinig suiker en vooral een groot en rond formaat. Ook moeten ze stevig zijn en tegen een stootje kunnen in het transport. Voor druiven die gebruikt worden om rozijnen van te ma­ken, is het belangrijk dat ze wei­nig of geen pitten hebben en juist wel veel suiker. De druiven die voor wijn ge­bruikt worden, hebben een relatief hoge zuurgraad en een gemiddeld aantal sui­kers.Een andere factor is dat druiven eigenlijk in september al geoogst kunnen worden en het dus de kunst is om ervoor te zorgen dat ze in december nog steeds vers en smakelijk zijn. Om dat te bereiken heeft men in het Vinalopó­gebied een originele methode bedacht. In de zomer, als de druiventrossen zich beginnen te vormen, wordt er een zak van een speciale papiersoort over de tros ge­hangen. Binnen in die zak groeit de tros verder. De zak be­schermt de druiven te­gen insecten en extreme weersomstan­digheden en bovendien vertraagt ze de rijping. Daardoor zijn de vruchten in december op hun hoogte­punt en zijn ze ook extra gaaf en smakelijk. De zak zorgt er bovendien voor dat de schil van de druif minder hard is en ze dus gemakkelijker doorgeslikt kan worden. De ‘Uva de mesa Vinalopó’ heeft zich in de afgelopen eeuw ontpopt tot één van de bekendste druivensoorten van Spanje en ze wordt ook veel naar het buitenland geëxporteerd. Samen met de granaatappel is het eigenlijk de laatste jaren in de provincie Alicante de enige vrucht die nog echt rendabel is om te verbouwen.
 
Want afgezien van de laatste week van het jaar, als er een run plaatsvindt op witte tafeldruiven, verkoopt de druif uit het Vi­na­lopó-gebied in de hele periode tussen september en januari goed. De mens weet namelijk al eeuwen dat het eten van drui­ven gezond is: de vrucht bevat een groot aantal anti-oxidanten en is bij uitstek ge­schikt voor ontgiftingsdiëten van het li­chaam. Bovendien werkt ze gunstig bij reumatische aandoeningen en om de bloedsomloop te bevorderen.
 
Als u er dus aanstaande zaterdagavond toe besluit om net als de Spanjaarden met twaalf druiven het nieuwe jaar in te luiden, brengt dat niet alleen mogelijk geluk maar is dat ook nog eens gezond!Ik wens u allen een gelukkig nieuw jaar!
 
Door: Bea Lutje Schipholt
 
.

Turrón, chocola en andere kerstlekkernijen