Le Cercle Klercq

Een tragisch ongeval

Het gezin van Louw Joosse en Leuntje Lampers heeft de bittere smaak van tragiek lijdzaam als de wil van God ervaren. Althans Ome Louw, de oudste broer van opoe Betje Klercq-Joosse, stond bekend als het meest overtuigend en diepgelovig lid van de familie. Niet alleen nam hij zijn positie als oudste broer hoogst serieus, iedere broer en zus diende zijn adviezen volgzaam aan te nemen, met zijn aanstelling tot voorzanger in de Gereformeerde kerk stelde hij niemand teleur, niet in het minst zichzelf. Met roodkoperen stem leidde hij de eerste zinnen van een psalm in. De schriftlezing droeg hij voor met luide gedragen stem, de boodschap drong dwingend door tot de achterste banken in de kerk. Geloof in God dien je ernstig te nemen was zijn devies.

Maar toen op 27 september 1932 tegen de middag het noodlottig bericht aan de deur werd gemeld, dat zijn zoon Pieter verongelukt was tijdens zijn werk aan het Abdij, riep Louw in grote vertwijfeling God aan. In alle spoed toog hij met vrouw per fiets naar het Gasthuis. De omstandigheid waarin hij zijn geliefde zoon aantrof was erbarmelijk. Bijna onherkenbaar in verband gezwachteld lag Pieter kreunend van pijn te huilen, om telkens weer weg te vallen in zwijm. Louw en Leu knielden biddend neer in de stellig hoop dat God hun kind zou redden. Het mocht niet baten, de verwondingen waren zo ernstig dat de arme Pieter diezelfde avond overleed.

Nog maar kort van school werkte Pieter als jongste loodgietersknecht bij Laroes op de Balans. Dapper was hij, toch geplaagd door lichte hoogtevrees, de stellage opgeklommen bij de Burgpoort van het Abdij. De dakkapellen en leien moesten gerepareerd worden. Het lood voor de afwatering was versleten. Zijn leermeester Adrie de Wijze zou hem nieuwe dingen in praktijk bijbrengen, dat vond Pieter wel interessant. Bovendien, een klus aan het Abdij dat was wel bijzonder. Als je daar voor gevraagd werd was dat goed voor je reputatie.

In een fractie van een ogenblik, Pieter moet er zelf niet op bedacht zijn geweest, gleed hij uit op het gladde leien dak. Zijn hand greep houvast mis. Het noodlot sloeg toe. Zijn leermeester was buiten bereik, hij kon zijn reddende hand niet uitsteken. Met een doffe klap viel Pieter op de ongenadige basalt kaseien voor de Burgpoort aan de Korte Burg. Pieter werd door toegesnelde buren op een paar planken gelegd en in allerijl overgebracht naar de werkplaats van Laroes, niet ver van de plaats van ongeval. De dokter van de Korte Burg kon niets anders konstateren dan dat de toestand van Pieter zeer ernstig was.

Ruim twee maand later volgde opnieuw een tragisch ongeval, dat de stad in beroering bracht. Op 1 december 1932 werkte Adrie de Wijze aan het dak van de Oostkerk. Zijn kameraad A. Zigtman werkte binnen aan de koepel, hij hoorde een rauwe gil, rende naar buiten en vond Adrie met verbrijzeld hoofd op de granieten traptreden bij de ingang van de kerk. Al het leven was uit de man geweken. Het krantenbericht meldt dat de 25-jarige loodgieter op een hoogte van 25 meter moet zijn uitgegleden van het gladde leien koepeldak, Dat in dit jaargetijde verradelijk kan zijn, vanwege vorst en regen. Adrie is een gehuwd vader van een zeer jong kindje. Nu is ook Adrie de Wijze slachtoffer geworden van het gevaarlijke beroep, evenals zijn jongere knecht enkele weken geleden. (zie bijlagen)

Geschiedenis van het Abdij.

De orde van Norbertijnen, ofwel Premonstatenzers danwel Witheren geheten, was afkomstig van de Sint Michaelsabdij in Antwerpen, zij vestigden zich in 1127 in Middelburg. Aanvankelijk in een kanunikkenwoning met kapel, gelegen binnen de veilige omwalling van de voormalige Karolingische burcht. Vanaf 1150 ontstaat een klooster in de Schelde-gothiek, dat in de 14de eeuw het centrale deel van het abdij gaat vormen, om rond 1550 uitgebouwd te worden tot de huidige omvang. Waar ook de bijna 90 meter hoge Abdijtoren, "De Lange Jan," deel van uitmaakt. Dominant markeert deze toren de skyline van Middelburg.

In 1561 wordt de Abt Nicolaas de Castro, die eigenlijk gewoon Klaas van der Burch heette, tot bisschop gewijd van Middelburg. Deze bisschop stond onder direkt gezag van de paus in Rome. Hij was de eerste en tegelijk de laatste bisschop, want na het tweejarig beleg van Middelburg (1572-1574) kwam de stad in handen van Willem van Oranje, door de onafhankelijkheidsstrijd met de Spanjaarden. Tegen de belofte in van Willem van Oranje moesten de Norbertijnen het Abdij terstond verlaten, zogezegd alles achterlatend met niets anders dan hun habijt.


Muntpoort naar Pandhof en Lange Jan	Toolse Poort met Abtwoning

Alle gebouwen vervielen aan het Bestuur van het Gewest Zeeland. De Abdij werd het bestuurscentrum voor de Staten van Zeeland, Zetel van de Admiraliteit, de Munt van Zeeland en Gerechtshoven. Vergaderzalen en kantoren voor ambtenaren werden ingericht, maar ook heel ordinair stallen voor paarden, smederijen en een kanonnengieterij. De kerken werden toegewezen aan de Protestanten, tot op de dag van vandaag. Het enige wat rest is dat de Nieuwe Kerk ook bekend staat als St. Nicolaas basiliek.

In 1592, kort na de overname van de Abdij door de wereldlijke macht, werd besloten een extra toegang tot het Abdijplein te maken, die nu bekend staat als de Burgpoort. De poort werd voorzien van een cartouche met de opschrift SPQM, wat betekent; Senatus Populus Que Medioburgensis. (Raad en Volk van Middelburg) Doordat de Q vanwege slijtage onduidelijker werd, gingen de Middelburgers deze poort de "Spompoort" noemen. Bij de laatste restauratie is de omlijsting aangebracht aan de doorgang tussen kloostergang en binnenplaats van de Koorkerk. Historisch gezien een ongelukkige beslissing.

Verschillende malen is de Abdij door rampen geteisterd. In 1492 ging door brand niet alleen veel gebouwen verloren, ook de bibliotheek werd getroffen. Kostbare bezittingen en onvervangbare geschriften gingen in vlammen op, waardoor de vroegste geschiedenis voor altijd verborgen zal blijven. Niet alleen rampen troffen het Abdij, ook sluipend verval, ondoordachte verbouwingen en afbraak, zelfs restauratie vervalsingen zijn oorzaak van verminkingen. De allergrootste ramp vond plaats op 17 mei 1940, toen het Abdij getroffen werd door een regen van brandbommen tijdens het bombardement op Middelburg door de Nazi-Duitsers. Slechts twee gebouwen bleven min of meer gespaard, van alle andere gebouwen restte niets meer dan carcassen en puinhopen. Het heeft ruim twintig jaar geduurd eer het mooiste en grootste kloostercomplex van Nederland was hersteld. Spijtig genoeg is het noordelijk deel niet historisch herbouwd.


Pandhof van het Abdij	Pandhof met waterput en kruidentuin

History Abbey of Middelburg

The Abbey of Middelburg (Our Lady Abbey) a former abbey in Middelburg, today serving governamental offices to the Province of Zeeland, Zeeuws Museum and partly housing The Roosevelt University as well. This abbeycomplex, more or less circular build with about nine observation towers is located in the middle of the city. The Abbey Square utilise in summer and autumn several festivals. As landmark "De Lange Jan" (Long John) a 90 meters tall tower dominating guardiantly the city skyline.

In 1127 established the Premonstatensian Monks, from Saint Michael's Abbey in Antwerp, their first settlement within the Karolingish Citadel. From 1150 this first settlement was build out, in Scheldt Gothic style, to a large monastry, including abbothouse, dwellings, warehouses, gardens, ambulatorium, refter, chapels and three churches. The first Abbot was Nicolas de Castro, who's real name actually Nicolaas van der Burch was. He would be the first and last abbot. Because in 1574 there came an end to the monastry life after a two-years siege of Middelburg (1572-1574) by troops of William of Orange surrendering the pro-Spanish Catholic city. Despite assurances from William of Orange that monks no harm would be done, they were forced to leave Middelburg at instand in frock only, leaving all their belongings and treasures behind.


Kruisgang - Ambulatorium of Claustrum (Rondom Pandhof)	Kruisgang - Ambulatorium of Claustrum

The Abbey became the provincial administrative center of Zeeland. Initially it was the seat of the States of Zeeland and Committed Councils with related bodies such as the Admirality of Zeeland, Currency and Courts. All churches were give to the Protestants, up until today. Only the Nieuwe Kerk reminds to the former Saint Nicolas Basilica.

Several times in history the Abbey was heavely damaged by disasters. In 1492 a number of buildings were lost by fire, also the library was fallen as a prey to fire, all valuable books, pieces of art, and more were lost for ever. The most early history can not be unveiled anymore. Beside disasters the Abbey has suffered mutilations by state of dilapidation, inconsiderate rebuildings, demolition and historical falsely renovations. The most great disaster was the bombing of Middelburg on 17th of May 1940 by Nazi-German troops. Only two buildings remained, all the rest of the Abbey was changed into ruines. After restauration of about twenty years, the Abbey is one of Holland's most large and magnifisant Abbey again. The northern part is not rebuild in historical tradition, unfortunately.