|
Het huwelijksfeest van Theeuwes en Betje
Panorama van Veere. Hier woonden Theeuwes en Betje de eerste jaren van hun huwelijk.
Een tijd geleden stond een artikel in de krant over huwelijksfoto's, naar aanleiding van een expositie bij Galerie T, aan de Turfkaai in Middelburg, onder het motto; "Van stijf staatsieportret tot vrolijke trouwreportage." En, wat schets onze verbazing? Pront en fier staat een huwelijksfoto van Theeuwes en Betje in de krant. De fotograaf heeft een mooi arrangement samengesteld; een wit empire bloementafeltje, op het blad staat een kristallen tuilvaasje met een boeketje bloemen. Het vaasje staat ietwat oneerbieding op de huwelijksbijbel, naar we mogen aannemen. De achtergrond laat een op doek geschilderd idyllisch landschap zien.
Daar staan ze dan, jong, fris en vol verwachting, de wereld ligt voor hen open in 1913. Nog ongewis wat de toekomst enkele jaren later zal bieden,. Van een Eerste Wereldoorlog was nog geen sprake, van de crisisjaren daarna konden ze nog lang niets vermoeden.
Theeuwes poseert; Hij is een knappe jonge man van 25 jaar, met een volle snor, kort geknipt bebophaar blijkt in de mode te zijn. Vriendelijke ogen kijken je aan, er staat een oprechte uitdrukking op zijn gezicht. Voor de belangrijke dag is hij goed gekleed in een stijlvol kostuum met een stijf collarboordje aan zijn overhemd. Een mooie stropdas staat bollend tussen de revers. Zijn hand rust zorgzaam op de schouder van zijn jonge vrouw. Fotograaf Henning zal hem diplomatiek gewezen hebben op deze houding.
En daar zit Betje in al haar volle pracht in de Middelburgse streekdracht. Het past haar perfect. Strak in de taille, ruime rokken in de volle lengte, opgetuigd met al haar gouden sieraden. een volslank krachtig postuur, een fijn gevormd gezicht met heldere pientere ogen. Ze poseert als een mooie pronte Zeeuwse vrouw die duidelijk aanwezig is. Kortgeleden is ze 24 jaar geworden. Samen zijn ze een schitterend paar op de belangrijkste dag van hun leven.
Het bruidspaar op 12 november 1913
Hoe het bruiloftsfeest is verlopen weten we niet, maar naar goed burgerlijk gebruik zal het er aan niets ontbroken hebben. Daar valt wel een voorstelling van te maken. Opoe zal centjes opzij hebben gelegd in de voorzienigheid dat zo'n feest in de papieren loopt. Voor opa was dat van minder belang, hij hield zich niet met geldzaken bezig. Dat liet hij aan zijn vrouw over. Betje zal hem er wel op gewezen hebben ook een bijdrage te leveren aan de spaarpot, daar was hij dan weer wel volgzaam in.
Voor het feest zal het een aan- en afrijden van koetsjes zijn geweest, daar in Veere. Want in dat oude havenplaatsje werd het feest gegeven, nadat het huwelijk in Middelburg was ingezegend. Zo toevallig was het niet dat het feest in Veere werd gehouden, want ze gingen hun intrek innemen in Zanddijk. Een klein gehucht aan de invalsweg naar Veere. Van Jacob de Bruijn, een schoolkameraad die een paar huisjes had geërfd na de dood van zijn ouders, kon Theeuwes een huisje huren. Ze waren er wat blij mee.
Een huifkar bij de oude Botermarkt in Middelburg
Op het feest waren natuurlijk de families van beide kanten aanwezig. Van de Klercq-en kant; broer Cornelis, Rinus, Johan, Ko en Joost met aanhang. Van de familie Joosse ontbraken; Evert, Louw, Willemien, Jans en Leintje vanzelfsprekend niet. Ook met vrouw of echtgenoot in gevolg van hun kinderen. Pa Cornelis met moeder Pietje Bruins en Joost Joosse met zijn vrouw Pietje Tange zullen als ouders het bruidspaar iets extra hebben toegestoken.
Vooraf waren de uitnodigingen verstuurd. Dat bleek altijd een nerveuze toestand te zijn. Niemand mocht vergeten worden, ook geen vrienden of goede bekenden of anderen die een belangrijke rol in hun leven speelde. Wee je gebeente, als Betje dat niet op orde had. Een hoog oplopende ruzie zou daar het gevolg van kunnen zijn, dat ongetwijfeld nog jarenlang kon nasudderen. Een "utnoôdigieng" moest wel officieel ontvangen zijn, anders werd je niet "verwacht." En als je niet "verwacht" werd dan verscheen je ook niet op het feest. De dunne lijn van fatsoen, kon snel een open zenuw raken.
Het zaaltje zal versierd zijn geweest met kleurige papieren slingers en lampionnen. Een groot bord met de tekst "Leve het Bruidspaar" hing prominent boven de versierde stoelen van het kersverse bruidspaar. Verder was er genoeg te eten en te drinken, daar mocht het nooit aan ontbreken. beter teveel ingekocht, dan te weinig brood, bolussen, krentebollen, cadetten en gebak op tafel, wat wel door de beste bakker geleverd moest worden. De familie zou er nog lang over napraten, als er gebrek zou zijn. Of wanneer de verkeerde bakker of slager geleverd had. Maar daar hoefde niemand bang voor te zijn. De vader van Theeuwes was één van de beste bakkers in Middelburg, bovendien winkelier in zoet- en snoepgoed, waardoor de kinderen ook aan hun trekken kwamen.
Met sterke drank moest je wel voorzichtig zijn. Er waren familieleden bij die hem zo gezegd wel lusten. Daarom werd die voorraad beperkt gehouden tot zoete rode wijn, een advocaatje en boerenjongens op sap voor de dames. Voor de kinderen stond een flinke pot vruchtenbowl en ranja klaar. De mannen moesten het doen met één fles jonge klare. Te lollig moest het nu ook weer niet worden, het zou niet "passen" wanneer de polonaise omsloeg in een dronkenmansdans. Van dansen was so-wie-so al weinig sprake in serieuze Gereformeerde kringen. Broer Louw, van Betje, zou meteen ingrijpen. Als voorzanger in de kerk had hij een funktie hoog te houden, waarbij hij uit zelf opgelegd verantwoordelijksbesef de "nette" moraal wilde behouden.
Na de polonaise, wanneer de stemming op het hoogst was, zullen er "stukjes" opgevoerd zijn. Samenzang zal hebben geklonken met zelfbedachte jolige teksten over de karaktertrekken van het jonge bruidspaar. Betje moest daarbij een beetje ontzien worden, ze was snel geraakt op een minder prettige eigenschap. Tantes duwden hun zenuwachtig kind naar voren voor het declameren van een ingestudeerd gedichtje. Met een aarzelende buiging, dankbaar voor het applaus, en met een rode kleur op de wangetjes van de opwinding, schoten ze schielijk terug naar hun veilig plekje bij mama.
Zanddijk in oude tijden
Tegen het eind van het feest zal broeder Louw een uitgebreid dankgebed hebben uitgesproken, waarbij hij de nodige goedertierenheid des Heeren afsmeekte. En dat vele zegeningen zouden moge nederdalen over het jonge bruidspaar, gepaard gaande met de vreugdevolle ontvangst van een grote kinderschare. Dat ook een goede gezondheid hun deel moge zijn en het jonge paar ontzien zou worden van al het "Kweade in de Weareld." Na het verlossende "Amen," zal het feest voor twaalf uur zijn geëindigd. De gasten moesten voldaan en tijdig huiswaarts keren. De volgende dag riep de plicht weer. Bij Leintje moesten de koeien gemolken worden, Pa Cornelis kon zijn winkel geen dag langer sluiten en Rinus moest zijn melkwijk weer bedienen met zijn hondenkar.
Zo stel ik me voor hoe dat feest is verlopen.
© Albert Prins
Servicepoint;
Wilt u meer te zien over Veere en Zanddijk, kijk dan op http://www.stichtingveere.nl
Wilt kennismaken met Galerie T in Middelburg? kijk dan op http://www.galerie-t.nl/
Videoclip; Beautifull Veere, Mooi Veere; (3.44 min) http://youtu.be/dFwi0XapljQ
Opmerking over polonaise;
De polonez was aanvankelijk een langzame Poolse dans in 3/4 maat, die in het Frans werd vertaald als polonaise. Het gebruik van de dans is later veranderd is een dans waarbij men in een lange sliert achter elkaar aan host, met de armen op de schouders van de voorganger. Een polonaise kan ook een Pools, <later Frans>, modekledingstuk betekenen. Voor vrouwen was dit een strak lijfje met een lange schoot. Voor mannen een korte nauwsluitende overjas. De uitdrukking "aan mijn lijf geen polonaise" komt van het dragen van dit strak nauwsluitende kledingstuk. Het heeft dus niets van doen met de dans.
|
Ik ben Albert Prins
