Beeld- Tekstverantwoording; Foto's afkomstig van diverse bronnen; Beeldbank-Zeeuws Archief, Beeldbank-ZeelandNet, Beeldbank-Zeeuwse Bibliotheek Beeldbank-Wikipedia, Beeldbank-Google Openbare Sites, Collectie uit eigen archief. Tekst afkomstig van Wikipedia, en andere bronnen. in bewerkte of verkorte vorm Tekst uit eigen bron. Copyright; Eigenaren van foto's kunnen zich melden voor bronvermelding.
Educatief Internet-Magazine over historie van familie Klercq en duurzame mandenmakerscultuur
12-02-2012
Kleurrijke tradities
Kleurrijke tradities - Colourful traditions
Met klederdracht wordt bedoeld de traditionele kleding die in gemeenschappen gedragen werd door een groot deel van streekbevolkingen. Er zijn nog enkele dorpen en streken in Nederland waar deze klederdracht dagelijks wordt gedragen, over het algemeen door oudere dames. Alleen in Staphorst-Rouveen en Bunschoten-Spakenburg ziet men deze kleding in het dagelijks straatbeeld. Diezelfde ontwikkeling zie je ook elders in de wereld, helaas.
Regional costumes refers to clothing worn by traditional communities by a large part of the Dutch population. Still there are a number of villages and regions where everyday costumes are worn by older ladies, generally. Only in places as Staphorst-Rouveen and Bunschoten-Spakenburg, traditional clothing are part of daily streetscenery. Allthough there is a development in decline, as elsewhere in the world, alas.
17th Century - 17de Eeuw
Kostummkaart - Costumechart
Oud Oostzaanse drachten - Old Dutch costumes (Alkmaar N-Holland)
Over het algemeen hebben de streekdrachten zich ontwikkeld uit de burgermode. In tijden van neergang werd de kleding soberder, in tijden van welvaart rijker aan stof en sieraden. Vanwege de handel door de VOC kwamen kostbare stoffen uit Ceylon en sieraden uit het Verre Oosten naar Holland. Doordat op het platteland de mode vaak achterbleef ten opzichte van steden, bleven sommige kledingsvormen langer in gebruik. Gaandeweg ontstonden daar weer eigen variaties op. De behoefte aan herkenning naar dorp, streek, stad of religie weerspiegelde in de dracht.
Levende traditie - Vivid tradition today (See videoclip)
Ceylon prints - Ceylon fabrics
Bunschoten - Spakenburg
In general, regional nominations have evolved from civillian fashion. In times of decline, fashion became austere, in times of wealth bright colours, richly fabrics from Ceylon and costly jewelries from the Far East became en vogue, brought in by traders of the VOC (United East-India Company). In the countryside the change of fashion was more slow as in prosporious cities, so some clothing parts remained longer in use. Gradually variations of its own develloped. The need of recognition by villages, region, city, or religion reflected in clothing.
Most sublimated Japanese tradition - Sublieme Japanse Geisha cultuur (See videoclips)
Kenmerkend voor de volksdrachten is bijvoorbeeld een kledingstuk als de kraplap. Dit is een rechthoekig stuk stof waarmee aan de voorkant de borst, en aan achterzijde de rug wordt bedekt. Van oorsprong eigenlijk onderkleding dat ontwikkelde naar grote variaties in uitvoeringen. Spectaculair is de ontwikkeling van de kraplap in Spakenburg, dat omgevormd is tot een hard gesteven "harnas." Elders, bijvoorbeeld in Volendam wordt de kraplap bedekt door een zwart jakje, met uitsparingen aan voor- en achterzijde komt de rijk geborduurde bloemversiering tot haar recht.
Hindelopen Friesland
Japanese bride - Japanse bruid
Traditionele Geisha's - (Zie videoclips - See videoclips)
Characteristic of public lectures, is a garment called as "kraplap." This is a rectangular piece of cloth covering chest and back of the body. Originally belonged the "kraplap" to undergarments. From a fairly unremarkable piece of clothing, its been created to a wide variation. Most spectacular development is seen in Bunschoten-Spakenburg, where the starched "kraplap" became a hard "armor," very typical for the nomination from this place. Elsewhere eg. Volendam the "kraplap" is coverd by a small black jacket, leaving at front and back rich embroidery flowerdecoration clearly stand out.
Hindelopen klederdracht - Hindelopen costumes
Most beautyful Frisian costumes of Hindelopen from a rich history
Over de mannendracht valt minder te vertellen. Een van de redenen is dat de mannenkleding weinig verschilt van de burgerkleding. Met uitzondering van de kleding in Volendam, Urk en Marken. Specifiek bij de mannendracht is wel de zg. "klepbroek." Een broek waar aan de voorzijde een deel losgeknoopt kan worden. Met grote houten knopen of zilveren broekstukken wordt de klep gesloten. Kousen tot de knie in rood, blauw of zwart geven nog wat kleur aan de overigens zwarte lakense kleding. Klompen werden alleen om huis en op het land gedragen. Het hemd is meestal in een gedekte kleur, bijv. blauw. De hals wordt gesloten met gouden of zilveren hemdsknoppen.
Originele stoffen komen oorspronkelijk uit Ceylon en Azië
Original fabrics mostly inspired from Ceylon and Far East
About men's cloth is less to tell. One of the reasons is that men nomination less differs from citydress. With exception of the men's dress in Volendam, Urk and Marken. Specific at men's clothing is the so called "flap-trouser." A trouser with a flap at front, to close with wooden and large silver buttons. The men worn sometimes a pair of trousers, or a pair of breeches together with stocking in red, blue or black. Wooden shoes where worn around the farm or in the fields, only. The shirt was of a striped design in blue or red, closed by golden of silver neckbuttons. Heads differs from region to region, by a halfhigh chapeau, a bolhead or flatcap, allways black of colour.
Ouderwetse snoepjes of gebak zijn soms uit toevalligheid ontstaan, de eigenaardige naam kan weleens op de lachspieren werken. Want wat te denken van een "Gevulde Heer?" Wanneer je zo'n koek in Middelburg bestelt zal daar niemand van opkijken, maar dezelfde bestelling zal in Amsterdam of Haarlem wel de wenkbrauwen doen fronsen. De ietwat bollende koek, gevuld met een dunne spijslaag, bestreken met een glanzend laagje, doet toch zeker niet aan een heer denken. Tenzij de zuinige halve amandel een navelpuntje moet voorstellen. Een normaal mens krijgt daar beslist geen opwinding van. Dus....wel een beetje raar, die naam.
Wat zal het zijn; Bolussen, of cadetten?
"n Cadet geliek an mien konte"
Goed Zeeuws, ......
Nee......, dan die boerin in Middelburg die bij een leerling-winkeljuffrouw cadetjes bestelde. Het meisje begreep in haar jeugdige onschuld werkelijk niet waar de mevrouw het over had. De fors uitgevallen boerin, want goed Zeeuws, goed rond, was aan haar postuur niet voorbij geaan, kreeg het licht bij het winkelmeisje niet branden. Tot ze stevig op haar kont sloeg en pinnig zei; "k Moe vuuf cadette 'ebbe, geliek an mien konte." Waarop het meisje heel gevat maar ook wel een beetje brutaal antwoordde; "Mevrouw, zo groot bakken we ze niet!"
Bakkerij In den Soete Inval
Arnhemse Meisjes
Schrijver; Roald Dahl
Bakker Hagdorn uit Arnhem bedacht in 1829 een nieuw koekje. Zijn ovale hardgebakken koekjes van bladerdeeg bestrooide hij rijkelijk met fijne witte suiker. Waar hij op dat moment aan dacht weet niemand. Misschien keek hij wel uit het raam en zag een lieftallig Arnhems meisje voorbij gaan, waarmee hij in een flits de naam voor zijn baksel had gevonden. Voortaan heette zijn koekjes; "Arnhemse Meisjes."
Deze Arnhemse Meisjes zijn tegenwoordig zeer gewild, ze reizen de hele wereld over. En toen Roald Dahl op bezoek kwam in Arnhem, viel hij als een blok voor de charme van deze meisjes. Hij raakte er zo van onder de indruk, dat hij het een plekje gaf in zijn "Roald Dahl's Revolting Recipe Cookbook."
Deze koekjes staan zelfs op de menukaart van Hilton restaurants in Engeland, waar ze bekend zijn als "Arnhem biscuits." Maar ze worden wel gebruikt bij een rabarberdessert. Hoe krijg je het voor elkaar, hoe kom je op het idee om Arnhems meisjes in de zure rabarber te stoppen? Dat overkomt je alleen in Engeland. Zo heb ik met verbazing ooit een Engelse collega bij de lunch, na een pittig Indisch kipgerecht, een mierzoet moccagebakje zien verorberen. De combinatie van die smaaksensatie ontging mij volledig. Het zijn toch rare kwiebussen, die Engelsen.
De originele reklame van Van Haaren
Nu maakt Rademakers ook de Hopjes
Het Haagsche Hopje kent ook zo'n aparte geschiedenis. Ook die zoetigheid is per toeval ontstaan. Het snoepje is genoemd naar Baron Hendrik Hop (1723-1808), oud-gezant der Staten van Holland. Toen de Fransen in 1792 Brussel innamen, werd Baron Hop naar Den Haag teruggeroepen. Hij nam zijn intrek in de woning boven het confiseurhuis van de Firma Van Haaren & Nieuwerkerk op de Lange Voorhout, waar hij tot 1801 woonde.
De baron was verzot en verslaafd aan koffie. Op een avond liet hij zijn kop koffie, met suiker en room op de kachel staan. De volgende morgen bleek het te zijn opgelost tot caramel. Hendrik Hop vond die brokken koffiecaramel erg lekker. Toen hij korte tijd later van zijn dokter te horen kreeg, dat koffie drinken niet zo goed was voor zijn gezondheid, vroeg hij aan zijn onderbuurman bakker Theodorus van Haaren voor hem van die "Brokken Koffie" te maken. Ze werden al gauw "De brokken van Hop" genoemd. In 1880 kregen ze de nu beter bekende naam; "Haagsche Hopjes."
Het confiseurhuis werd tot ver over de grenzen beroemd met deze lekkernij. De export ging zelfs naar vorstenhuizen in heel Europa. Ook de Russische tsaar in St. Petersburg deed bestellingen plaatsen. Chique waren ze ook, de Hopjes van Van Haaren. Het waren de eerste snoepjes in een papieren wikkeltje. Ze bestaan al meer dan 200 jaar.
De winkel van Diesch op de Markt in Middelburg
Sinds jaar en dag niets veranderd
Suikerbakkers zijn uit het straatbeeld verdwenen. Misschien vindt je in een toeristische plaats nog wel een nostalgische bakker, die het sprookje "In den Soete Inval" doet herleven, en zowaar Suyckerbuyck heet. De realiteit is anders. Tegenwoordig komen alle zoetwaren uit blikken gebouwen, waar luidruchtige machines per minuut duizenden, jawel zelfs honderduizenden snoepjes uitspugen.
Maar er is één snoepje dat alle razernij van de moderne tijd heeft overleeft. De Zeeuwse Boterbabbelaar. In 1892 vestigde de Zwitserse suikerbakker J.B. Diesch een winkel aan de Lange Burg in Middelburg. Hij specialiseerde zich in botersnoepjes. Niet enorm origineel, want in Duitsland en Frankrijk bestond soortgelijke zoetigheid allang. In 1925 volgde zijn zoon hem op. Zijn huwelijk bleef helaas kinderloos. Door geen opvolger te hebben dreigde de receptuur verloren te gaan. Maar niet voor lang. Nadien zette de familie Christiaanse het werk van Diesch voort. Op de Markt in Middelburg bestaat nog steeds de nostalgische winkel in oude staat. Hopelijk raakt die niet verloren.
Waar komt de naam "boterbabbelaars" eigenlijk vandaan? In de volksmond heette ze vroeger; "Spekjes." Ze werden bij het tweede kopje koffie of thee geserveerd. En omdat men er lang over deed tot het harde snoepje ging smelten, bleef het gezelschap nog lang napraten. Ze waren nog lang niet "uitgebabbeld." Net zo simpel als het ontstaan van de naam, is het snoepje ook zelf te maken. Mijn grootmoeder maakte ze bijna elke zaterdag. Het vraagt wel even wat tijd, maar binnen een uur heb je het best voor elkaar.
Mevrouw Traas geeft les aan kinderen
Zo maak je strengen
Nog even in kleine stukjes snijden, en....klaar
Er circuleren heel wat recepten op het internet hoe je boterbabbelaars kunt maken. Maar mevrouw Traas uit Nieuwdorp heeft het echte recept. Hoe moet je het maken ?
Ingredienten 1/2 kopje azijn (wijn- of appelazijn) 1/2 kopje water 500 gr. kristalsuiker (Zeeuwse bietensuiker) 1 klein bouillonblokje 20 gr ongezouten roomboter Bereiding a.- Water en azijn in een pan met dikke bodem doen b.- Suiker, bouillonblokje en roomboter erbij c.- Mengsel voorzichtig aan de kook brengen d.- 10 min. laten koken (niet roeren) Bewerking a.- Het mengsel uitgieten over een beboterde granieten gepolijste plaat b.- Laten afkoelen tot handwarm c.- Met beboterde handen tot strengen trekken, onderling twisten en opnieuw tot strengen trekken d.- De lange strengen in blokjes snijden en verder laten uitharden Toegift Je kunt de smaak versterken door koffielikeur, cognac, vermouth etc, toevoegen. Experimenteer er maar op los.
Met Klederdracht of Streekdracht wordt bedoeld de traditionele kleding die in gemeenschappen werd gedragen door een groot deel van de bevolking. De kleding was aan mode onderhevig. Je kon zien of iemand welgesteld of arm was, getrouwd of huwbaar, in de grote of kleine rouw verkeerde en of iemand protestant danwel katholiek was. Vrolijk, bont en kleurrijk was de kleding vaak, totdat tijdens de Doleantie in de 19de eeuw door strenge puriteinse dominee's ingetogenheid werd gepredikt. Frivoliteit was des duivels oorkussen. Vooral in Zeeland en in het Oosten van Nederland kwam zwart, uniform in de mode. In katholieke streken, maar ook in Bunschoten, bleef men trouw aan de heersende mode.
Arnemuiden Walcheren 1849
Walcheren 1850
Hulst Zeeuws Vlaanderen 1894
Regional dresses refers to the traditional clothing worn by communities in various villages and regions in the Netherlands. It was liable to differences in fashion, between bourgeoisie and farmers. At the way of dressing; one could see if a woman lived in wealth, whether her husband belonged to a lower stature. Either she was married, or marriageable, in great or minor mourning, protestant or catholic. In earlier times the clothing was vivid, burlesque and colourful, untill the Doleantie in the 19th century, when puritan clergymen forbid any frivolity. Mainly in Zeeland and Eastern regions of the Netherlands, fashion turned to black. Catholic areas as Volendam, but Bunschoten-Spakenburg as well, remained faithful to their own colourful fashion.
Nieuw- en St. Joostland Walcheren ca. 1850
Meisjesdracht Middelburgs Ambacht Walcheren
Er bestaat een duidelijk verschil tussen de zondagse en daagse kleding. De zondagse kleding is doorgaans zeer kostbaar, het wordt gedragen voor de kerkgang of een bijzondere gelegenheid, bijvoorbeeld feesten en verjaardagen. Bij veel drachten geldt de regel dat zondagse kleding nooit gewassen mag worden, want dan is het "zondagse" eraf. Ook de sieraden zijn kostbaar, niet zelden van een hoog gehalte zuiver goud. Door de week droegen kinderen en vrouwen kleding van een stevige en goed wasbare katoenen stof. Ook het motief van deze stof is vaak streekgebonden. Kinderen kregen pas gouden sieraden bij de Belijdenis van Geloof, voordien droegen ze koperen krullen.
Heel typisch is de meisjesdracht in Middelburg. Deze kenmerkt zich door een wit kapje met vlindermuts. Omdat deze meisjes vaak dienstbode werden, verzocht de "Mevrouw" deze kleding te blijven dragen. Daarmee steeg "Mevrouw" in achting binnen haar klasse. Hierdoor is het Middelburgs Ambacht ontstaan.
Mijn grootmoeder Betje Klercq heeft deze Middelburgse stadsdracht tot haar dood toe gedragen. In een mahoniehouten Zeeuwse ladekast van meubelmaker Abram Wanda, een oom haar echtgenoot, bewaarde ze enkele stellen vlindermutsen, haar rokken en schorten. In een ander verhaal zal ik ingaan op de wijze waarop zij zich aankleedde, welk uitvoerig ritueel haar minstens één uur in beslag nam.
Walcheren 1850
Zuid Beveland 1850
Zuid-Beveland 1850
In almost all regional costumes, there is a clear difference between so-called Sunday- and everyday clothing. The refurbishment dress is generally very expensive and was worn for going out to the church only, or anywhere else on special occasions, such as family events or going out to the city for shopping.
Wellkown rule is that Sunday clothes never allowed be washed, then it would be "Sunday-off." Also Sunday-jewelry, not seldom of nearly pure gold, is more costly as every-day ornaments. Children were wearing jewelry of lower goldcarats or copper. At the age for Confession of Faith, girls recieved their first sets of golden jewelries, red-coral-, jet-black and garnets necklaces with high-carats golden fittings.
Typical of Middelburg is the girlsdress with butterfly-cap, so-called Middelburgs Ambacht. When these girls obtained a job as a servant at a bourgois-familiy, the Lady-of-the-House often asked to carry on wearing this costume, impressed as she was by the beauty of the fashion, but never at least by showing off poshly to the upper-class.
Hereby the Middelburg Ambacht dress break through untill today. My grantmother Betje Klercq has worn this citydress till her death. In a mahogany tallboy, made by Abram Wanda an uncle of her husband, she saved her precious Brussels lace butterfly-caps, skirts, aprons and breast-clothes full of complicated pleatings, smocking and rich embroidery. It took her nearly an hour to dress-up without any rush of time.
Zuid-Beveland 1850
Zuid-Beveland 1850
Alle meer dan 20 Zeeuwse klederdrachten van vóór 1900 zijn voor het merendeel uit het straatbeeld verdwenen. Ook de huidige klederdracht is nog zelden te zien. Enkel bij folklorische gelegenheden is de dracht uit 1850 nog te bewonderen. De prachtige platte schelphoed, aan binnenzijde rijk versierd met bloemmotieven, zwierige linten, wijde ruisende rokken van glanzende taftsatijn, het raakte uit de mode. Ook was de man in die tijd aantrekkelijk met zijn bont gebloemde jak, fluwelen broek met forse zilveren broekstukken, een gouden ringetje in zijn oor.
Elke streek had zijn eigen mode; Axel met de hoge schouderkappen, Zuid-Beveland en Arnemuiden met de brede schelpkap, Noord-Beveland, Tholen en Schouwen-Duiveland met wijd vallende kanten muts. Ook Hulst en Cadzand kende haar eigen stijl. De schelpmuts van Zuid-Beveland is beroemd geworden door de irritante margarine-reklame van Zeeuws Meisje. Het Bevelandse "Ondekot-hoedje" van het Tarvo-boertje voor de gelijknamige broodreklame is ook uit de tijd geraakt.
Walcheren 1850
Zuid-Beveland 1850
Most of all 20 Zeeland-costumes before 1900 are disapeared for long time out of public domain. Even current costumes are seldom to watch, for most elder ladies who still wearing traditional dresses are living in elderyhomes now. The beautiful flat shellshaped head, innerside richly decorated with floraldesigns, elegant ribbons, wide rustling skirts of glossy taft-fabrics, are out of fashion. Also the attractive man, dressed in a multy-coloured jacket, brown velvet trousers with large silver buttons, a golden ring in his ear, is not of nowadays.
As a small province as Zeeland is, you will find a large variation of costumes all restricted to their own region. Axel, Hulst, Cadzand in Zeeuw Vlaanderen is an example of it. On the island of Schouwen-Duiveland were two styles en vogue. Tholen Noord-Beveland and Sint Philipsland had nearly similar clothings, with minor differences. In Zuid-Beveland there was a clear opposite difference between the protestant and catholic dress. Walcheren had even four styles of dresses; Arnemuiden the fishermansvillage, Nieuw- and Sint Joostland, Middelburg and the Walcherian-style. It expose the rich history and wealth of the past.
Dutch immigrants abroad tries to remain the Holland costume culture. With all best means, often not in original style, unfortunately. Understandable as it is, because of too high costs of investments.
Fotoalbum Streekdracht Zuid-Beveland text in progress
Een bloem van een vrouw - All the beauty of flowers
Zuid-Bevelandse meisjes - Zuid-Beveland girls
Ingewikkeld plooiwerk - Complicated pleatings
Red-coral necklace with golden locking
Protestantse dracht - Protestant costume
Katholieke dracht - Catholic costume
Daar wordt je vrolijk van - She has a nice day
Oude en nieuwe drachten - Old and new costumes
Streekdracht Zuid-Beveland Region 8
Zeeuwse kast - Zealand cabinet
Zeeuwen vindt je overal - Zealanders all over the world
Uitwaaien - Farwell, so long, Good Bye - Bye
Oud tien guldenbiljet - Old ten guilders banknote
Zeeuws Meisje reklame
Paloina International Dance Ensemble Amsterdam
Paloina Internationaal Dansensemble Amsterdam Een groep van 25 enthousiaste dansers en danseressen dansen volksdansen in originele streekkleding uit verschillende Nederlandse- en buitenlandse landsstreken. A group of 25 enthousiast dancers are dancing Dutch- and East-European folkloristical dances in original costumes from various Dutch and foreign regions. For information see websites and videoclips Schampeljoen Dans-Kostumgroep Dordrecht Een groep van ongeveer 30 dansers en danseressen in orginele Nederlandse klederdracht uit verschillende Nederlandse landstreken, dansen volksdansen op originele wijze. A group of about 30 dancers are dancing Dutch folkloristical dances in original Dutch costumes from various Dutch regions. For information see website and videoclip
Titel: De verdwenen streekdrachten van Eem tot Vecht Auteur; L. van Eijle en A. Klap Uitg.: van Wijland Pag.: 132 Jaar: 2009 ISBN: 9789081283519 Prijs; 27,50
Ik ben Albert Prins
Ik ben een man en woon in Geleen (Nederland) en mijn beroep is gep. Interieur Architekt.
Ik ben geboren op 06/02/1946 en ben nu dus 78 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Genealogie, Writing. Art Basketmaking.
Write or Call me; 00-31-(0)46-4740641
Ik ben Albert Prins
